Parthonopeus van Bloys

(1871)–Anoniem Historie van Partinoples, grave van Bleys, De– rechtenstatus


XIIIGa naar voetnoot⋆)
[pagina 220]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten [Daer]........ 5395[regelnummer] Haer herte met alle lede te samen, En̄ als die coninghe orlof namen, Gaf soe orlof wel ghereet; Dat sire iet merreden was haer leet; Want soe gherne allene ware, 5400[regelnummer] Te druckene haren rouwe bi hare. Alsi woch waren seit soe overluut Ha[er]re herten wille al over luut: ‘God Here,’ seit soe, ‘wat sal dat wesen! Ne salic nemmer meer ghenesen 5405[regelnummer] Van desen rouwe, van desen sere, Dat mi torment dus emmermere? God, die dies gheweldich sijt, Weltijt sal comen die saleghe tijt, Dat u der ghe[r]re sal ontfarmen, 5410[regelnummer] Die dus wenen en̄ carmen! God Here, ne suldi nemmermee Der herten, die[r] es altoes wee, Ghehulpich wesen en̄ gheradich? Maer mijn herte es so mesdadich, 5415[regelnummer] Dat soe met rechte bernet en̄ droghet,
[pagina 221]
En̄ dit grote torment ghedoghet. Die valsce herte entie boose, Die felle entie roekeloose, Dat soe hevet lijf es scade groot; 5420[regelnummer] Soe waer werdich bat der doot, Dan een roovere of een dief. Te miwaert haddic wel mijn lief, Dat ic bi hare hebbe verloren; En gaet ghene salicheit daer voren, 5425[regelnummer] Jeghen dat ghelieve te samen sijn. Scone en̄ edel kindic tmijn, Soete en̄ hovesch en̄ ghestade, En̄ het sochte aen mi ghenade Al wenende met natten oghen: 5430[regelnummer] Hoe mochte mine herte ghedoghen, Die mi bedrooch en̄ sere verriet, Dat haer sijns ontfarmede niet? Hads mijn herte gheweest bedacht, Mijn lief en hadde niet verwracht 5435[regelnummer] Tien tiden so vele ieghen mijns, In hadde sculdich te hebbene sijns Wel met rechte ontfarmenesse; En̄ ic leide op hem verradenesse En̄ iagheden henen, so dat hi
[pagina 222]
5440[regelnummer] ...... hadde te mi!’ ‘Dat hem vele sere te sure waert. God! nu ne weetic, waer hi vaert. Het ne si dat ic hem volghe naer, Ic vruchte en̄ hebbe groten v[aer], 5445[regelnummer] Dat hi nemmermeer ne went. Dan wordet nu al gheent, En̄ ic worde sekerlike verloren. Nu heves die man vele te voren Voor [de] vrouwe; die minne draghet, 5450[regelnummer] Het ne sate niet dat soes ghewaghet; Soene hads nemmermeer die mesquame: Soene moest helen door die scame Al der werelt en̄ haren lieve; No bi bode no bi brieve 5455[regelnummer] Ne souts soes ieghen hem ghelien, Dat hijt mochte merken in dien, Dat soe van wankelen sinne ware. En̄ al ghevielt ooc, dat hi hare Minnede met ghestaden sinne, 5460[regelnummer] En̄ altoes aen haer sochte minne, Nochtan moeste soet in verden legghen,
[pagina 223]
En̄ zweren daer ieghen, en̄ segghen Dat soene minde niet een twint. Maer ghevallet dat een man mint, 5465[regelnummer] Talreerst dat hire toe comen mach, Claghet hi en̄ doets haer ghewach. Al es dat sake dat hem ontfecht Ter eerster werven, hi niet en secht, En̄ comet so dicke en̄ gaet, 5470[regelnummer] En̄ bidt so vele, dat soene ontfaet. Die mans segghen al haren wille, En̄ wi moeten zwighen stille, En̄ decken den bant die ons bint. Het hevet meneghe vrouwe ghemint 5475[regelnummer] Sulke[n] die[n] soe noyt ne sprac. [H]ens gheen so groot onghemac, Als te heelne gherechte minne. Wat sal ic keiserinne? Wie mach icker mi toe gheven raet 5480[regelnummer] Nadien dat mi ghescepen staet, Dat ic mijn [lief ghespreken m]ochte, Het waer scone dat [ict versoch]te, En̄ hem seide hoet met mi steet. Hi was nu hier, en̄ ic en weet 5485[regelnummer] Waer hi mi nu ontfaren si, [Om dat ic] wijf bem [soudemen] mi.....’
[pagina 224]
Nochtan peinset soe vele meer. Elc minre die[n] tharte es seer, Mach peinsen meer in ene stonde, 5490[regelnummer] Dan spreken soude[n] .m. monde. Van rouwen ware die keiserinne Stappans comen uut haren sinne, Ne had[tse] Urake ghetroost[et] niet. Die nacht soe hadde groot verdriet; 5495[regelnummer] Parthonopeus hadde lettel bet, Maer dat hi lach op sijn bet, Verpijnt, moede van den wapen, Dat dedene toten daghe slapen. Teerst dat Gaudijn den dach sach: 5500[regelnummer] ‘Welop here,’ seiti, ‘het es dach! Al dat ghi hebt ghedaen tote nu, Dats al verloren, dat segghic u, Ghine makets een goet ende Des daghes met ghenende. 5305[regelnummer] [H]ens ghene dinc die men doet, Te prisene, si en si ten ende goet. Als Parthonopeus dit hoorde, Wart hi op metten woorde, En̄ daden aen hare waden, 5510[regelnummer] En̄ ghinghen te monster en̄ baden
[pagina 225]
Datse God moeste ghesterken; En̄ doe si quamen uter kerken, Doen ghinghen si hem beede wapen, En̄ hadden ghesent hare cnapen 5515[regelnummer] Voren, en̄ quamen na ghevaren Wel scone, als si ghewone waren, En̄ waren die eerste diere quamen. Newaer eer se die heren vernamen, Sachse comen die keiserinne, 5520[regelnummer] Want soe met oghen en̄ met sinne Was emmer siende daerwaert. Talreerst dat soere gheware waert En̄ soe met oghen sach haer lief, Therte wies haer en̄ hief 5525[regelnummer] Eenen voet hoghe, dat dochte hare. Parthonopeus wa[e]rt[s] gheware, E[n̄ beghe]erde dat men die poorte ontdede. Daer [dedi] grote ghenendichede En̄ grote manheit, als [ghi] moocht horen; 5530[regelnummer] Hi horte dors metten sporen, Dat hem wel scone verleisierde. Stac hi of dien grote[n] tyran Van den orse ter erden neder. Tors vinc hi en̄ keerde weder;
