|
| |
| |
| |
X. Een goed exempel.
Als men de werelt wel beziet
In al dat nieus te doene besta,
So eist al zorghe, pine en verdriet,
Droufhede voren of rauwe na.
Hoe effene dat heden de carre ga,
Morghen zo vintze sulken hurt,
Mids datter niement hant an sla,
So datze stubbelt of omme sturt;
De weich es lanc, de tijt es curt.
Elc zie vor hem hoe dat hi vare
Met desen goeden nieuwen jare.
Beziet vor hu, studanten ghierich,
Om al te berespene dat aerguweirt;
Twi es hu therte om leeren vierich
Dan om te zine ghexalteirt?
Of ghi zelve in den wech doleirt,
Wat baedt hu dat ghi vint ghescreven
Daer ghi hu werken up fondeirt;
| |
| |
Ghine weit niet of ghijt zult beleven.
De voorders zijn wech; ghine hebt beseven
Wanneer ghi zult, dats openbare;
Elc zie wel voor hem hoe hi vare.
Claerlic ziet dat hoghe clemmers
Dicwile vallen swaren plat,
Ende vele verdrinct der stouter zwemmers;
O hoghe prelaten, merct wel dat.
Noit gheen zo hoghe up stoel en zat,
Hi nes ghedaelt ende dalen moet;
Ten es niet dan een erdin vat
Dat ghi dus hoghe clemmen doet,
Daer was noit gheen ten brac so vroet.
Ooc weit wel dat mer gheen en spare;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Duecht was alleene fondement
Daer eere te risene bi began;
Hoe menich ombesceeden rent
Wil risen, eer dat hem dueget jan?
Rike van ghelde, dats de man,
Die clemmen wille ter eerlicheit;
Die loon zouct eer hi werken can,
Sijn eere werdt onder voet gheleit.
Wie zonder eere gheclommen steit
Men sal sijns wercs noch weten mare;
Elc sie wel vor hem hoe hi vare.
| |
| |
Edel princhen, die bider duecht
Ten edelheiden state sijt ghecoren,
Ende meer rijst dan ghi rechts vermuecht,
Ziet eerst dat ghy waert naect gheboren,
Ende dat uwe vorders hebben verloren
Dat si ghecreghen; want ghijt bezidt;
Ghi moet hem volghen al zijn si voren.
Hoe hoghe ghi clemt, hoe diepe ghi spidt,
Der eeren name es so zaen besmidt,
Als waerheit roert der tonghen snare;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Faelgieret al, hoe vast gestaen,
Edel herte, hu dan beziet,
Ende wilt hu oghen up waert slaen
Totem, die weit al dat ghesciet;
Hoghe gheboorte en helpt al niet;
Al effen groot als comt de doot.
Wat edelheit hu hier beriet,
De doot maect hu der eeren bloot.
Al dat hu hier dinct wesen groot
Verlies men, eer mens wert gheware;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Gheen edelheide en clam zo hoghe
Alexander ne wilder boven;
Hoe hoghe dat hi nam de vloghe
Hi vant hem dalende al verscoven.
Wat zalic an zijn clemmen loven!
| |
| |
Hi es gheloont, hi weit den prijs.
Sijn hof was boven allen hoven;
Nochtan hi temmerde up een hijs.
Noit was zo edel, noch zo wijs
De doot en suckeldene ter bare;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Hoort aerwaert, hoort, ghi gader goet,
Ende scaemt hu uwer ghiericheit;
Die onversadelic hebt den moet,
Ziet tende van uwer aerbeit.
Tgoet, dat in hu kiste leit,
Dat slacht den zade zonder vrucht.
Hu blives nauwe een linin cleit;
Nochtan hebdi van breken ducht.
Wat baten oghen zonder lucht!
Brinct voort hu ghelt ende comt int clare;
Ende elc zie vor hem hoe hi vare.
