Parmentier. Jaargang 13

[p. 15]

Uit: Christof Hamann, 2003
Fester Vertaling: Kris Lauwerys

‘Yes, it's marvellous,’ viel een Pool hem 's avonds in de rede toen hij het had over die dichtbestrate wijk, maar hij had een paar stappen verder moeten gaan. Ryszard en zijn zoon Józef lagen op een gemeenschappelijke kamer met hem. Fester lag boven in het stapelbed, hij staarde naar de woekerende kleuren op het plafond of ging op zijn zij liggen steunend op zijn elleboog. Hij Praatte naar beneden, de Pool in vrijwel accentloos Engels naar boven, de zoon zat zwijgend op zijn bed, kauwde nauwgezet op zijn al afgebeten vingernagels en keek star naar de muur voor hem. Groen in alle mogelijke nuances van blad- tot zeegroen. De ornamenten slingerden zich als meanders over muren, plafond en vloer, soms duidelijk van elkaar onderscheiden dan weer in elkaar overlopend.

Ryszard zei dat het een van zijn afwijkingen was. Maar een stad aan zee was voor hem een bijzondere stad. Het overkwam hem al in Gdansk, als hij aan het water stond: een haven lijkt op een masttop van waaruit de hele wereld aan je voeten ligt.

Fester maakte gebruik van een pauze die ontstond toen de Pool op zeker ogenblik struikelde over het Engels. Ryszard stopte midden in zijn zin schudde langzaam het hoofd alsof hij zich voor het foutje wou straffen. Fester begon te vertellen over wat hij die middag had gezien, maar schakelde al snel van de bezienswaardigheden over naar de eigenlijke aanleiding voor zijn verbluf: ‘Whitesand, oh Whitesand, you must read him.’

Daarbij was het door toeval, een toevallig boek, zei Fester, dat hij op Whitesand gestoten was. Maar hij had zich regelrecht in hem vastgebeten dag en nacht had hij zich met hem beziggehouden en was al snel tot de overtuiging gekomen dat deze auteur absoluut voor een breed publiek toegankelijk gemaakt moest worden. Via een lovend essay over Whitesand dat hij naar alle mogelijke organisaties had gestuurd, kwam hij in contact met de Vereniging ter Bevordering van de Spokencultuur, die zijn reis door het oosten van de VS had gefinancierd. De bestuurder, Gausit, was razend enthousiast. ‘Meesterlijk, meneer Fester, absoluut meesterlijk. In de verhalen die ik van Whitesand gelezen heb, worden uw inzichten van a tot z bevestigd. Spoken vermommen hun afschuwelijke tronies inderdaad met bladeren, wortels en twijgen van bomen die gewoonlijk in dat deel van de VS groeien. En de verschrikkelijke stank van verrotting die ze verspreiden, verdoezelen ze vergeefs met de geur van natte weiden en dampend bos.’ Na dit eerste gesprek was Fester aanvankelijk af en toe daarna steeds vaker werkjes beginnen op te knappen voor de vereniging.

De Pool deed af en toe nog een poging om over Boston en de zee te gaan mijmeren, maar tegen Festers steeds luidere redevoering van boven stond hij machteloos. Uiteindelijk praatte de Duitser zelfs in zijn eigen taal verder, zo geboeid was hij door zijn eigen herinneringen. Voor zover dat kon, ging hij rechtzitten in het bed en begeleidde zijn verhaal over het project met vele

[p. 16]

gebaren, terwijl Ryszard zijn pyjama aantrok en ging liggen. Zijn zoon zat met de rug naar de spreker aan een tafel te schilderen.

Ik benutte elke gelegenheid om Gausitz warm te maken voor mijn auteur en trapte daarmee een open deur in. In de VS, vertelde ik hem, heeft hij een kleine, fanatieke fanclub, in Duitsland echter is hij een nagenoeg onbekende auteur die dankzij doelgerichte PR-maatregelen een bestseller zou kunnen worden. Het merendeel van zijn verhalen die kort en overzichtelijk zijn speelt zich af op het platteland. Whitesand trekt daarin alle registers van het griezelige en huiveringwekkende open, er treden dubbelgangers op, levende doden, mensen met hun hoofd onder de arm, wezens met afschrikwekkende dierlijke ledematen en tronies, uiteraard gebouwen met valdeuren, geheime gangen, lugubere kerkers waarin skeletten rondwaren. Geen slappe verhalen dus waarin de geesten niets anders willen dan de wereld bij daglicht zien, geen jammerende slotspoken die aan de rokken van pubermeisjes zitten. Maar bij Whitesand heb je ook steeds de tegenkrachten die de verschrikking met tak en wortel proberen uit te roeien, mannen met een stevige Nieuw-Engelse stamboom, die gewoonlijk teruggaat op een Germaanse vorst uit de wouden aan de Rijn. Of ze nu zeevieren of heroïsch ten onder aan, of ze de gruwel nu met geweer, mestvork nagelschaar, pincet onschadelijk proberen te maken of hem met de blote handen verscheuren, ieder van hen werpt zich vastberaden en met een sluw plan in de vaak bloedige strijd. Dat paste precies in het concept van Gausitz. De vereniging had zich als opgave gesteld de traditierijke geschiedenis van het sPokendom te documenteren. De bestuurder stond een reusachtig museum voor ogen, waar deze spookwezens in diorama's gesorteerd zouden staan naar leeftijd, grootte en wijze waarop ze je de stuipen op het lijf jagen. Naast de permanente tentoonstelling zouden er multimediashows, congressen en evenementen (bijvoorbeeld een middennachtsgala op Halloween) plaatsvinden. Gausitz liet me een kabinet zien de kinderkamer van het toekomstige museum zoals hij liet noemde. In de ene hoek lagen stapels kleren en maskers, in de andere een stapel planken, tegen een muur stonden ruiten, de voorste gebroken. Soms had Gausitz het over vertaalhulp, in zijn enthousiasme ook over missiewerk. De mensen moesten worden wakker geschud. En wie was er voor zo'n campagne beter geschikt dan Whitesand?