[pagina 226]
5535[regelnummer] Doch en keerdi onghewont niet. Maer Gaudijn, diene niet en liet, Bescudden datti danen ontfoer. Dese daet dedi door Melioer Entie .vii. coninghe saghen, 5540[regelnummer] Die boven in den torre laghen; Het sach Cursout, die blide was, En̄ spra[c]ker toe, en̄ vermat hem das, Dat die witte scilt, die silverine, Sculdich waer ghelooft te sine 5545[regelnummer] Boven alle[n] diere tornierde. Dies balch Clarijn en̄ grongierde; ‘Heer Cursout,’ seiti, ‘een lettelkijn So dincti mi te haestich sijn. Men sal noch heden wel bekinnen, 5550[regelnummer] Wie dien tornoy sal verwinnen.’ Daer seide elkerlijk sinen wille. Newaer Melioer zweech al stille, En̄ dwanc haer herte en̄ haren sin. Ic weet wel, dat soe minnede min 5555[regelnummer] Den coninc Clarijn, dan Cursoude, Want hi min seide, dan soe woude; Maer soe en dede gheen ghelike, Soe hilt haer ghestadelike, Datmen ne wiste wat soe meende. 5560[regelnummer] Haer oghen loeghen, en̄ soe weende
[pagina 227]
Int herte, dat haer selden loech, Want soere dat pijnlijk evel in droech Dies men selden ghewinnet boete, Dat sure evel en̄ dat soete, 5565[regelnummer] Dat evel, pine en̄ ghenade, Ere en̄ lachter, vrome en̄ scade: So wiere mede begrepen es, Hi wert ghepijnt, sijt seker des. Niemen houder met sijn sceren, 5570[regelnummer] Dat evel en mach niemen weren, No bi dapperheden ontvlien; Verwoedelike en̄ onversien Hout het den man int herte binnen. Bi der verwoetheit van der minnen, 5575[regelnummer] Die smans herte maket blint, Dinct elker mallinc, die hi mint, [Dat soe die scoonste si van allen]. Hadde ghe[wonnen groten] prijs, Gheheten was hi Ampetrijs,
[pagina 228]
En̄ was een die beste sarrasijn, 5580[regelnummer] Sonder die soudaen, die mochte sijn. Dese drie souden haren Mamet Gherne laten en̄ hare wet Door die minne der keiserinnen, Die[r] soe negheene[n] mochte minnen. 5585[regelnummer] Vrouwe die draghet gherechte minne, En̄ es niet van so wandelen sinne, Dat soere af mach keren, Daer omme hebben si dese heren Alle ghecoren; sonder enen, 5590[regelnummer] Dien sal soe hebben [oft] neghenen. Doch waest hem groot eere dat sijs Boven alle dandre hadden prijs. Die keiserinne quam of ghegaen, Binnen int herte sere bevaen
[pagina 229]
5595[regelnummer] En̄ besorghet om haer amijs, En̄ in den selven ghepeinse was hijs. Daer soe quam ter poorten uut, Haer scoon ghedaen, haer witte huut Maket omtrent hare [so] claer, 5600[regelnummer] Dat men seide al over waer Dat die scone dach van hare Verlichte of[t] die sonne ware Die uten zwerke quame ghegaen; Voor dese vercoorne daer si staen 5605[regelnummer] Comet ghegaen die keiserinne, Die soe bringhet in meneghen sinne, En̄ si lien dat gheen so scone Levet onder shemels trone. Daer se Parthonopeus sach comen, 5610[regelnummer] Ne hadden Gaudijn niet benomen, Hi waer stappans tote hare ghegaen. Daer Gaudijn [se] siet so wel ghedaen, Liet hi, dies hi wel mach, Dat hi nie dine so scone en sach. 5615[regelnummer] Newaer als hi sach Uraken, Daer vanti prekelen diene staken, Daer moesti vallen in een strec, Daer hem af quam groot ongherec.
[pagina 230]
Sijn herte loech, die hem dede verstaen, 5620[regelnummer] Dat soe waer scoonre en̄ bet ghedaen Dan die vrouwe die keiserinne. Rikelike en̄ scone ghecleet, Van sconen en̄ van fieren ghelate, En̄ haer vroheit was onghemate, 5625[regelnummer] En̄ Parthonopeus stont verdroevet, Als een die goet raet behoevet. Dicke laet hi sijn oghen gaen, Daer hi die keiserinne siet staen, Daer hi sere es om vervaert. 5630[regelnummer] Dan sieti weder ten soudaen waert, Die[se] h[em] eechende, en̄ behiet Dat soe hem worde onthouden niet; Met enen pellele groot en̄ lanc Stoet daer verdect een banc, 5635[regelnummer] Daerop setten sise allene, Entie coninghe alghemeene Vielen daer neder aen den rinc. Nu suldi horen hoet daer verghinc. Doe sprac die coninc Anfors
[pagina 231]
5640[regelnummer] (Diet wille verstaen, hi zwighe en̄ [hoors]: Hi was een out man en̄ ghcradich, So vroet, so lustich, so ghestadich Was gheen der heren als hi was; Te bet ghehoorde men das, 5645[regelnummer] En̄ si zweghen alle stille, En̄ hi seiden sinen wille): ‘Vrouwe,’ seiti, ‘door uwe scoonheit, Door uwe doghet, door uwe rijcheit Was hier versaemt dit hooghe spel, 5650[regelnummer] Dat ghesceden es harde wel. Ic wane man negheen die levet Betren tornoy ghesien hevet, En̄ so groote sameninghe. Nu hebben wi alle sonderlinghe 5655[regelnummer] Dalre beste ghecoren uut. Ic wilt wel segghen overluut, Dat horen moghen u hoghe liede: No door vrientscap, no door miede So ne wasser nie ghecoren een, 5660[regelnummer] No door nijt ontseit negheen. Wie [si] sijn dat moghedi horen. Ic hebt al besceden te voren, Haer gheslachte en̄ haer rike, En̄ wille u segghen bescedenlike, 5665[regelnummer] Als icse u alle hebbe ghenoemt...
