Parmentier. Jaargang 15

[p. 124]

John Toxopeus
Crimineel
Winnaar 2006

Het is een koele voorjaarsdag. Habib duwt de rolstoel door het weerbarstige grind van het Amsterdamse Oosterpark en zweet. Hij houdt niet van duwen en ook niet van zweet. Habib bestudeert de sluiting van het collier in de dikke nek van de oude vrouw voor hem. Dat geeft hem een goed gevoel, nieuwe energie lijkt het wel. Dan weet hij weer waar hij mee bezig is en kiest hij bijna automatisch de juiste woorden.

‘Mevrouw Goudsteker, u ruikt naar de lavendelvelden van Marokko.’

Ze werpt haar hoofd achterover. De sluiting verdwijnt in de huidplooien.

‘Lavendelvelden in Marokko?’ Ze lacht. Een hoog, schel geluid. ‘Ben je daar dan wel eens geweest, lieverd?’

Habib bijt op zijn onderlip. Daar heeft hij niet over nagedacht. ‘Ik weet het van mijn vader. Je kunt toch wel iets weten zonder dat je er geweest bent?’

‘Maar ruiken niet, Habib, ruiken niet.’ Weer die schelle lach. ‘Je bent een schelm, weet je dat? Een echte schelm.’ Ze geeft een klap op de leuning van haar rolstoel.

‘Schelm? Wat is dat nou weer?’ Hij staat stil en wijst naar een bank bij een vijver. ‘Zullen we daar even gaan zitten? Dan kunt u mij uitleggen wat dat is, een schelm.’ Hij legt een hand op haar vlezige arm. Koud en ruw, als vis die te lang gelegen heeft. ‘En ik moet u ook wat vertellen.’

‘Oh, dat klinkt onheilspellend. Je gaat me toch niet verlaten, hè?’ Ze pakt zijn hand en knijpt erin. De brede gouden ringen snijden in zijn vel. ‘Dat doe je toch niet, hè?’

Ze kijken uit op een grasveld waar vrouwen zitten en kleine kinderen rondrennen.

‘Dat kun je een oude vrouw niet aandoen, Habib.’ De varkensoogjes van mevrouw Goudsteker staan ernstig. De wrat op haar voorhoofd lijkt een boos derde oog. ‘Je maakt me ongelukkig, jongen.’

Habib zucht. ‘Kunt u mij niet begrijpen? Dat baantje bij oom Malik is een buitenkansje. Er zijn toch ook andere vrijwilligers? Ik zal nog wel eens vragen in mijn klas...’

Ze onderbreekt hem. ‘Ach wat, zo'n klas. Allemaal kinderen die alleen praten over kleren, uitgaan en vriendjes. Jij hebt tenminste belangstelling voor een oud mens. Soms lijkt het of je het echt meent.’ Ze lacht weer, hard, en steekt haar hoofd vooruit als een dikke pad die op het punt staat een insect te verslinden. ‘Je bent zo'n leuke schelm, weet je dat? Een schelm, dat ben je.’ Ze grijpt zijn hand. ‘Wat verdien je bij oom Malik?’

Habib staat op en kijkt uit over de vijver. Zo kan ze zijn gezicht niet zien, de glimlach en de half dichtgeknepen ogen. ‘Acht euro per uur,’ zegt hij.

‘Ik betaal je tien euro.’

Hij draait zich om en geeft haar een zoen op haar voorhoofd, net naast de wrat.

Habib balanceert het dienblad op een hand en klopt nog een keer. Hij opent de deur. ‘Meneer

[p. 125]

Antipas, ik heb boterhammen met kaas en appelstroop voor u meegenomen.’

De oude man kijkt op van het toetsenbord van zijn pc en draait zich naar hem toe. ‘Ha, boy, zoveel lekkers. Kom maar gauw binnen.’

Habib zet het dienblad op de tafel bij het raam. Gek zou hij worden in zo'n hok. Hij kijkt naar het beeldscherm. De computer is het nieuwste van het nieuwste. Habib weet er alles van. Zo'n ding koop je alleen als je geld teveel hebt. Tenminste, als je hem alleen gebruikt voor Internet en spelletjes. En meneer Antipas heeft een keer een filmpje laten zien, van piemelnaakte mannen op hengsten met lullen van zeventig, tachtig centimeter. Dat past niet bij mijn geloof, meneer, had hij toen gezegd. Het zijn toch geen varkens, lieve jongen, had de oude man geantwoord.

