Over Multatuli. Jaargang 28. Delen 56-57

[p. 58]

Multatuli-kroniek 2005

De eerste helft van dit jaar stond in het teken van de toneelbewerking van de Max Havelaar door Ger Thijs (zie Over Multatuli 54). Op 12 februari ging het stuk in de Leidse Schouwburg in première waarbij vele prominenten aanwezig waren. Het stuk werd veelvuldig gerecenseerd en de hoeveelheid publiciteit die deze gebeurtenis opriep leidde tot veel bezoekers in het Multatuli Museum. Helaas zakte de belangstelling op het einde van het jaar weer wat in. Uiteindelijk overschreden in totaal 1041 bezoekers de drempel van het museum in 2005. Behalve de vaste tentoonstelling was er het afgelopen jaar een tentoonstelling over Multatuli's Ideën te zien.

Op 2 maart 2005, Multatuli's 185^ste verjaardag, werd de tentoonstelling ‘Multatuli. Leben und schreiben zwischen Amsterdam, Java und Wiesbaden’ geopend in de Hessische Landesbibliothek te Wiesbaden. De tentoonstelling was tot stand gekomen op initiatief van de Internationale Multatuli Gesellschaft Ingelheim (i m g i) met (financiële) ondersteuning van het Nederlandse consulaat-generaal te Frankfurt am Main. Niet alleen de bestuursleden van de i m g i, ook het Multatuli Museum en de Universiteitsbibliotheek Amsterdam hadden documenten ter beschikking gesteld. De plaats Wiesbaden was niet toevallig gekozen: Multatuli woonde en werkte er bijna tien jaar. De tentoonstelling toonde vele boeken in het Nederlands en Duits van en over Multatuli. Uit Amsterdam waren ook een paar boeken tentoongesteld. Maar het ging in dat bruikleen toch vooral om een brief van Multatuli aan Funke, in 1872 geschreven vanuit Wiesbaden, en een zestal stroken uit het manuscript van de Millioenenstudiën dat geheel in Wiesbaden geschreven werd. De Nederlandse consul-generaal de heer Jan Zaadhof en de voorzitter van de Internationale Multatuli Gesellschaft prof. dr Erwin Leibfried spraken de aanwezigen toe. De conservator van het Multatuli Museum was hierbij aanwezig als vertegenwoordiger van het Multatuli Genootschap. Naar aanleiding van de expositie kwam het boek Multatuli, Millionenstudien. Multatuli und die Spielbank Wiesbaden. Ausgewählt und kommentiert von Hans Dieter Schreeb (Wiesbaden, 2004) wat extra onder de aandacht. Het boek was mede de aanleiding geweest tot het organiseren van de expositie. Bij de opening sprak de wethouder van Cultuur van Wiesbaden overigens het voornemen uit een plein in de stad naar Multatuli te vernoemen. Maar daarover moet een deelraad zijn fiat nog uitspreken.

[p. 59]

Zaterdag 5 maart vond de jaarvergadering plaats van het Multatuli Genootschap. Op die vergadering sprak de Leidse theologe Ernestine G.E. van der Wall over Multatuli en Anna de Savornin Lohman. Deze lezing werd in Over Multatuli 55 gepubliceerd.

Op 29 maart kwamen de heer en mevrouw Van Noordennen, een domineesechtpaar uit Hendrik Ido Ambacht, het Multatuli Museum binnenstappen met een koffer Multatuliana. Deze waren afkomstig uit de nalatenschap van uitgever J. ten Have. Behalve een twintigtal boeken en brochures bevatte de koffer tientallen krantenknipsels en correspondentie van Ten Have met Multatulianen (bijvoorbeeld Bernt Luger), alsmede manuscripten betrekking hebbend op de schaaksport. Vooral dat laatste deel trok de aandacht, want het betrof vele tientallen briefkaarten met daarop correspondentieschaakpartijen van Jan Zürcher en P.H. Ritter met Multatuli en vice versa. De briefkaarten bevatten zetten, aantekeningen en een enkel woord van Multatuli. Het materiaal is nieuw, u treft het in dit nummer van Over Multatuli aan. Ten slotte zaten er nog brieven van Mimi en Derk Mansholt in de koffer. De heer en mevrouw Van Noordennen deden de koffer voor een symbolisch bedrag over aan het Multatuli Museum.

Op 30 augustus werd de laatste stap gezet op het pad van officiële erkenning van het Multatuli Museum als geregistreerd museum. Er is door de Nederlandse Museum Vereniging een aantal criteria gesteld waaraan een officieel geregistreerd museum moet voldoen. De laatste hobbel, de klimatologische omstandigheden, werd in augustus gecontroleerd en in orde bevonden. Zo werd de officiële registratie op 7 december 2005 een feit. Het Multatuli Museum is in het 95^ste jaar van zijn bestaan eindelijk erkend als ‘echt’ museum.

Ook op 7 december dag werd bij veilinghuis Beijers te Utrecht een onbekende brief van Multatuli geveild. Aangezien het Multatuli Genootschap en Museum niet zonder meer beschikken over de bedragen tegenwoordig voor zulke brieven worden betaald, werd er voor de zoveelste keer niet tevergeefs bij de u b Amsterdam aangeklopt. Zij hebben uiteindelijk de brief voor 1000 euro weten te verwerven. U treft de transcriptie en de annotatie van de brief in dit nummer van Over Multatuli aan.

Jos van Waterschoot