[pagina 232]
.... [Die coninc van Vrankerike], Een gheweldich coninc en̄ een rike, En̄ een ionghelinc stout en̄ fier, Gheheten es hi coninc Loyer. Dicken heb[b]ickene horen prisen 5670[regelnummer] [Hem en̄ sijn] rike in menegher wisen. Nie quam man in beter lant, En̄ daer hi betre rudders vant, Scoonre borghe en̄ scoonre poorte. Die sijn gheslachte en̄ sijn gheboorte 5675[regelnummer] Soude rekenen en̄ noemen, Hi soude te Priamus comen, Die coninc en̄ here van Troyen was. Ic dar mi wel vermeten das, Worde mijn vrouwe ghegheven desen, 5680[regelnummer] Dat wel met eren mochte wesen; Want hi es hovesch en̄ vroet, En̄ es ten wapenen harde goet. Al en heefti hier niet al verwonnen En̄ al den prijs hier met ghewonnen,
[pagina 233]
5685[regelnummer] Men soude setten ooc met rechte Sijn rijcheit en̄ sijn gheslechte, En̄ sinen wijsdom en̄ sijn raet En̄ sijn ere ieghen elcs mans daet.’ ‘Vrouwe,’ seiti, ‘siedi die[n] ghenen? 5690[regelnummer] Sijn rike leghet verre henen En̄ tlant daer hi draghet crone. Ghene langhe rudder en̄ scone, Hi hevet hier ghesijn vele goet, En̄ ghedaen menech scoon ghemoet; 5695[regelnummer] Coninc es hi in een rike eilant, Dat men ons heet Ynghelant; Hi hout sijn lant wel vredelike, En̄ es gheweldich en̄ rike, 5700[regelnummer] Hovesch en̄ van goeder sede. Hi doet alle dinc bi rede, Harde eert hi die Heleghe Kerke, En̄ daer toe papen en̄ clerke, En̄ es soete en̄ sonder nijt, 5705[regelnummer] En̄ leet met eren sinen tijt, En̄ ghevet dicke en̄ mildelike, En̄ es gheboren edelike, En̄ [so] van alre doghet gheprijst, Dat hi u waer te manne ghewijst, 5710[regelnummer] Ne hadt een sake niet belet.’ ‘[Dat hi.......sijn rike al]
[pagina 234]
Enen sinen neve gheven sal, Dien hijs werdich kinnet wesen. Vrouwe,’ seiti, ‘dat wi desen Coren ooc met anderen heren, 5715[regelnummer] Dat was hem ghedaen te[r] eren, Dat sijn prijs niet bleve verdorven, Dien hi manlijk hevet verworven.’ ‘Die derde kerstijn, dats Gaudijn. Spade en̄ vroe hevet hi ghesijn 5720[regelnummer] In den tornoy, en̄ [so wel] ghedaen, Dat hijs [groten lof] heeft ontfaen. Scone man es hi, staerc en̄ stout, Doch es hi .l. iaer wel out; En̄ es hovesch ende milde 5725[regelnummer] En̄ arem ridder van enen scilde. Die arm rudder si gheeert, Die al tsine ten besten keert, En̄ bi so groter doghet ghestaet, Dat hijs ter werelt lof ontfaet. 5730[regelnummer] Vrouwe, van Gaudijn moghedi horen, Van heiden Spaengen es [hi] gheboren: Heidin was hi wel .xxx. iaer; Doe ghinc hi siere wet af daer naer, En̄ dedem doopen en̄ kerstijn doen,
[pagina 235]
5735[regelnummer] Daerne God Ons Here toe spoen. Niet en es hi van conincs gheslechte, Maer diet merken wille te rechte, Hi es so vroet en̄ so ghestadich, En̄ so lustich en̄ gheradich, 5740[regelnummer] So werdich en̄ so wel ghemoet, En̄ te ridderscepe so goet, En̄ ooc gheboren so edelike, Dat gheen vrouwe en es so rike Dies werdich ware dat soene on[t]seide 5745[regelnummer] Te minne[n] door haer edelhede, Dat hi haer so bequamelijc dochte Dat soene anders minnen mochte; Maer hi es hier met enen here Dien hi ghedaen hevet groot ere. 5750[regelnummer] Bi dien dat icker ane verneme Ne trect hi sine daet niet aen heme, Maer hem ghevet hi den prijs Boven hem allen, en̄ segghet dat hijs Hevet verdient vele bet, dan hi.’ 5755[regelnummer] ‘Ic dar mi dies wel vermeten; So wel weet ic die waerheit des, Dat in de werelt gheen beter es. So scone es hi, en̄ hi es so goet Dat men die daden die hi doet 5760[regelnummer] Te groten wonder vertellen mach;
[pagina 236]
Dies men die waerheit hier wel sach. Van sinen gheslachte moghedi horen: Van Vrankerike es hi gheboren, En̄ es sconincs neve, dies niet en weet 5765[regelnummer] Dat hi hem een twint besteet. Hoe mochte hogher gheslachte wesen? Vrouwe, ic mochte u vele van desen Dogheden tellen, haddics stade. Lustich es hi telken rade, 5770[regelnummer] Hovesch en̄ van goeden ghelate, En̄ crachtich en̄ ghemate. Gherne gheefti giften groot, En̄ selden belchti sonder noot, En̄ al sijn lijf dat es so soete, 5775[regelnummer] Van den hovede toten voete Ne mocht mer niet verbetren an Hen levet op derde gheen scoonre man. Wat machicker mee segghen ave? Van enen lande es hi grave; 5780[regelnummer] En̄ waer sijn heerscap niet so clene, So ne messatem dinc neghene.’ ‘Van den kerstinen hebdi ghehoort: Nu hoort van den sarrasinen voort, En̄ elc bi namen wie hi si. 5785[regelnummer] Die een es die soudaen van Persi, Die groten prijs hier hevet ontfaen. Dat wetic wel al sonder waen, Dat die nature vele wakede Over hem eer soene vulmakede.