‘Kunt u wel winnen?’ vraagt Habib.

De oude heer glimlacht. ‘Dit is tegen een schaakprogramma; niveau zes. Vanavond moet ik weer ver beneden m'n stand.’ Hij doet het bovenste knoopje van zijn overhemd dicht, trekt zijn stropdas recht en staat moeizaam op. ‘Help me eens met m'n jasje, boy.’

Habib schuift het zwartleren jasje over de lange armen en de kaarsrechte rug. Hij veegt met zijn hand over de schouders. Met zijn vlakke hand van rechts naar links. En nog eens.

‘Ik heb toch geen roos?’ Meneer Antipas draait zich geschrokken om, en loopt naar de manshoge spiegel die aan een kastdeur is bevestigd. Voorzichtig buigt hij zijn hoofd, en staart naar de grijze, rechtopstaande stekels.

Habib bijt op zijn onderlip. Oei, hij moet het niet overdrijven. ‘Nee hoor, alleen een paar haartjes,’ zegt hij.

‘Ik moet u wat vertellen,’ zegt Habib, als meneer Antipas met een servet de appelstroop van zijn mondhoeken over zijn kin smeert.

‘Voor de draad ermee, boy. Verras me maar.’

‘Wel, verdomme,’ zegt meneer Antipas als Habib zijn verhaal heeft verteld. ‘Weet je wel wat je een ouwe man aandoet?’

‘Maar er zijn toch ook anderen?’

‘Die korte tijd die ik nog heb, wil ik zo'n leuke boy om me heen, snap je dat dan niet?’ Meneer Antipas haalt een grote witte zakdoek tevoorschijn en snuit zijn neus. Hij staart uit het raam. ‘En mevrouw Goudsteker? Heb je het haar al verteld?’

‘Ja,’ zegt Habib, ‘ze gaat me tien euro per uur betalen.’

Meneer Antipas kijkt hem een paar seconden zwijgend aan en slaat dan met zijn vuist op tafel. ‘Dat nooit, smerig strontjong. Geld om ouwe mensen gezelschap te houden? Luister, jongen, je zou het misschien niet zeggen, maar ik kom uit een oud geslacht van socialistische adel. Daar betaalden we voor arbeid. Voor arbeid, hoor je. Van mij krijg je geen cent. Nu niet, nooit niet.’

Habib kijkt naar de schokkende adamsappel in de kippennek die uit een veel te wijd boord

[p. 126]

steekt. ‘Maar meneer Antipas, ik moet toch ook aan mezelf denken?’

‘Natuurlijk, natuurlijk, je moet altijd aan jezelf denken. Dat vergat ik bijna, je moet vooral altijd aan jezelf denken.’

‘Arnold Antipas is bij me geweest,’ zegt mevrouw Goudsteker, als Habib later die week met twee glazen thee bij haar binnenkomt. Ze zit aan de eettafel. ‘De arme man was helemaal van streek. “Lena, ik ben zo lelijk geweest,” zei hij steeds.’ Ze pakt zijn hand en knijpt erin. ‘Hij had tranen in zijn ogen. Ik had echt medelijden met hem.’

‘De volgende keer kan ik ook een potje thee meenemen, zeiden ze beneden. Wilt u dat?’ vraagt Habib.

‘Hij wil met je praten.’ Ze schudt aan zijn hand. ‘Dat doe je toch wel? Je gaat toch wel naar hem toe?’

‘Ach,’ zegt Habib, ‘er zijn genoeg anderen.’

‘Misschien wil hij je wel wat geven,’ zegt mevrouw Goudsteker. ‘Misschien wel die mooie pen. Maar van mij weet je niks. Hoor je, helemaal niks.’

Habib houdt zijn neus boven zijn theeglas. ‘Kaneel,’ zegt hij, ‘heerlijk.’

‘Trouwens,’ zegt mevrouw Goudsteker, ‘heb jij mijn zilveren broche gezien? Die met die vlinder en die rode steen in het midden?’

