Over Multatuli. Jaargang 23. Delen 46-47

[p. 54]

Jos van Waterschoot
Multatuli-kroniek 2000

Op donderdag 11 mei j.l. werd het Multatuli Museum officieel heropend na een grondige renovatie in het najaar van 1999. Bij deze opening waren sponsors en subsidiegevers uitgenodigd, alsmede een aantal mensen die direct met de verbouwing en verbetering van het museum te maken hebben gehad. Tevens werd op die middag het boek Het gelijk van Multatuli gepresenteerd, geschreven door Genootschapslid en advocaat Tom Phijffer. Het eerste exemplaar werd uitgereikt door Hans van den Bergh, die de auteur bij het schrijven van het boek begeleid had, aan Cees Fasseur, de huidige voorzitter van het Multatuli Genootschap. De gedaanteverwisseling van het museum leidde tot nagenoeg onverdeeld positieve reacties en 1045 bezoekers bezochten het museum in het afgelopen jaar.

De tentoonstelling van het jaar, Monument voor Tine, werd door het publiek positief ontvangen. Velen kochten het begeleidende boekje met dezelfde titel, vooralsnog het laatste themabundeltje.

Op 15 maart werd in Wiesbaden aan de Schwalbacherstrasse 9a een gedenksteen onthuld, die de voorbijganger eraan herinnert dat op dat adres Multatuli enkele jaren gewoond heeft (1874-1877). De onthulling werd verricht door de Nederlandse ambassadeur in Duitsland, in aanwezigheid van het bestuur van de Internationale Multatuli Gesellschaft en enkele Nederlandse Multatulianen. 's Avonds hield de voorzitter van de Internationale Multatuli Gesellschaft, prof. Erwin Leibfried, een lezing in de Landesbibliothek. De steen, de onthulling en de bijeenkomst erna werden gesponsord door de ambassade, de stad Wiesbaden en een plaatselijke bank. Multatuli leeft dus ook in Duitsland nog steeds voort.

Maar niet alleen in Duitsland was aandacht voor Multatuli. Van 24 mei tot 30 juni werd in Wroclaw een tentoonstelling gehouden over Multatuli in Polen, naar aanleiding van de verschijning van het boek Multatuli (1820-1887) w Polsce van Jerzy Koch over de receptie van Multatuli's werk in Polen. Tevens verscheen er bij de tentoonstelling een catalogus, met een korte biografie en een bibliografie van vertalingen van Multatuli's werken en Poolse publicaties over Multatuli.

De jaarvergadering van het Multatuli Genootschap werd druk bezocht. Op zaterdag 4 maart sprak Drs. P. over zijn herinneringen aan ‘het overstelpend Insulinde’. Daarvóór sprak de heer Tom Phijffer over Multatuli en meer specifiek over zijn onderzoek naar het (juridische) gelijk van Multatuli inzake de kwestie Lebak.

Tijdens de najaarsbijeenkomst op zaterdag 21 oktober sprak Nelleke Noordervliet over Multatuli en het mesmerisme, een interessante voordracht die in dit nummer van Over Multatuli is afgedrukt.

[p. 55]

Grote indruk maakte het overlijden van de voormalig conservator van het museum, Jacqueline Roelfsema-Tenge (1910-2000). Zij overleed op 29 juli van het afgelopen jaar en werd op 4 augustus gecremeerd. Hans van den Bergh sprak een herdenkingsrede uit bij deze gelegenheid.

Een negatief bericht van heel andere orde betrof de stopzetting van de subsidie aan het museum per 1 januari 2005 door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Het bestuur van het Genootschap beraadt zich momenteel over eventueel te nemen stappen. De Gemeente Amsterdam, al sinds jaar en dag de hoofdsubsidiënt van het museum, heeft zich inmiddels garant gesteld voor het opvangen van het financiële gat dat ontstaat. Dat laat onverlet dat het museum al jarenlang hetzelfde bedrag aan subsidie ontvangt, terwijl de prijzen stijgen, een situatie die op de langere duur onhoudbaar zal blijken te zijn.

Op 15 juni 2000 werd bij veilinghuis Van Stockum te Den Haag een vijftiental brieven geveild van Multatuli en zijn vrouw Tine aan de Kinderdijkse reder Fop Smit en diens vrouw. De brieven stammen uit de periode 1868-1870. De tot nu toe onbekende brieven werden aangekocht door de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam en daar bij de Multatuli-collectie gevoegd.

Op 15 november 2000 werd bij hetzelfde Haagse veilinghuis een manuscript geveild van de hand van Douwes Dekker. Het ging daarbij om een petitie aangeboden aan koning Willem III. Het manuscript omvat 17 pagina's en Douwes Dekker doet erin uit de doeken wat hem ertoe gebracht heeft de Max Havelaar te schrijven. Het stuk is in de Volledige werken opgenomen in deel 10, p. 193-198. Daar staat vermeld dat het origineel sinds 1939 ‘afwezig’ is bij het de bezitter, het Algemeen Rijksarchief (A.R.A.), die het document bij deze gelegenheid dan ook weer terugkocht.

Op zondag 26 november 2000 vond in L'Atelier de la Dolce Vita in Brussel de wereldpremière plaats van het muziekstuk Tasuku de Steenhouwer, voor twee gitaren en verteller. Het stuk werd gecomponeerd door de Neder-landse gitariste/componiste Annette Kruisbrink en is gebaseerd op Multatuli's verhaal van De Japanse Steenhouwer.

Op 1 juli ging in het museum het inmiddels veelbesproken Metamorfozeproject van start. De collectie van het museum wordt op microfiche gezet zodat in het vervolg met behulp van een leesapparaat de documenten kunnen worden geraadpleegd. Daarbij worden de kwetsbare originelen beschreven en goed verpakt en geconserveerd opgeslagen in een nu optimaal geklimatiseerd museum.