[pagina 237]
5790[regelnummer] Hi es volcomen menegher doghet, Daer ghi een deel af horen moghet. Gheweldich es hi en̄ rike; Men vint niewer sine ghelike Van rijcheden onder den trone; 5795[regelnummer] Jonc man es hi, lanc en̄ scone, Van .vii. aerten es hi clerc, Vele ioesteert hi scone en̄ sterc.’ ‘Jeghen die hovesce entie sochte. Vrolike wille hi gherne leven, 5800[regelnummer] En̄ dickent mildelike gheven; Scone antwerde [geefti] en̄ goede, En̄ [es] altoes van goeden moede, En̄ oemoedich en̄ sachte, En̄ es van hooghen gheslachte, 5805[regelnummer] Dat men hogher gheen en weet. En̄ niet aen hem en mesteet; Maer allene dat hi heidin es; Temeer, waer hi seker des Datne mijn vrouwe hebben woude, 5810[regelnummer] Ic weet wel dat hi gherne soude Sine wet begheven door hare, Daer thaer lief en̄ bequamelijc ware. Dese rike soudaen heet Margarijs. Dus es hi volcomen in alre wijs.’ 5815[regelnummer] ‘Dander sarrasijn heet Sades,
[pagina 238]
Die een gheweldich coninc es, En̄ hevet al Siere in sijn bedwanc. Een groot ridder [eest] en̄ lanc, Scone en̄ hovesch en̄ redenlijc, 5820[regelnummer] Telker saken ghevoechelijc. Clerc es hi en̄ ridder goet, Soete, oemoedech en̄ vroet; Ghemate es hi en̄ gheseet, Wel ghescepen en̄ wel gheleet. 5825[regelnummer] Tgheslachte hebbic wel vernomen En̄ besocht, daer [hi] of es comen, Datter niemen aen mach legghen, Lac, daer men[ne] bi dar ontsegghen.’ ‘Die derde heiden, dats Ampetrijs, 5830[regelnummer] Een coninc die wel groten prijs Hevet ghewonnen vele deghenlike; Nubie dats sijn conincrike, En̄ es een coninc van groten love, Beede in den lande en̄ te hove. 5835[regelnummer] Coninclike es hi gheboren, Door sine doghet es hi vercoren, Om dat hi so wel volcomen es;
[pagina 239]
Maer hi segghet en̄ lijt des Datti den soudaen sinen here 5840[regelnummer] Boven hem prijst en̄ doet hem ere.’ ‘Vrouwe,’ seiti, ‘nu heb[b]ic u ghetelt...’ ‘Doch es hi coene en̄ goedes lijf[s], En̄ Gaudijn en̄ Ampetrijs, Die beedegader haren prijs 5845[regelnummer] Haren here hebben ghegheven; Nu en sijnre maer .iiii. bleven. Van desen .iiii. moeten wi Gheno[e]men, wie die beste si.’ Dus ende Anfors sine tale, 5850[regelnummer] Die redenlike en̄ wale Al den iugen gherekent sceen; Maer hem antworde haer negheen. Mallic peinsde sinen wille, En̄ zweghen allegader stille. 5855[regelnummer] Doe mochte die soudaen [hopen] lichte; Of door bedwanc, of door ghifte, Of door vrien[t]scap waren si hem hout Alle, sonder die coninc Cursout, Die recht en̄ waerheit woude, 5860[regelnummer] En̄ ghetrouwelike herte en̄ houde Droech te Parthonopeus[e] waert.
[pagina 240]
Nochtan sprac hi niet een waert; Om dat si alle ieghen hem waren Woudire behendelike toe varen. 5865[regelnummer] Hier omme waest datti zweech, Niet door loon, no door ghedreech. Deerste diere sprac, dat was Clarijn, Die den soudaen hevet hout ghesijn: ‘Ghi heren,’ seiti, ‘ic vermete mi 5870[regelnummer] Dat die soudaen die beste si, Dien willic dat hebbe mijn vrouwe; Want ic allene aen hem scouwe Alle die dogheden, die ic ghesie En̄ ghemerke aen dander drie. 5875[regelnummer] Boven al desen, [h]en es so rike Coninc [ne]gheen in erterike. En̄ noch een ander, dat beter es; Want hi te rade es worden des, Dat hi hem wille doen kerstijn, 5880[regelnummer] En̄ alle die onder heme sijn, Dier ooc vele sijn utermaten. Sinen God so wil hi laten, Enten onsen staen te ghebode; Dit waer een groot gheluc in Gode.’ 5885[regelnummer] Dat seide Clarijn, en̄ dander zweghen.
[pagina 241]
Dat hare negheen en seider toe. Teerst dat die keiserinne hoort, Dat die iugen rechte voort Metten vonnesse niet ne gaen, 5890[regelnummer] Die [oyt] met minnen waer bevaen, Hi mach wel merken en̄ verstaen, Dat soe in therte was sere ontdaen. Ic merke bi mi selven das, Dat haer ancsen[e] groot was, 5895[regelnummer] En̄ liever hadde doot te sine, Dan te volghene dies Clarine. Aen haer waest kenlijc, dat die vrouwe Minne met gherechter trouwe; Dat soe om so groot ghewin 5900[regelnummer] Niet ne wandelde haren sin, Om sulke[n] riddre, als hi si Die edel soudaen van Persi, En̄ die so vroet was en̄ so wijs Entie ooc hadde so groten prijs, 5905[regelnummer] Entie ooc hadde so groot ghewout. Hier omme ben ic den vrouwen hout, Om dat si hebben therte so fijn, En̄ so ghestade daer inne sijn. God die se makede gheven ere
[pagina 242]
5910[regelnummer] En̄ blide werelt nemmermere, En̄ moete stom die[r] monde maken, Die ieghen [haer] sijn in alle saken, En̄ altoes so fel sijn en̄ so wreet, En̄ die hen spreken so menich leet. 5915[regelnummer] Melioer es in groten vare (Om dat soe siet, wanhaghes hare) Dat si den soudaen souden kiesen, En̄ soe haer lief soude verliesen. Bin dien staet op die grave Ernout, 5920[regelnummer] Die siere talen hevet ghewout; So wie soet el vergaet te staden, Diet allene hevet beraden Dat die riddren daer si[jn] comen. Hi hevet ghehoort en̄ vernomen 5925[regelnummer] Dat mer onredelike toe vaert. Verbolghe[n]like en̄ onvervaert Gaet hi voor die heren staen. Scoon ridder es hi en̄ wel ghedaen, Groot en̄ lanc en̄ wel ghescepen.....	