|
| |
| |
| |
Gastdichter
Stefan Hertmans
Hermitage, Leningrad
Een eeuw kan in een marmeren bassin.
uitgerekend in schelpvormig wit marmer,
twee keer acht handpalmen op bloedrode
achtergrond, jaren die druppelend
versmelten tot een grillige vlek,
gesprongen ader ongetwijfeld,
Fontein der Smarten noemt men
deze wenende fossielen: twee ogen
in een scheve schedel bij de Neva.
De binnentuin verraadt de liniaal
van grote Tsaren. Het oude Petersburg
vreet bladgoud diep uit onze ruggen.
Voorbij het zout moeras en de septembernevel
in een oude stinkende bus heen en weer gegooid
voorbij de kleine beriozka,
symbool en werktuig van de Grote Beer,
staan de Hollandse Meesters oog
in oog met strepen op de einder.
Ergens verre mortieren in Kronstadt.
Het bal van de altijd herlevende Rat.
Inmiddels ook daar, vaak ongemerkt,
bronnen, fonteinen, cascaden;
de gouden bruut die een spuwende vissebek spert,
een spuitende metalen zon, appels van koper
waaruit stralen schieten, een boom
siepelend, bombastisch water.
Maar niets dat deze barokke bron der tranen
in wit en rood verblauwt: omdat water
geen water is zv lang die handpalmen van steen
nog tasten naar beweging zonder leden.
| |
Siena
Waar de aarde rood is van herinnering:
tentures, als waren huid en wilde zijde
in elkaar gegroeid; de stank uit teringputten
en opengesneden strotten in de kanalen
buiten de stad; wolken die in de
dertiende eeuw nog iets van een
schitterende bastaard in hun nevels hulden;
verraad op de Piazza del Campo, waarbij
Niccolo Borghese na anderhalf millennium
de naam van die andere martelaar
bloed spuwend vervloekt. Op zomermiddagen,
zo vertelt ons Burckhardt, beklom Pandolfo
Petrucci de Monte Amiata buiten de stad
om zich te vermaken met het omlaagrollen
van steenblokken ongeacht waar en op wie
ze terechtkwamen’. In Toscane rijpen
bloedende dochters onder de menstruatie
van een mythische appelboom; macht vraagt
om macht, zelfs als de watervoorraad uitgeput
raakt vanwege die geile astroloog - een uit
de contado ongetwijfeld; de zege bij Montaperti,
zoals afgebeeld op Duccio's grote Maesta, toont
nog die belachelijke kathedraal, gothiek van de
Zwarte Dood. Zodat hier, net als overal in
de heuvels vol druiven en vulkanische steen,
rood en zwart samensmolten in de verborgen
opening van een donker gapende flessehals -
die reikhalzende nek onder een tot valbijl
geslepen lucht boven een rode stad. Voor hen
die onder sissende wolken uit hun eigen
hersens vielen: rode aarde, dodenklem.
| |
| |
| |
Wenen
Café Hawelka had mijn dood
versneld: van bij de overkant,
ontbijt met K., en haastig in
de jampot van een Levantijn gevangen,
bleef ik daar zoemen en rondvazen
met mijn vleugels dichtgekleefd,
een steen die klaagt omdat
de nacht geen vruchten draagt.
Voor helden is geen plaats in
de dakgoten waar ik slaap;
ergens in de Berggasse, later,
heb ik twee benen meer om
op te vallen; een heldere bron,
voorzeker, dat is waar, welde daar
uit de mond van iemand die
ik in één of andere baarmoeder
had ontmoet. Op die typische
binnenplaatsen neemt men zich
in acht, en wenst ook de passante
met het kind een goedenacht.
Bars zijn niet langer open op
dit uur; trappen leiden naar trappen,
iemand streelt mij de keien uit de
mond, en voor ik bij de dode
mussen in de dakgoot slaap,
hoor ik de nokbalk kraken boven
een hoop naar lichaamswarmte
| |
Trieste
heeft niets gezien: nog altijd
zijn de golven door de klauwen
van een leeuw in slapende extase.
En wie, bij de kade van de Schiavoni,
de boot neemt die het wier
tot touwen vaart, stinkt naar
salami en Servische alcohol.
Berlitz, een bijziende Odysseus
met een kater, een vrouw die als
een kleefmossel brieven verzegelt
waarin de schande als een tedere
passie brandt. Svevo het nakijken;
wij, in de Miramar, met zere ogen
door het blauw van Friuli, vragen
San Giusto naar de juiste weg.
Een stad die op de lijnen
in de handpalm van Europa ligt,
waarop de tijd een fuik uitzet,
kijkt onverschillig naar de overkant.
Want daar - het schip is net
terug en ramt een godola -
stinken de leeuwen uit hun bek.
Caesar at gorgonzola in Tergeste;
en Istria, door Tito afgeknaagd,
en bittere kaas - een ander woord
voor elke drempel in de stad.
Je hebt er ooit een vrouw gehad.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd