Parmentier. Jaargang 13

[p. 4]

[Nummer 3]

Gangreen

Wie wil weten hoe in het begin van de ijstijden het gereutel van de mastodont ongeveer heeft geklonken, hoeft slechts de Volkskrant na te speuren op recensies van Michaël Zeeman. In Cicero van vrijdag 24 september stelt de literatuurcriticus onomwonden dat alle literaire tijdschriften als twee erwten op elkaar lijken. Dat komt volgens hem door het dictaat van de subsidieverstrekker. Iedereen moet zich houden aan allesbepalende, uniforme subsidievoorwaarden: ‘Als je kwaad wil, zou je van staatskunst kunnen spreken.’

Als je kwaad wil, zou je van beginnende seniliteit kunnen spreken.

Want zelfs als je de verschillende Nederlandse periodieken vluchtig doorbladert, zie je meteen dat Zeeman een onjuiste en ook tamelijk geborneerde stelling poneert. Van de revisor tot Passionate Magazine, van De Gids tot Bunker Hill, van Hollands Maandblad tot Lava, van Krakatau tot Tirade: ze vertonen, om even bij het glaciaal te blijven, evenveel overeenkomsten met elkaar als sneeuwvlokken. Alle sneeuwkristallen tellen zes kanten, maar elke sneeuwvlok kent een uniek patroon.

‘Plichtsgetrouw op het plichtmatige af vullen de redacties hun afleveringen met verplichte nummers: poëzie waarvan je hoopt dat zij nimmer gebundeld zal worden, prozafragmenten van onderhanden werk waarvan je bidt dat het onvoltooid zal blijven en tijdloze essays over tijdloze onderwerpen die je dus altijd later nog wel eens kunt lezen.’ In één enkele volzin ontneemt Zeeman - die overigens zelf geregeld in de door hem zo verfoeide bladen publiceerde: tu quoque, stupid - hier duizenden lezers de lust om weer eens serieus een literair tijdschrift te lezen. Onwillekeurig vraag je jezelf af waarom hij in godsnaam ooit een Gouden Ganzenveer voor zijn ‘belangrijke bijdrage aan de Nederlandse, geschreven cultuur’ heeft gekregen.

Nagenoeg wekelijks geeft de kunstpaus vanuit zijn wijkplaats in Rome een staaltje cultuurpessimisme ten beste waar zelfs de Duitse geschiedfilosoof Oswald Spengler nog een puntje aan had kunnen zuigen. Als een soort Ovidius van de Lage Landen bestookt hij ons met exilbrieven en rabiate lamentaties.

Grootste steen des aanstoots vormen de vele themanummers die tegenwoordig het licht zien. Een trend die door Zeeman wordt aangeduid als ‘de verrastering’ van de literaire tijdschriftenformule, naar het tijdschrift Raster dat daar volgens hem mee begonnen zou zijn. ‘Het ziet er vaak, al te vaak, uit alsof iemand, een van de redacteuren, opeens een idee had, een idee dat

[p. 5]

doorgaans niet veel groter is dan een ideetje. Bij het idee zijn auteurs gezocht die dat helemaal niet onderschreven of er door geprikkeld werden, maar die zich hebben laten overhalen.’ Al die komma's in de eerste zin duiden op nervositeit. Zeeman beseft dat hij zich op glas ijs bevindt (laatste ‘Eiszeit’-metafoor) door álle bijdragen van álle Nederlandse auteurs af te doen als onbeduidend, en wijst op het laatste moment dan maar de tijdschriftredacteurs als hoofdverdachten aan.

Een soortement verdict.

Wat betreft het uitbrengen van themanummers pleit de redactie van Parmentier zonder meer schuldig. Het klopt dat wij met thematische dossiers werken. Dit nummer over ‘smaak: eten en drinken’ kan bijvoorbeeld als exhibitum, zo men wil als corpus delicti fungeren. Dat wij auteurs hebben moeten overhalen om een bijdrage te leveren ontkennen wij evenwel ten stelligste. Als getuigen à decharge roepen wij onze contribuanten op van wie de redactie met onbekrompen mate te eten en te drinken kreeg, om Gerard Reve eens te citeren.

Rozalie Hirs gaf het gulst. Zij diste maar liefst vijf ovenheerlijke verzen op. Maar ook Tjitske Mussche, Tsead Bruinja, Victor Vroomkoning, Hanz Mirck, Ruben van Gogh, Nachoem M. Wijnberg, Han van der Vegt, Lut de Block, Laura Broekhuysen en Mark van Tongele liep het water in de mond bij het horen van onze uitnodiging om een spijs te bereiden. Elk van hen serveerde een culinair hoogstandje uit. Kraakverse gedichten, smaakvol bereid, onbeperkt houdbaar.

Voor wiens maag dan nog knort: chefs de cuisine Agur Sevink en Hans van Wetering laven de grote eters, ieder met een appetijtelijk verhaal. Hemelse gerechten waar zelfs de meest verwende smulpaap nog genotzalig bij zal boeren. Daarnaast ook een Italiaanse dis. Joris Bogaert maakt in dit nummer zijn vertaaldebuut door een kort verhaal van de Italiaanse satiricus Stefano Benni in het Nederlands om te zetten. Ludo Jongen schreef een essay over eten en drinken in de Middeleeuwen. Floor van Renssen diepte uit haar literaire geheugen exquise liflafjes en zinnenprikkelende aperitieven voor ons op.

Buiten de menukaart treft u nog gedichten van Mark Boog, Lucas Hüsgen en Adriaan Krabbendam. Frans-Willem Korsten geeft een vervolg aan zijn geruchtmakende essay ‘De dood van Jezus Christus (bis) of de opgeloste auteur’ (Parmentier jaargang 13, no. 1). Het kan niet op deze keer: tast toe, eet smakelijk, wij zien u graag nog eens terug.