Ic vraghe hem allen die zoucken ruste
An te bezittene de erdsche have;
Nemt nochtan vulte van uwen luste
Van al daer ghi of zijt de slave.
Alwaer di keiser, coninc of grave,
Nochtan heift zorghe in hu haer cheins;
Hoe vele men uwer ghenouchten gave
Vele meer beghert noch hu ghepeins.
Lacen, als comt des stervens wreins,
So meerre weilde, so meerre contrare,
Ten si dat men wel vorwaert vare.
| |
| |
Kijct hier in, musers van allen consten,
Die al uwen tijt om weten verslijdt,
Om boven te gane der consters jonsten,
Ende uwer wedergade benijdt.
Beziet den ezel, daer ghi up rijdt,
De broosghe natuere der mensghelichede;
Ende emmer int herte niet en verblijdt
Ghine keert hu comst ter omoedichede.
Dandre zijn duere ende ghi moet mede,
Tleven es bleven exemplare;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Langher ne dooch verborghen twint
Van die hem nomen Venus scolieren;
Die dienen der meestericghen blint,
Diet al te verlieze can bestieren.
Beziet, ghi minres van dier manieren,
Den tijt, die ghi ter minne gheift,
Ende als natuere beghint faelgieren,
Merct up den loon, die an haer cleift.
Meest hi onwerdt die lancst hier leift,
Ende als men sceedt van wederpare
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Minres, ne wilt niet wesen gram,
Dat men hu tware doet verstaen;
So groot profijt mens noit en nam
Daer nes meer scaden of ontfaen.
Al dinct hu tkarrekin effene gaen;
| |
| |
Hoe langhe ghedueret, dats dattic vraghe;
Ende als de feeste al es ghedaen,
Verloren tijt die doet de claghe.
Ay lacen, het es al vedelzaghe!
Int hende sprect Venus dienare;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Nu muechdi spreken van den solace,
Dat dorpers nomen der minnen spel;
De vruecht es groot, maer wel verstace,
Ghi vindet tprofijt int hende wel.
De wijn gaet uut, wat zoudi el,
Als menne ontsteict ende niet en spaert;
So doet die minne, dats hem te fel,
Die es ghepaert an dorpers aert;
Want merct, wanneer dat foute baert
Van wine, nie sluut den kelnare;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Om dat menze vint die niet en wanen
Dattem dies wijns ghebreken mach;
So willic hem zoetelic vermanen
Te merkene hoe vele dat draecht tghelach,
Ende oft zo hoghe es an den dach
Dat tvat moet lichten salmer uut scinken.
Was men te guf nie does verdrach,
Den cant houde om zijns zelves drinken.
Ten es gheen noot dat men doe clinken
Tguent dat zalich behouden ware;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
| |
| |
Prouvers van delicaten smake,
Die seere sijt der natueren vrient,
Het ware noot dat men hu versprake
Dat ghi so zelden der zielen dient.
Meer siecten onder hu ghescient
Dan onder de sobere, dats wel anscine;
De viant maect de sine ghesient,
Alzo de vleeschauwere doet de swine.
De vette die smaken stervens pine,
Men spaert den magheren hodevare;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Quaet es houde costume laten,
Ende zuer en smaect niet wel na zoet;
Merct nochtan wat maecht hu baten
Die gulzichlike hu goet verdoet.
Ghi ne hebt no hant, no hooft, no voet,
Dat ghelden mach als ghi zijt doot,
Alwaert ghewassen ooc int root,
Alzo groot als een mussel boot.
Waer bi zo mesti hu zo groot,
So boter, vleesch, so leeder ware;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Recht eist dat men de verwaende stoute
Hier in vermane, die niement ontzien;
Al scoot men muelensteene over boute,
Hem dinct si ne hebben gheen noot om vlien.
Sampsoen was arde staerc ghesien;
| |
| |
Maer om dat vroescap hem ghebrac,
Sine cracht ne batte hem niet ·II· bien,
Hine moeste sterven onder tdac.