voetnoot⋆) XIII^de fragment. De tekst van Crapelet ontbreekt ons nog altijd. Ons dietsch gaet voort met de reeds begonnen beschrijving van de gemoedsgesteltenis en het gedrag van Melior na dat de kamp gescheiden et Parth. vertrokken is. Hare benauwdheid en hare klagten duren den ganschen nacht, maer zoo veel te grooter is hare blijdschap als zij hem den volgenden dag op het plein wederom ziet verschijnen. Hij ook bemerkt haer, en rijdt met ongeduld het perk binnen... Daer mede breekt ook ons dietsch af om, na een verlies van ik weet niet hoeveel honderd verzen die de voorvallen van den derden dag der joesten moesten bevatten, ons onmiddelijk in de tegenwoordigheid der reeds over den uitslag delibererende regters te plaetsen. Deze hadden onder zes ridders die gedurend het steekspel den meesten lof verworven hadden, den besten en weerdigsten te verkiezen om hem met de hand van Melior en de grieksche keizerskroon te beloonen. Drie van de uitgelezene ridders waren christenen en drie heidenen, van welke onze tekst nu nog slechts den lactsten heiden noemt. Daerop zien wij de keizerin in den vollen luister van hare schoonheid de vergadering binnen treden, en als zij op haren troon en de regters in 't rond op hunne banken plaets genomen hebben, geeft koning Anfors in een alleszins voldoende voordragt den afloop van het tornooy en de titels van elken der voorgestelde ridders te kennen. De eerste dien hij noemt is Loyer de koning van Vrankerijk, wiens afkomst, magt, rijkdom en persoonelijke hoedanigheden hoog geprezen worden. De tweede der voorgestelden is de koning van Engeland, de derde Gaudijn, ter gelegenheid van welken ook Parth. in 't voorbijgaen grootelijks aenbevolen wordt. Dan volgen de drie heidenen, de soudaen van Perzic, Sades de koning van Sicre, en Ampetrijs koning van Nubic die, gelijk Gaudijn op Parth., al zijne verdiensten op den soudaen overgedragen heeft, en hem den prijs afstaet. Anfors sluit zijn verslag met te zeggen dat van de zeven onder welke de keus eerst te doen scheen, door den afstand en de verzaking van drie (Gaudijn, Ampetrijs en den koning van Engenland; die van Vrankerijk wordt niet gemeld) er maer vier overblijven, waervan zij den weerdigsten te noemen hebben. Toen Anfors ophield van spreken, was 't Clarijn alleen die eenige woorden uitbragt, en wel ten gunste des soudaens, maer zonder iemands bijval, en tot groot verdriet van Melior. Eindelijk staet Ernout op, wiens rede en gezag den goeden uitval van de zaek grootendeels verzekeren zal. [tekstkritische noot]Vs. 5394. Van dit Daer kan ik alleen zeggen dat ik van die vier half overgebleven letters niets anders weet te maken. 5396. Orlof namen, afscheid namen, en na dat de joesten van den tweeden dag gesloten waeren, den toren verlieten om naer hunne herbergen terug te keeren. 5401-2. Een der twee rijmwoorden is gewis bedorven. Al is dit waerschijnelijk aen het eerste gebeurt, ik vergenoeg mij gemakshalve met in plaets van het tweede een niet ongepast stoplapje hier voor te stellen en raed dat men te vollen uut leze. - Cod. schrijft alover in een woord. 5409. Cod. gelijk overal: der gere. 5412. Cod.: die es. [tekstkritische noot]Vs. 5419. Cod.: Dat soe hevet lief; ik schrijf zonder aerzelen lijf = leven. De uitspraek heeft den kopist bedrogen. 5424. Cod.: gene siecheit; de dichter had salicheit geschreven. 5434. Cod.: en haddic niet verwr., sic. De kopist heeft den zin niet begrepen. Tusschen dezen en den voorg. regel is zoo veel als een ellipsis aen te vullen: Had mijn hart wel bedacht geweest, het zou gevoeld hebben dat mijn lief jegen mij niet zoo veel misdaen had, dat ik mij zijns niet ontfermen moest. 5435. Cod.: iegen mijns voor iegen mij, is wel van den dichter, al meen ik zulk gebruik van mijn slechts in liedjes aengetroffen te hebben. De genitivus schijnt mij vooral de persoonelijkheid uit te drukken, gelijk in mijns gelijke. 5436. In hadde sculdich, of ik ware verpligt. Het gebruik van sculdig zijn of, gelijk hier, sculdig hebben, blijve den lexicografen aenhevolen. [tekstkritische noot]Vs. 5440. Herinnering aen de wanhoop van Parth. 5444. Cod.: vrouchte. Vglk. vs. 4460. 5446. Cod.: gehent. 5449. Cod.: Vor vrouwen. Het meervoud zou, op zich zelf beschouwd, hier goed wezen, maer past met het volgende niet. In 't enkelvoud zou vrouwen niets dan een gen. of dat. kunnen zijn en, om van den gen. te zwijgen, ik meen niet dat voor, zelfs in den zin van 't latijnsche prae, met den dat. gevonden wordt. Voeg er bij dat in 't enkelv. het subst. noodwendig het bepaeld of onbepaeld lidwoord vereischt, en gij zult bekennen dat de kopist met zijne aen vrouwen aengeknoopte n en met vóór dat woord het artikel de of een uit te laten, des dichters tael tweemael bedorven heeft. 5451. Die mesquame, dat ongeval, dat leed, dat ongemak van door liefde bevangen te zijn namelijk, of zij moest het verbergen, enz. 5455. Ne souts soes, pleonasm, want de aengehangen s = des bij een der woorden was genoeg. 5461. Cod.: in verden leggen. Meer gebruikelijk is in versten. Zie daerover Christina, blz. 489 en op meer plaetsen. [tekstkritische noot]Vs. 5364. Cod.: dat ment mint, lomp verbroddelt in plaets van dat een man, hetgeen ik stout herstel. 5465. Versta: dat hij er de gelegenheid van heeft. 5467. Dat hem ontfecht, dat het hem mislukt, dat hij zich niet verklaren kan. 5475. Cod.: Sulke die; de sing. Sulken dien is, dunkt mij, betamelijker; met den plur. lijkt het naer nieloopheid en wankelen sinne. 5476. Cod.: Ens, het en es. 5479. Cod. zeer verduisterd: Wie machic' mi toe geven raet, een hulpmiddel viaden. 5481. Cod.: lief gew...... mochte, duister en uitgescheurd. Moest ik van gew... ghewreken maken? 5481. De aengevulde letters zijn in een gat verloren, beantwoordende op de keerzijde aen vss. 5527-8. 5483. Cod.: staet. 