‘Geen idee,’ zegt Habib.

Habib klopt en doet voorzichtig de deur open. ‘Ik ben het.’ Hij kijkt naar de kippennek en de grijze stekels voor het beeldscherm.

‘Kom binnen, Habib, kom binnen, boy,’ zegt meneer Antipas zonder op te kijken. ‘Weet je wat zo vreemd is? Ik kan die groentezaak van jouw oom Malik nergens vinden.’

Habib bijt op zijn onderlip. Daar had hij geen rekening mee gehouden. ‘Mijn oom is nog maar net begonnen. Dat heb ik toch verteld?’

‘Boy, ik moet even met je praten. Neem een colaatje en geef mij maar zo'n blonde jongen.’ Hij wijst naar de hoek van de kamer. ‘Je weet de weg.’

Habib haalt de flesjes uit het koelkastje en pakt twee glazen. Hij schenkt in en gaat op een stoel naast meneer Antipas zitten.

‘Ik ben lelijk tegen je geweest, boy,’ zegt meneer Antipas. Hij pakt zijn bierglas en neemt een flinke slok. ‘Het kwam ook wel door de spanning. Sinds kort weet ik dat ik niet lang meer te leven heb. Ik zit vol pijnstillers. Een half jaar, hooguit een jaar heb ik nog.’

‘Wat lullig,’ zegt Habib en neemt een slokje cola.

‘Boy, ik wil dat je me zo nu en dan nog een beetje gezelschap houdt. Niet voor geld. Dat is tegen mijn principes. Maar wat dacht je hier van?’ Hij legt zijn hand op de computerkast.

Habib zet zijn glas neer. ‘Wilt u die dan kwijt?’

‘Nee, boy, pas als ik dood ben. Achter op de kast plak ik een brief waar dat in staat.’

[p. 127]

Habib steekt zijn hand uit. ‘Afgesproken.’

Meneer Antipas pakt de hand en streelt met zijn duim over de knokkels. ‘Hij zit vol verrassingen, boy.’

‘Dat zal wel,’ zegt Habib. Hij kijkt naar het bureautje met de computer. ‘Waar is trouwens die mooie vulpen die daar altijd ligt?’

Meneer Antipas kijkt hem enkele ogenblikken strak aan. ‘Mis jij hem ook al, jongen?’

‘Nou ja, missen,’ zegt Habib.

‘Habib, het is voor jou. Telefoon!’ roept zijn moeder naar boven.

‘Goddomme, zo vroeg,’ mompelt Habib. Hij trekt een trui over zijn hemd en stommelt naar beneden.

‘Met Bob, van het verzorgingstehuis,’ hoort hij aan de andere kant van de lijn. ‘Meneer Antipas is vannacht overleden. Kun je in de loop van de dag even langskomen? Er staat hier iets voor jou.’

‘Godsamme,’ zegt Habib. ‘Ja, ik kom wel.’

Bob is er in een oogwenk als Habib in het verzorgingstehuis naar hem vraagt. ‘Kom maar mee naar boven,’ zegt hij.

Samen lopen ze naar de kamer van meneer Antipas. Het ruikt er naar schoonmaakmiddel.

Bob loopt naar de tafel bij het raam. ‘Kijk,’ zegt hij.

Habib staart naar het metalen deksel van de computer. Hij herkent de broche van mevrouw Goudsteker en de gouden pen van meneer Antipas. Ze zitten met pleisters vastgeplakt, net zoals een parelsnoer en twee horloges die hij nooit eerder heeft gezien.

‘Wat is dat nou weer,’ zegt Habib.

‘Wij dachten dat jij ons dat wel zou kunnen vertellen.’

Habib draait zich om. De agent heeft hij niet binnen horen komen.

‘Als je het deksel had vastgeschroefd was het helemaal vakwerk geweest, jongen,’ zegt Bob. ‘Nou viel-ie er zowat af toen we de kast oppakten.’

‘Habib, ben jij daar?’ Mevrouw Goudsteker komt achter haar rollator de gang op geschuifeld. ‘Kom je straks een kaartje leggen?’

Ze fronst haar wenkbrauwen als ze hem, tussen een agent en een bejaardenverzorger, de lift in ziet stappen.