Noit men van gheenen so stouten en sprac,
Hi ne wart ghevelt ghelijc den are;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Sonder vreeze leift menich zot,
Die ne hacht up sterven noch up helle;
Nochtan hi zien mach, jans hem God,
Ter maerct te cope alrande velle,
Ende alzo vele, diese over telle;
Velle van calveren als van coen.
Wat peinstu, vreezeloos gheselle,
Naer dien dat doot es Sampsoen,
Du draechs dijn achterste paer scoen,
Als God di volcht met wraken nare;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Trect achterwaert, die boven yemen
Van uwen ghebuers wilt zijn gheducht,
Ende peinst ten mach ontduken niemen
Der doot, hine staet vor haer ter vlucht.
Hoort God van hu al zulc gherucht
Tdalen werdt hu van hem ghegheven.
Maect van ovaerden omoedich zucht,
Die hem vernedert die werdt verheven.
God hevet gheseit, het staet ghescreven,
Hovaerde wrect God met plaghen zware;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
| |
| |
Voor ziet hu wel die avontuert
Lijf ende goet ter wilder zee;
Hoe vele te bringhene ghi bezuert,
Ghelijc dat twater smelt de snee,
Smelt zorghe ende anxt der zielen cracht,
Tsijn sots, die hem beraden wee
Om den gonen dies niet en hacht.
Als rijc maech sterft, de arme lacht;
Leet waert hem dat hi levende ware;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Christus passie moete bewaren
Jonghers, in den onnozelen staet;
Maer hoort, ghi zotten, die tuwen jaren
Sijt commen, ende scuwt der vrienden raet,
Dansers, springhers, die scoon ghelaet
Belijmt maect om te vanghene mede,
Ende niet en peinst den tijt ontgaet,
Die commen soude ter nuttelicheide.
Merct doch die niet en heift waer mede
Dat men zijns selden zeere begare;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Ende al ydel, dit overlijt,
Alzo die heliche Pauwels seit.
Scaemt ghi alle die ledich zijt,
Wien God verleent const, cracht en tijt,
| |
| |
Ende hier verzuumt de gracie Ons Heeren,
Scaemt hu, ghi lediche, vor tverwijt,
Staet vullic up, wilt werken leeren.
So wie verdoolt zal weder keeren,
Hets altoos tijt eer tsien verstare;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Sonderlinghe, ghi zondaricghen,
Ghevoedt met zondeliken aze,
Die recht gaet in de zonden licghen,
Ghelijc dat zwijn doet in de waze.
Het dinct hu sijn al visevaze,
Als men hu trecken wille daer uut;
Hi dinct hu zotter dan die raze,
Die hu castijt, eist stille, eist luut;
Maer weit dat elke es sfiants bruut,
Die leift en sterft in dier ghebare;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
Tes groot wonder wat ghi meent,
Ghi houde babbilten, die niet en doocht,
Ende blijft in zonden noch zo versteent
Dat ghi zondaers te makene poocht,
Wanneer natuere in hu verdroocht.
Ghi brinczer toe, diet wel vermueghen;
Met rechte ghi wel gheliken moocht
Den zwine niet, maer der vuulre zueghen.
Ghi brauwt een bier, drinct grote tueghen;
In delle daer tapt hu rekenare;
Elc zie wel vor hem hoe hi vare.
| |
| |
Considereirt in dit ·A· ·B· ·C·
Dies hem an trect dat es de man,
In wilre niet toe zecghen mee;
Elc betre hem, zo hi best can.
Hets onrecht dattics hem mesjan,
Die broederlic pijnt om mijn behout.
Die heere die an den cruce stan,
Ende staerf om onser zonden scout,
Die bringhe ons als wi werden cout
Daer boven in der ingele scare,
Daer niement uuten weghe en vare.
|
|
Auteursrechtvrij