5486. Half doorgesneden en geheel verfrommelde regel. Van de drie niet ingesloten woorden alleen ben ik eenigszins zeker. De zin laet zich gissen. [tekstkritische noot]Vs. 5488. Cod.: diet harte es s. 5490. Cod.: soude met .M. monde, waer men bij soude het subjekt hi zou kunnen aenvullen, indien met monde geen tastbare fout waer. 5493. Cod.: Ne hadde Urake getroest n. 5497. Wapen niet zeldzame afkorting voor wapenen. 5503. Cod.: een groet ende. Dat groet, in weerwil van zijne klaer geschrevene r, eene fout is en in goet moet veranderd worden, heeft geen bewijs noodig. 5505. Cod.: Ens. 5510. Te monster, sic Cod., waer dikwijls te voor ten staet. Mij dunkt dat te hier, behalve de plaets, ook een verder inzigt aenwijst, gelijk ik vroeger ten scepe gaen en te scepe gaen voor juist het zelfde niet hield. [tekstkritische noot]Vs. 5511. Cod.: gestaerken. 5512-5513. Doe ... Doen, Cod. - wapen, hier verbum in inf., boven vs. 5497, subst. - Cod.: beiden. 5518. Cod.: eer si (sie gespl.). 5522. Soere = Si harer; voor ons, zonder genit., zij hen gewaer werd. 5526. Cod.: Wart gheware, ontwaerde, zag, te weten dat Melior tegenwoordig was. Ik schrijf waerts en versta wart des of haers gheware; hare aendoeningen kon hij niet vermoeden. 5531. Hem verleisieren is vooruitspringen, vooruitschieten, van 't fr. laisier, lessier, enz. 5532. Cod.: Stac hi op dien grote t. De prep. op is zekerlijk te veel voor den zin, maer de maet belet mij ze eenvoudig te onderdrukken; ik zet of (af) in de plaets, gelijk de dichter welligt geschreven had. - Wie die groote tiran hier is, weet ik niet. Herman? Zie mijne Inleiding. [tekstkritische noot]Vs. 5536. Cod.: niet en siet, net geschreven. De verbetering liet is door vs. 5140 aengewezen. 5539. Saghen = saghen hem, zagen hem het doen, de daed vervangen door den handelenden persoon. 5544. Sculdich, weerdig. Vglk. vs. 5436. 5545. Cod.: Boven alle diere tornierden, tegen het rijm; met het enkelvoud, dat de kopist met zijn alle diere ligt heeft kunnen miskennen, verdwijnt die vlek van zelf. 5550. Cod.: Wie die dien tornoy sal verwinnen. Welligt is die dien het gevolg van eene herhaling van den voorlezer. 5557. Dede gheen ghelike, zij toonde niets dergelijks. Staet er in 't fransch ne fit aucun semblant? - Dede kan ook dedes zijn. 5560. Cod.: lougen, lachten; voorts louch: drouch. [tekstkritische noot]Vs. 5564. Cod.: ende dat (sic). 5575. Dies smans herte, alweêr verkeerd gehoord. 5576. Nauwelijks leesbare regel en met welken de zin, in eens afgebroken, door geene gissing herstelbaer schijnt. De woorden bieden ook meer dan eene moeyelijkheid aen. Om het kort te maken: Dinct is denkt, meent, gelooft, en daer het afhankelijk is van Bi der verwoetheit, enz., staet het door inversie vóór zijn subjekt, dat elker mallinc is. Dit laeste dat in Cod. elk' mallic geschreven staet en dat mij eerst twijfelachtig voorkwam, gelijk het ook voor Huydecoper vreemd luidde (op Stoke, III, blz. 62), is niets anders dan elc manlijc in de gewoone spelling, dat zelf nog een soort van pleonasmus is, daer elc en manlec beide alleen gebruikt den zelfden zin geven en, afzonderlijk zoowel als te samen, ieder (lat. quisque of viritim) beteekenen. De vorm elker (nom. sing. masc.) schijnt mij dan ook eene verdere verwarring met ieder aen te duiden, gelijk mallinc gewis zijne n aen het veelvuldig gebruik van den uitgang inc en linc te danken heeft. Ik voeg hier nog bij dat, indien de dichter niet Dinct maer Dunct geschreven had, de laeste regel dus zou te wijzigen zijn: Bi der verwoetheit van der minnen, die, enz., Dunct elken mallic, die hi mint, dat soe, enz. Zie de rest van mijne aenvulling onder den tekst door haekjes afgesloten. Ik onteijferde het te laet om 't in de rij op te nemen. 4478. Deze Ampetrijs wordt hier voor de eerste mael genoemd, en voor zoo verre ik uit de onvoldoende opgaven van Crapelet en Robert verstaen kan, is hij aen een ander Hs. dan waer zij gebruik van gemaekt hebben, ontleend; en waerlijk sedert lang heb ik vermoed dat onze vertaling naer den door hen uitgegeven tekst niet vervaerdigd is, en in dit dertiende fragment wordt dat onverkennelijk. De bewijzen en de uitlegging daervan moet ik voor mijne Inleiding bewaren. Alles is hier verhael van den dichter. [tekstkritische noot]Vs. 5584. Cod.: Die so negheene mochte minnen. Mijne verbetering in den tekst is er te gelijk de uitlegging van. 5588-5590. Cod.: D'omme hebbensi dese heren Alle gecoren sond' enen Dien sal so hebben en̄ negenen. De gedachte is klaer. Daerom hebben zij (de regters) deze (zes heren) alle gekozen; echter zij (Melior) zal er slechts eenen, of (zoo zij dezen weigert) geenen van hebben. Maer de kopist die op het einde van den derden regel en̄ negenen (sic Cod.) schreef, heeft ze gewis niet verstaen. Mijn oft, en het komma-punt dat ik vóór sonder eenen plaets, zullen den lezer laten oordeelen of ik het geheel beter verstaen heb. - Sonder is hier onze prepositie niet, maer een adv. waervoor wij thans maer of doch, enz., zeggen. Men merke ook de omzetting sal soe, en niet soe sal. 5593. Die keiserinne quam of ghegaen. Met dezen regel zien wij de keizerin in de laetste vergadering der regters verschijnen, niet meer in den toren noch in de raedzael beneden, vanwaer deze het tornooy drie dagen waergenomen hadden, maer op het plein aen den voet van den toren, waer al die duizende ridders die te Chiefdore verzameld waren, van de laetste debatten en de plegtige beslissing getuigen konden zijn. Alles is hier openbaer en geschiedt onder den blooten hemel. Daerom doet ook de dichter de vorstin de trappen van 't paleis niet opklimmen, maer nederdalen en niet binnen-, maer ter poorten ut komen, waer de rechters en de koningen en al de hooge heeren haer wachtten. Vandaer ook de glans dien zij rond haer verspreidt en die den dag zelven een nieuwen luister bijzet. Deze schoone plaets die aen Horatius (Od. iv, 5) ontleend is, ontbreekt bij Crap., wiens tekst hier van den onzen meer en meer afwijkt; zie echter daer vss. 9144 en 9169 het plein klaer aengewezen, en bij ons vs. 6268. [tekstkritische noot]Vs. 5602. Cod.: of die; de t is vergeten gebleven. 