Passionate. Jaargang 11

[p. 50]

Christina Vreeswijk
Open brief aan Paul V.

Beste Paul,

Er gaan verhalen dat je terug zou willen keren naar Nederland, zelfs al een Nederlandse film in de koker hebt zitten. Steeds vaker zie ik je in Nederlandse media. Dat is verontrustend nieuws, Paul, echt waar, niet dat we zo blij zijn dat je opgehoepeld bent, maar wat heb je hier in 's hemelsnaam nog te zoeken?

Ik bedoel, je verlangt toch niet terug naar het niveau van de Nederlandse acteurs, die dankzij hun toneelopleidingen op het witte doek alleen geschikt zijn voor komedies waarin een beetje overacting geen kwaad kan? Denk even terug aan die hark van een Rutger Hauer, die het in Amerika zo geweldig deed als psychopaat in weet ik hoeveel films, omdat het de enige rol was waarin hij een beetje naturel overkwam. Oké, Blade runner was een goede film, maar Rutger werd volkomen van het doek gespeeld door Harrison Ford - die toch niet bekend staat als het subtielste acteerwonder van Hollywood. Of Jeroen Krabbé, de vleesgeworden slapjanus, die buiten de Hollandse grenzen eigenlijk alleen als Duitser inzetbaar was en dan nog steeds overkwam als een verwijfde wehrmachtkolonel, opgegroeid met theesalons en pianoles, die vertwijfelde pogingen deed om gemeen over te komen, maar dan hoogstens een milde vorm van achterbaksheid etaleerde. En dan zwijg ik nog over Renée ‘Eve of destruction’ Soutendijk, de frêle grande dame van de keutelfilm, die in Spetters nog zo'n fraaie imitatie van Tatjana Simic neerzette. Maar Flodder was tenminste grappig bedóéld. Monique van de Ven. Willeke van Ammelrooij. Rudi Falkenhagen. Diana Dobbelman. Peter Faber. Need I say more?

Misschien hebben ze je wijsgemaakt dat Nederland tegenwoordig dankzij de soaps beschikt over een generatie acteurs die voor de camera is opgegroeid. Dat zou dan een grote vooruitgang mogen heten. Kom op zeg, denk je nou echt dat Keetje Tippel met Georgina Verbaan wél een geloofwaardig geacteerde hoofdpersoon had gekregen? En wie zou je kiezen als je vandaag de dag Turks fruit moest draaien? Winston Gerschtanowitz en Katja Schuurman? Antonie Kamerling en Kim van Kooten? Fedja van Huêt en Halina Reijn? Nou goed, die laatste combinatie zou kunnen werken, als je die eeuwige gekwelde blik tenminste van Fedja's gezicht zou kunnen meppen, want er wordt in die roman van Jan Wolkers tenslotte ook het nodige gelachen. Het lijkt Derek de Lint wel. Wie? Derek de Lint, je weet wel, die hansworst die SS-er Alex speelde in Soldaat van Oranje en in een gedenkwaardige scène op de plee werd opgeblazen. Wat een ellende, behalve Halina dan. Niemand kan zo overtuigend onnozel kijken als zij, beter nog dan Monique in haar jonge jaren en betere verzekermomenten.

Toegegeven, houterige acteurs kunnen hele warme persoonlijkheden zijn, dus ik kan me ergens best voorstellen dat je het spijkerharde Hollywood de rug toekeert om je in de Nederlandse filmische genoeglijkheid te wentelen. Veel vileiner dan Theo van Gogh, het filmende varkentje, kennen we het hier niet en Theo is toch ons nationale foute troeteldier, een vroegtijdig afgetakelde Sint Bernhard die je zo hulpeloos aankijkt dat je het hem niet eens kwalijk neemt als hij over het tapijt gepist heeft. Wist je overigens dat Hans Dijkstal, VVD-leider in ruste, tegenwoordig de baas is bij het Nederlands Fonds

[p. 51]

voor de Film? Dat zal me een dolle boel zijn, met die swingende saxofoon en softliberale niets-aan-de-hand-muziek. Ja, met het warme nest van de vaderlandse rolprentscene zit het wel goed. Echt iets voor jou.

Toch denk ik niet dat de kneuterige gezelligheid je motief was om wat vaker naar de lage landen te komen. En als ik je op tv zie, maak je op mij ook geen sentimentele of seniele indruk. Weet je wat ik denk? Dat je stiekem hunkert naar dat laatste beetje erkenning dat je nog ontbeert. Nederland vond ooit dat je platte films maakte, maar heeft zich inmiddels bedacht, getuige bijvoorbeeld de Bert Haanstra oeuvreprijs die je toegekend kreeg door een jury onder leiding van Hans van Mierlo, die andere softliberale Hans met de hondenkop.

Helaas, Amerika begrijpt nog altijd niet waar je voor staat. Je hebt Basic instinct gemaakt, RoboCop en Starship Troopers, je hebt geld verdiend, genoeg om je geen zorgen te hoeven maken. Maar serieuze erkenning blijft uit. Je wilt een Oscar, maar je weet dat je in Hollywood vastzit aan je stigma en nooit het budget zult krijgen voor dat grootse drama dat je in gedachten hebt. Je bent een profeet die gehoord wilt worden, Paul, een profeet met een zwarte boodschap van sprinkhanenplagen en wellustige mokkels.

Dus toen dacht je terug aan Nederland, waar je het weliswaar met nog minder geld zult moeten stellen, maar waar de laatste jaren wel voortdurend films vandaan komen die onder de leden van de Academy in de smaak vallen. Zo'n film wil jij ook maken. En nou niet meteen aan Connie Palmen denken, al geloof ik meteen dat je een heerlijk cynische draai aan De wetten kunt geven (het zou natuurlijk bepaald niet kansloos zijn voor een hap uit de subsidieruif, gezien Connies connecties met de Hanzen). Cirkel in het gras van Oek de Jong en Au pair van Willem Frederik Hermans passen beter bij jou, maar ook dat zijn geen boeken over markante doorzetters, knoestige koppen uit de klei getrokken, waar de Academici van Tinseltown zo dol op zijn.

Je moet dus welhaast met de handen in het haar zitten. Daarom schrijf ik je, omdat ik precies weet welke roman je moet verfilmen om een gooi te kunnen doen naar het felbegeerde gouden manneke. Het verjaagde water van A. den Doolaard, onlangs in geannoteerde versie opnieuw verschenen. Over standvastige mannen die in het bevrijde Walcheren van 1944 de strijd aanbinden met de binnengerukte zee. Een paar rondborstige Zeeuwse deernen erbij en je bent klaar. De acteurs haal je gewoon uit België, waar ze tenminste niet spelen alsof ze van de kansel het Woord verkondigen aan een gemeente die hen vanwege het geritsel met pepermuntrolletjes wellicht niet zou verstaan. Jan Decleir bijvoorbeeld. Die kennen ze in Hollywood al van Karakter, net als Tamar van den Dop, dus dat is alvast winst. Tijdens de aftiteling laat je archiefbeelden van 1953 zien, toen het water toch weer Zeeland binnenstroomde, als een vingerwijzing van het lot. Voor de proloog vraag je Jeroen en Rutger om twee Gestapo-officieren te spelen die de lucht invliegen als de Britse Lancasters de dijken bombarderen. Doe je ons allemaal een plezier mee.

Veel succes!