Over Multatuli. Delen 34-35

[p. 74]

Jos van Waterschoot
Kroniek

Voor het Multatuli Museum was 1994 een belangrijkjaar. Er werden enkele topstukken verworven uit de nalatenschap van de heer N.A. Douwes Dekker, een nazaat van Multatuli's broer Jan. De topstukken die ik bedoel zijn de door Opten Noort geschilderde portretten van Jan Douwes Dekker en zijn tweede vrouw Louise Marie Bousquet. De weduwe van de heer Douwes Dekker heeft de schilderijen, alvorens ze persoonlijk bij het Museum af te leveren, laten schoonmaken, zodat er nu twee prachtige panelen te bezichtigen zijn in de tentoonstellingsruimte van het Multatuli Museum. Behalve deze twee portretten bracht de weduwe Douwes Dekker een vijftal speelfiches mee van parelmoer. Aan de voorzijde van elk van de fiches staat een Chinees tafereeltje, aan de achterzijde de initialen E.D.D. Volgens de familieoverlevering zijn de fiches ooit aan de assistent-resident Eduard Douwes Dekker geschonken door een dankbare regent, maar waar en wanneer dat heeft plaatsgehad meldt de overlevering niet.

Multatuli's reliëfglobe is dit jaar gerestaureerd door studenten van de restauratorenopleiding in Haarlem. De uit gips en papier-maché samengestelde globe verkeerde sedert tientallen jaren in ernstige staat van verval. Na de restauratie staat de bol weer stevig op zijn poot en zijn het noordelijk en zuidelijk halfrond weer vast op elkaar gezet.

Een bijzondere dag in de geschiedenis van het Multatuli Museum was zaterdag 10 september. Op die Open Monumenten-dag overschreden ongeveer 450 mensen de drempel van het museum, dat eigenlijk op zo'n horde niet berekend is. Maar ook zonder deze dag werd het museum goed bezocht: dit jaar 1183 bezoekers.

Bijna had boven dit artikel gestaan Chronik, de Duitse variant van dit Europese woord, want Multatuli is weer helemaal terug in Duitsland, ruim 107 jaar na zijn overlijden aldaar. Werd in de vorige Kroniek nog melding gemaakt van het verschijnen van Multatuli's Max Havelaar en Minnebrieven in een nieuwe Duitse vertaling, thans kan gemeld worden dat de Havelaar aan de derde druk toe is, dat wil zeggen dat er in ruim anderhalf jaar vierduizend exemplaren zijn verkocht.

Hoewel men dit jaar op de Frankfurter Buchmesse, waar ook het Multatuli Museum met een stand aanwezig was, beduidend minder belangstelling had voor Multatuli, is er buiten de Messe om van afnemende belangstelling geenszins sprake. Zo nam schrijver dezes begin september deel aan een literatuurfestival in Eutin, gelegen in de buurt van Lübeck, met een voordracht uit Multatuli's werken. Begin november kwamen daar nog twee voordrachten in Keulen en Aken bij, waar een geïnteresseerd publiek na voorlezing van enkele

[p. 75]

fragmenten uit Max Havelaar en Minnebrieven, vragen kon stellen over leven en werk. De Nederlandse ambassade in Bonn deed er bij dit alles nog een schepje bovenop door de jubileumaflevering van het tijdschrift Nachbarn (bestaat 25 jaar) te wijden aan Multatuli. In dit uiterlijk wat saai aandoende tijdschrift vindt de lezer artikelen van de hand van Erwin Leibfried (een biografisch artikel), Bernd Schenk (over de receptie van Multatuli's werk in Duitsland), Rüdiger Siebert (sporen van Multatuli in Indonesië) en ondergetekende (over Multatuli's aktualiteit). De medewerkster onderwijsprojecten van de ambassade, mevrouw Diny Tieleman, interviewde voor het tijdschrift Arnold Thünker, de uitgever van de nieuwe Duitse vertalingen. Exemplaren van dit tijdschrift zijn op aanvraag verkrijgbaar bij de ambassade in Bonn en in beperkte mate bij het Multatuli Museum.

Ook in Duitsland verscheen in februari vorig jaar, naar aanleiding van een symposium in Nieder Ingelheim, de tweede aflevering van de Mitteilungen der Internationalen Multatuli-Gesellschaft Ingelheim. Daarin staan bijdragen van de hand van professor Bernard Dahm (‘Die Multatuli-Rezeption in Indonesien’), Bernd Schenk (‘Gerstäcker: “Unter dem Äquator” - Multatuli: “Max Havelaar”. Versuch einer vergleichenden Werkbetrachtung’), Erwin Leibfried (‘Multatulis Aktualität II’), Rüdiger Siebert (‘Auf Joseph Conrads Spuren in Südostasien’) en Leonie en Loet Abell (‘Tine und Stéphanie’).

Niet alleen in Duitsland was er aandacht voor Multatuli. In Polen kwam een nieuwe vertaling van Max Havelaar uit van de hand van Jerzy Koch. Opvallend is dat de inleiding bij deze vertaling 170 pagina's beslaat, maar kenners hebben laten weten dat het dan ook een erg goede inleiding is.

Ook de Koreaanse vertaling van Max Havelaar is inmiddels verschenen. Het Multatuli Museum verleende hieraan medewerking door illustraties te leveren.

In Zwitserland tenslotte verscheen in een van de belangrijkste kranten, Die Neue Zürcher Zeitung, een éénpagina-artikel van Beatrice von Matt over Multatuli en het Museum. Het gevolg was dat in de weken erna enkele Zwitsers het Museum bezochten.

Goed nieuws voor zowel Nederlanders als buitenlanders is de oprichting op 11 augustus 1993 in Amsterdam van Hotel Multatuli, dat gesierd is met een groot en opvallend portret van de schrijver. Desgevraagd meldt de eigenaar van het hotel, Samir Haridy, dat de naam gekozen is, omdat hij zo mooi klinkt en het hotel op loopafstand gelegen is van Multatuli's geboortehuis en zijn borstbeeld op de Torensluis. Kamers zijn ongeveer f 60. - pp, inclusief ontbijt; het adres is Prins Hendrikkade 12.

Opvallend aan 1994 is dat er niet één boek over Multatuli is verschenen, zelfs geen deel deel van de Volledige Werken. We zullen het er maar op houden dat alles wordt bewaard voor 1995, het jaar waarin we Deks 175ste geboortedag herdenken.

Het Multatuli Genootschap telde aan het eind van het jaar 311 leden. Dat is iets minder dan vorig jaar (319).

[p. 76]