5610. Hadden = hadde hem. Benomen zonder regimen (het, zulks) voor belet, is ongewoon en maekt mij ook hadden verdacht. 5612. In Cod. ontbr. se. 5613. Liet hi, bekent hij, van lien, belijden. [tekstkritische noot]Vs. 5619. Cod.: louch, met van lagchen, maer van liegen, bedroog hem. De dichter kan volstrekt niet zeggen dat Goudijn in zijn herte blijde was om dat hem Melior minder schoon scheen. 5624. Cod.: haer vrouweit, op 't gehoor geschreven; ik herstel vroheit, dat is blijdschap, vreugd. 5626. Ik durf niet goets raeds schrijven omdat mijn Cod. nog op ander plaetsen den genit. van gebrek verwaerloost. 5629. Cod.: sere es sere es, sic, tweemael herhaeld. 5631. Cod.: Dien hise eechende en̄ behiet. Eechenen, dat men nog elders met die spelling aentreft, is eigenen, toeeigenen; maer de rest van den regel is minder klaer en naer allen schijn bedorven. Het is niet mogelijk dat de dichter gezeid hebbe dat hi (Parthon.) se (de keizerin) aen den sultan (Dien) toeeigende, en behiet dat men ze hem gaf; maer hij kan alleen gezeid hebben dat Parth. gramme blikken wierp op den sultan die de keizerin als zijn gewonnen eigendom aenzag dat men hem niet onttrekken kon. Door middel van eene kleine verbetering van den tekst heb ik den waren zin hersteld; men vergelijke de twee lezingen. 5633. Pellele. Zie mijne Aent. op Veldeken's Servatius, I, vs. 3176 en II, vs. 1856. 5637. Vielen, zetten zich, zaten. - rinc, balie? [tekstkritische noot]Vs. 5640. Dit is alweêr eene apostrophe van den voorlezenden trouvère tot zijne toehoorders; maer ik bevat de zes volgende regels te gelijk er meê in de zelfde sluitteekens tot meer gemak voor den lezer. - hoors of hors ontbr. in Cod. 5641-5642. Cod.: geradech: gestadich. 5646. Cod.: seiden = seide hem? of is de n te veel? 5658. Cod.: vrienscapd. 5661. Cod.: Wie sijn. 5662. Besceden, onderscheden, onderzocht, beoordeeld. - Al, het al, alles wat hun afkomst of hunne bezittingen betreft. 5664. Bescedenlike, bepaeldelijk. 5665. Als, wanneer, nadat, het latijn ubi. Maer ik meen dat de dichter vervolgens sal hebben, en niet alle hebbe geschreven had. [tekstkritische noot]Vs. 5665^bis kan als puur gissing niet mede tellen. 5668. Loyer, spreek uit Loyier; bij Crap. Lohier. 5670. Cod.: Vranckerike in meneger wisen. De eigennaem is niets dan eene glossa die de kopist onwetens uit zijne pen heeft laten vallen. Ik zet wat er staen moest. 5672. Cod.: En̄ dat hi betren rudd' vant (sic). De misstelling dat voor dar is slechts eene onoplettendheid, maer de sing. betren rudder voor den plur. betre rudders is onverstand. 5673. Borghe, poorte, steden van allerlei rang. 5675-76. Noemen: comen, sic Cod. 5683. Cod.: Al en hevet hise niet allene verwonnen. Dat gezegde schijnt mij zonderling, en ik vermoed dat hise en allene van den kopist komen. Het is moeyelijk se van de overige kampers te verstaen, en dan zou men liever alle dan allene zien volgen. Niet allene op zich zelf beschouwd, zou kunnen beteekenen dat hij door zijne talrijke gezellen en door Parth. en Gaudijn geholpen werd; maer zoo was 't met allen: niemand was geheel alleen. Ik zou vele gissingen kunnen voorstellen, maer niet eene voldoet mij geheellijk, zelfs niet die ik in mijnen tekst opneem en aen het verlicht oordeel van den lezer onderwerp. Ik verwittig slechts dat Cod. bijna overal heeft in hevet gewoon is op te lossen, dat ook hier geschied is; op de meeste plaetzen liet ik die onderscheiding aen den lezer over. [tekstkritische noot]Vs. 5698. Cod.: verdelike. 5702-3. Cod.: kercke: clercke. 5708. Cod.: En̄ van alre, ontbreekt so. 5709. Cod. nog eens: geprijst, in plaets van gewijst. 5710. Welk dat beletsel eigentlijk was, laet de gebrekkige tekst, waer ten minste vier regels verloren schijnen, aen onze gissingen over; maer men vergelijke tevens vs. 5939 dat tot de zelfde zaek behoort. 5710^bis. Tot minder dan halve letters doorgesneden, maer gedeeltelijk leesbaer. Te laet ontcijferd om te kunnen meê tellen. [tekstkritische noot]Vs. 5715. Cod.: teeren, sic. Het moest ten minste in twee woorden geschreven zijn. 5719. Cod.: vro. 5720-21. Cod.: In den tornoi en̄ hevet gedaen En̄ so dat hijs hevet ontfaen. Aen het geschrift zelf is 't te zien dat de kopist hier gehaperd heeft. Zie mijne verbeteringen in den tekst. 5724. Cod.: ende milde. De twee volg. verzen hangen met dit en zelfs met elkaer niet zeer wel te zamen; de kopist heeft den dichter hier een beetje doen stamelen, maer ik kan hem niet te hulp komen al schreef ik nog Een arem voor En̄ arem van Cod. 5728. Bi so gr. d. ghestaet, zich geneerd, zijnen stand houdt. [tekstkritische noot]Vs. 5735. Spoen, dreef, aenspoorde, riep. Vglk. vs. 1803, enz. 5736. Cod.: geslachte. 5744. Werdich ware, het regt hadde, aenmerkelijke spreekwijs, gelijk meer andere die weerdich en ook sculdich helpen vormen. Gansch de volgende constructie is zeer net en kunstig ontwikkeld. 5747. Anders, buitendien, toch. 5750. In Cod. schijnt eerder ane dan ave te staen. 5755. Het naestvolgende gedeelte van Anfors redevoering tot vs. 5781, betreft Parthonopeus en ontbreekt nog altijd bij Crapelet. 