Over Multatuli. Delen 38-39

[p. 61]

Jos van Waterschoot
Multatuli-Kroniek 1996

Er bestond grote vrees dat na het gereedkomen van de Volledige werken èn de Multatuli-encydopedie de belangstelling voor Multatuli zou afnemen. Immers, de grote aandacht van de pers zou weg kunnen vallen en uit het oog betekent, zeker in onze tijd met een overdosis aan informatie, uit het hart. De belangstelling van de pers is inderdaad nagenoeg geheel weggevallen, maar de aandacht van het publiek is gebleven. Wederom werd in het Multatuli Museum het bezoekersaantal van duizend dit jaar overschreden (1028). Niet meegeteld zijn dan de ruim 700 (!) mensen die het Multatuli Museum bezochten tijdens de Open Monumentendagen in het weekend van 14 en 15 september, met andere woorden, bijna een jaarresultaat in twee dagen tijd. Per saldo is het Genootschap overigens iets kleiner geworden: 317 leden in 1996 tegen 323 in 1995. Een extra ingelaste vergadering van het Multatuli Genootschap op zaterdag 26 oktober van dit jaar werd behoorlijk goed bezocht. Het nieuwe Genootschapsbestuurslid professor C. Fasseur verzorgde op deze dag een interessante lezing over de Atjeh-crisis.

Aan publicaties van Multatuli, heruitgaven, nieuwe bloemlezingen, heeft het dit jaar ontbroken. Na de hausse van vorig jaar hebben de boekhandelaren en uitgevers waarschijnlijk nog voldoende Multatuli in huis. Er verschenen wel een paar interessante titels over Neêrlands grootste schrijver. Allereerst moet worden gewezen op de dissertatie van Jaap Hoogteijling, Door de achterdeur naar binnen. Over de wording van Multatuli's Max Havelaar. De bekendste roman uit onze letterkunde wordt in zijn componenten ontleed en de wordingsgeschiedenis van het boek wordt tot in de details weergegeven. Bij de Internationale Multatuli-Gesellschaft in Ingelheim verscheen het vijfde aflevering van de Mitteilungen. Ook in dit jaarboekje weer volop Multatuli's Nachleben in Duitsland, met soms verrassende, soms zeer interessante bijdragen over onder meer Multatuli's denksysteem door professor Erwin Leibfried en over de achterneef van de schrijver, de revolutionaire E.F.E. Douwes Dekker door Holger Warnk. De Multatuli-biograaf Hans van Straten zet in een boekje uiteen wat Multatuli deed bij de Brusselse krant L'Indépendance belge. Het boekje is getiteld: De man die alle talen kende.

Annemarie Kets-Vree verzorgde tenslotte een uitgave van de brief van Eduard Douwes Dekker aan zijn jeugdvriend, de Haarlemse uitgever Arie Kruseman. Deze brief werd bekend als de, zeer lange, brief uit Menado. De brief kan gezien worden als een vooraankondiging van de komst van Multatuli, 9 jaar voor hij daadwerkelijk als schrijver van de Max Havelaar opdook. Deze uitgave verscheen in de Griffioen-reeks bij Querido.

Om een jong publiek voor Multatuli te interesseren werd in de afgelopen

[p. 62]

jaren door een aantal (oud-)studenten en twee docenten van de sectie Nederlands van de Faculteit Educatieve Opleidingen gewerkt aan een Multatuli-lesbrief. Nu is deze klus geklaard en kunnen de middelbare scholieren op een prettige en informatieve wijze over Multatuli worden onderwezen.

Het bestuur van het Multatuli Genootschap heeft zich het afgelopen jaar ingespannen om het tijdschrift dat u nu aan het lezen bent te redden van de ondergang. Na veel gecijfer en gesoebat is het gelukt om het blad in elk geval de komende jaren te continueren. Ondersteuning wordt daarbij verleend door de Multatuli Nieuwsbrief, die sinds mei van dit jaar verschijnt. In deze Nieuwsbrief worden de ontwikkelingen op Multatuli-gebied in ruime zin bijgehouden. Aankondigingen van lezingen en publicaties, een boekenrubriek en een rubriek ‘Who's who’ in Multatuli-land vormen onder meer de inhoud van deze nieuwsbrief.

Hier dient verder nog vermeld te worden dat het Utrechtse antiquariaat Hinderickx & Winderickx in november 1996 een uitgebreide Multatuli-catalogus heeft doen verschijnen, met daarin 260 nummers Multatuli-literatuur en 341 nummers studies over de schrijver en zijn werk. Een mer à boire voor elke Multatuli-liefhebber.

Eind november ontving het museum van de zoon van advocaat S. Tromp Meesters het typoscript van een nimmer gepubliceerd boek over Multatuli en zijn gezin. In zijn verhaal doet Tromp Meesters, die jarenlang de belangen behartigde van Annetta Post van Leggelo, de weduwe van Multatuli's zoon Edu, verslag van zijn onderzoek naar de gebeurtenissen, die vader en zoon Douwes Dekker uit elkaar dreven en over het leven van Edu, na de dood van Multatuli. Voorlopig is het honderden pagina's tellende typoscript onder embargo afgegeven op het museum. Behalve het verslag van Tromp Meesters bevinden zich in het pakket ook brieven van en aan Julius Pée, naar aanleiding van diens uitgave Multatuli en de zijnen en een enveloppe met archiefstukken over de familie Douwes Dekker. Verder zitten er brieven in die getuigenis afleggen van de onwaarheid van de karakterschets van Edu in Pée's boek. Er worden zelfs aan Pée toegezonden, negatieve karakterschetsen, ingetrokken. Kortom, het verhaal van de weduwe Douwes Dekker jr. krijgt nog een staartje.