Jaarboek Multatuli 2017

[p. 99]

In de media
Een selectie

De omgekeerde wereld

Lizzy van Leeuwen memoreerde in De Groene Amsterdammer (4 januari) het bezoek van de hoofden van Lebak aan het Multatuli Huis in 2016: ‘In een toespraak tot de burgemeester en haar gevolg klaagde Sorgdrager haar nood over de bedreigde staat van het Multatuli Huis, dat “binnenkort misschien zal veranderen in een kaaswinkel”. “Trek op tijd bij ons aan de bel”, bezwoer de delegatie uit Lebak daarop de aanwezigen, volgens [de tolk] Wibisono. “Kom naar Lebak. We zullen jullie steunen als het zo ver is, ook met geld. We staan voor jullie in.”’ Het was de omgekeerde wereld.

Saai boek

In het televisie-interview op 26 april 2017 door Wilfried de Jong deed Koning Willem Alexander een ontboezeming. Hij kon eens de slaap niet vatten en zocht een saai boek om slaperig van te raken: de Max Havelaar natuurlijk! Dat dacht hij tenminste - waarom worden dertig miljoen scholieren gegeseld met de Havelaar in Mijn Naam! - maar toen hij eenmaal ging lezen kon hij niet meer ophouden. Hij las het in één ruk uit.

Wilhelmus of Multatuli

Arnon Grunberg gaf Sybrand Buma in NRC Handelsblad van 31 maart 2017 het verzameld werk van Multatuli cadeau. Dit naar aanleiding van Buma's voorstel om kinderen op school weer staand het Wilhelmus te laten zingen zodat de Nederlandse cultuur beter beschermd zou worden. Hij heeft volgens Grunberg ten eerste de Nederlandse cultuur verraden door die af te grenzen: weten Nederlandse gezagsdragers nog wel wat ze verdedigen? Hoe kunnen we van de Nederlandse cultuur spreken zonder Multatuli te noemen?... Ten tweede heeft Buma de cultuur gebruikt als machtsmiddel. Multatuli wees hier al op in de Minnebrieven: ‘Wie macht wil, wil God. Wie macht, gezag nodig heeft, maakt zich een god.’ Buma en zijn collega's zouden wat vaker Multatuli moeten lezen, aldus Grunberg.

Multatuli weer in de vaart

De salonboot ‘Multatuli’ mag weer uit varen gaan. De gemeente Amsterdam had een nieuw beleid opgesteld voor de rondvaartboten in Amsterdam. De nieuwe criteria waren zo scherp dat de mooie oude boten zoals de ‘Multatuli’ niet meer zouden mogen

[p. 100]

varen. De reders hadden een zaak aangespannen en de Raad van State heeft het gemeentelijk beleid getorpedeerd, zoals in NRC Handelsblad van 8 juni 2017 staat vermeld. Multatuli kan nu weer lustig tegen de stroom in blijven varen.

Sensationele aankoop

‘Chris van de Ven uit Duiven heeft via Marktplaats vele bijzondere Multatuli-uitgaven en -spullen op de kop getikt. Expert Dik van der Meulen spreekt van “een sensationele aankoop”’, zo bericht De Gelderlander van 14 november 2017. De vondst bevat vier cahiers vol Multatulimateriaal: vijf originele omslagen van werken die je niet meer aantreft, ook eerste drukken van brochures die Douwes Dekker zelf uitgaf, en een paar originele foto's van Multatuli. ‘Een ander juweel is een door Douwes Dekker gesigneerd exemplaar van Duizend en eenige hoofdstukken over specialiteiten. Dat in de vergetelheid geraakte boek drijft de spot met het specialistendom.’

Multatuli doet onder voor nederhoppers

Multatuli moet het afleggen tegen rappers, wat betreft de woordenschat weliswaar. Over de inhoud hebben we het hier niet... De zogenoemde Nederhoppers gebruiken namelijk veel unieke woorden. In het bijzonder de formaties Opgezwolle (1332 woorden), Brainpower (1295) en Zwart Licht (1291) overtreffen daarin onze literaire grootmeester Multatuli (1286), aldus taalkundige Vivien Waszink. In de tv-uitzending ‘De avond van Taal’ (december 2017) werden een paar zinnen gegeven en kon de kijker samen met Waszink en de rappers van Zwart Licht raden welke van Multatuli waren en welke van een nederhopper. Iedereen zat er wel eens naast, Waszink bijvoorbeeld bij deze: ‘De ontdekking van de houtzaagmolen voor de scheepvaart maakte ons koning te water.’ Multatulianen weten natuurlijk door wie deze zin (niet?) geschreven is...

De Havelaar haalt het niet

Na een wekenlange verkiezing op televisie in december en januari is de universele Max Havelaar niet uitgeroepen tot ‘Het Pronkstuk van Nederland’, wat dat over honderd jaar ook nog betekenen mag. Het Plakkaat van Verlatinghe, het eerste officiële document waarin de Nederlanden - de zeven provinciën - tot eenheid zijn uitgeroepen heeft gewonnen. In deze tijden van angst voor vluchtelingen en segregatie verbaast dat niet. De Max Havelaar gaat ons immers niet aan, dat boek gaat over mensen in een ver land, ‘over een konstitutie voor het Ryk Insulinde. (Ik heb nooit van dit Ryk gehoord)’, aldus Droogstoppel.