5756. Cod.: weetic. [tekstkritische noot]Vs. 5764. Dies niet en weet; maer hoe weet het Anfors? Vglk. vs. 6016 en zie de Inl. 5769. Lustich, listig, slim. 5773. Belchti, belgt hij (zich). 5776. Cod.: men niet. Vglk. vss. 5196, 5925, 6004. 5777. Cod.: Het ne levet. 5781. Cod.: messate. [tekstkritische noot]Vs. 5797. Cod.: scone en̄ wel, zonder rijm; ik zet sterc. 5798. Cod.: hovessche. 5799. Cod.: vroylike. 5801. In Cod. ontbr. geefti (heefti of bieti). 5802. Ontbr. es. 5808. Cod.: Temeer, nogthans, het zelfde als diemeer, dat wij vroeger zagen, of dember, gelijk Gron. doorgaens schrijft. 5815. De rubricateur heeft hier eene groote roode V in plaets van eene D aen 't hoofd van den regel geschilderd. [tekstkritische noot]Vs. 5818. Ik zou hier geerne in plaets van en̄ de twee woordjes van leden inschuiven, om bij anderen den lust te voorkomen van er nog een nieuw epitheton bij te voegen, daer er reeds genoeg zijn. Op ander plaetsen zou de herhaling van een voldoen: Een gr. r. en̄ een lanc. Ik voeg er ten slotte eest in. 5820. Cod.: gevouchgelijk (sic). 5825-26. Cod.: Tgeslachte canic wel genomen En̄ besocht dar of es comen. Het eerste lid op zich zelf beschouwd was goed (genomen = ghenoemen); maer 't geheel is bedorven. Die dat miskent moge mijne verbetering in den tekst afkeuren. - besocht is onderzocht. 5828. Cod. duister, maer leesbaer: Lac d'men bi dar ontseggen. De zin van dit en 't voorg. vs. is: (en heb bevonden) dat er niemand eenigen lak of blaem aen zou mogen opleggen, waer men hem (den soudaen) als gemael om zou durven afwijzen en verstooten. 5829. Het is nog altijd Anfors die spreekt, gelijk men uit vs. 5849 verstaen kan. [tekstkritische noot]Vs. 5842. Cod.: lijf, de s is weggebleven. Dit schijnt nog Sades te betreffen en moet zich in de door Crap. verwaerloosde Hss. bevinden. 5847. Cod.: mochten wi. 5851. Cod.: iudien, en zoo meermaels. - gerekent, nagedacht en overlegd. 5855. Cod.: Doe mochte die soudaen lichte, blijkbaer bedorven, en met mochte die soudaen in dochtet dien soudaen of in lachte die s., enz., te veranderen bekomt men niets beters. Men late dus mochte, maer men volmake den zin met er den infinitivus hooghen, hopen of zelfs lagchen bij te voegen; ik kies hopen. - Door lichte, waer de uitspraek van ghifte zich naer schikken moet, versta ik welligt of gemakkelijk. 5860. Houde, subst., gunst. [tekstkritische noot]Vs. 5862. Cod.: een woert. De spelling waert in sing. is zeldzamer dan in den onverbogen plur., maer hier was ze onontbeerlijk. 5871. Ik zie hier, men vergeve het mij, wat de grammatici eene antiptosis noemen: Dien willic, enz., voor ik wille dat die mijn vrouwe (accus.) hebbe. 5872. Versta: aen hem allene. De verplaetsing van allene getuigt voor het rhythmisch gevoel van den dichter. 5875. Boven al desen (dingen), daerenboven, wat meer is. 5877. En̄ noch een ander, enz.; versta: en er is nog een ander zaek die, enz. 5883. Enten onsen, sic Cod.; doch ik meen wel dat de dichter En̄ den onsen zonder aenleuning geschreven had. En zoo nog bij andere schrijvers; maer dat gaet de taelzuiveraers aen. 5885 en 5886 en de drie of vijf verzen die er tusschen uitgevallen zijn, legden uit waerom Melior over het gedrag der regters te klagen had, als volgt. [tekstkritische noot]Vs. 5890. Cod.: Die ic met (dat men ook niet zou kunnen lezen) minnen w' bevaen, dat geenen zin oplevert. De dichter schreef waerschijnelijk Die ie, iet of oit met minnen waer bevaen. Ik herstel oyt en laet de rest. 5894. Cod.: anxen. Ik blijf als hier voren de x in cs veranderen en geef aen 't woord zijnen gewoonen uitgang op e. 5896. Dies, genit. object., dienaengaende, in 't geen Clarijn voorstelde. - Clarine dativus. 5898. Minne praes. subjonct., wij zouden minde in imperf. zeggen. Vglk. vs. 2669. 5899. Om so groot ghewin, om hoe groot een gewin ook. 5901. Cod.: Om sulke riddren. 5902. Cod.: van Perci. 5903-05. Versta: Hoe vroet en wijs hij ook was en hoe grooten prijs en gewoud hij ook had. 5909. Cod.: Geven ere. De zin is klaerlijk: geve hun eer, en als men het volgende er bij doet, zegt de dichter: God geve hun nimmer eer noch blijde dagen en make ze stom van mond, die de vrouwen haten en lasteren. Ik vraeg mij alleen of ik niet beter gheve hen voluit, of zelfs met onderdrukking van 't pronomen enkelijk gheve schrijven zou. Doch om een lang onderzoek te vermijden, geef ik den tekst gelijk hij is aen den lezer over. - Blide werelt zegt meer dan blijdschap. Vglk. boven vs. 890: Si drever hare werelt mede. Wereld komt nog heden in vele superlative gezegden voor: wat wereld! dat was eene wereld! wereldsch schoon! dat misschien ook werelds mogt zijn. [tekstkritische noot]Vs. 5911. Ik schrijf dier voor die om de onderlinge betrekking van al de leden van den zin beter aen te wijzen. 5912. Cod.: Die iegen sijn, zonder uitgedrukt voorwerp, dat de vrouwen moeten zijn. De dichter had gewis Die ieghen haer of, gelijk nog onze Limburgers, Die haer ieghen sijn geschreven. 5916. Deze regel, dat hij bedorven of niet bedorven zij, vormt eene lastige parenthesis, want het volgende Dat hangt noodzakelijk van vare af. Hij heeft bovendien zelf uitlegging noodig. De onpers. constr. kan zoo verklaerd worden: Om hetgeen zij ziet en bemerkt staet haer de zaek niet aen, of korter: het gedrag der regters mishaegt haer. Om dat zijn dus twee woorden, en wanhages hare = wanhaecht het haer des (gen. obj.), te weten des toestands der zaken. 5921. Cod.: el, dat ik behoud, hoewel mijne ponctuatie zich beter met al schikken zou. 5924. Cod.: benomen

Vorige Volgende

XIIIGa naar voetnoot⋆)