Jaarboek Multatuli 2017

[p. 9]

Twee onbekende brieven
Marita Mathijsen

Brief van Douwes Dekker aan Willem van Lennep, 27 april 1860

Waarde Heer van Lennep
Ik ben zoo vrij U hiernevens aantebieden een exemplaar van den Max Havelaar, met verzoek dat wel van mij te willen aannemen als een gering blijk mijner aangename herinnering aan onze kennismaking te Amsterdam.
Na hartelijke groete ben ik met de meeste achting
UEd DW Dienaar
Douwes Dekker

Brussel 27 April 1860.

Toelichting

Max Havelaar kwam pas rond 14 mei in de boekwinkels. Deze brief heeft Douwes Dekker vanuit Brussel geschreven, en toen niet rechtstreeks naar Willem van Lennep gestuurd, maar naar Jacob van Lennep, met nog een paar andere brieven voor mensen die ook een presentexemplaar kregen (bijvoorbeeld W. van Hasselt, zie vw x, p. 224-225). Douwes Dekker vroeg aan Van Lennep de brieven door te geven aan de uitgever, die dan voor de verzending kon zorgen.

[p. 10]

Brief van Eduard Douwes Dekker aan Willem van Lennep, 27 april 1860 (Stadsarchief Amsterdam).

[p. 11]

Brief van Eduard Douwes Dekker aan Willem van Lennep, ca. september 1860 (Stadsarchief Amsterdam).

[p. 12]

Ongedateerde brief van Douwes Dekker aan Willem van Lennep

Waarde van Lennep!
Vergeef mij mijn familiairen toon of liever zie er mijne goedheid in zich nederbuigende tot een O.I. Ambtenaar, want dat wascht je de zee niet af. Om de décentie zal ik het niet op 't adres zetten.
Kerel, wanneer krijg ik mijn tijdspiegel terug? Maar schrijf me niet, kom zelf, - zooals die vervelende Penelope schreef aan haar vagabonderenden man. Ik ben van avond zes uur te huis. Laat Uw leven assureren, want de trap is steil, - precies als de weg ten Hemel.
Intusschen hartelijk gegroet
van t.a.v.
Douwes Dekker
Woensdag morgen

Toelichting

Willem van Lennep vertrok in december 1860 naar Nederlands-Indië als ambtenaar. Multatuli drijft hier de spot ermee dat hij, ondanks zijn conflict met het Indisch bestuur, toch familiair omgaat met een Oost-Indische ambtenaar. Waarschijnlijk dateert deze brief van omstreeks eind augustus, begin september 1860, toen er nog geen conflict met Jacob van Lennep was, Douwes Dekker wel in Amsterdam woonde en de Tijdspiegel met een recensie kwam.

Dat wascht je de zee niet af: dat haalt niemand bij je weg
Décentie: vertrouwelijkheid
Tijdspiegel: in de Tijdspiegel van september 1860 stond een recensie van Max Havelaar. In oktober stond er van Multatuli in ‘Brief aan de Gouverneur-Generaal in ruste’. In het novembernummer ‘Brief van Max Havelaar aan Multatuli’. Welk nummer Douwes Dekker aan Willem had uitgeleend is niet duidelijk.
De trap is steil: eind augustus 1860 huurde Douwes Dekker een kamer in Amsterdam, aan de Botermarkt.