|
| |
| |
| |
Signalementen
Bij de herdenking van 150 jaar afschaffing van de slavernij en 140 jaar Hindostaanse immigratie in juni 2013 in Suriname is door het Institute of Graduate Studies and Research (IGSR) van de Anton de Kom Universiteit een internationale conferentie gehouden met onder meer als doel om nieuwe perspectieven op en benaderingen bij onderzoek naar gedwongen en vrije migratie en de invloed hiervan op de ontvangende samenleving te stimuleren. Aan deze conferentie namen wetenschappers deel uit Suriname, Guyana, het Caraïbisch gebied, Nederland, de VS, Mauritius, Fiji en Australië. Een aantal bijdragen dat op deze conferentie is gepresenteerd is nu in een viertal bundels uitgebracht waarin verschillende aspecten over slavernij en contractarbeid worden behandeld.
| |
Maurits S. Hassankhan, Lomarsh Roopnarine, Radica Mahase (eds.), Social and Cultural Dimensions of Indian Indentured Labour and its Diaspora: Past and Present. New Delhi 2016: Manohar.
Maurits Hassankhan, Lomarsh Roopnarine, Hans Ramsoedh (eds.), The Legacy of Indian Indenture. Historical and Contemporary Aspects of Migration and Diaspora. New Delhi 2016: Manohar.
Maurits S. Hassankhan, Goolam Vahed, Lomarsh Roopnarine (eds.), Indentured Muslims in the Diaspora: Identity and Belonging of Minority Groups in plural societies. New Delhi 2016: Manohar.
Maurits Hassankhan, Lomarsh Roopnarine, Cheryl White, Radica Mahase (eds.), Legacy of Slavery and Indentured Labour: Historical and Comtemporary Issues in Suriname and the Caribbean. New Delhi 2016: Manohar.
In Social and Cultural Dimensions of Indian Indentured Labour and its Diaspora worden vier thema's behandeld: Vrouwen, arbeid en verhalen; sociale aspecten met betrekking tot Hindostanen in Nederland; religie, kunst en identiteit; Hindostaanse muzikale tradities en identiteit. Met betrekking tot Suriname zijn in deze bundel bijdragen opgenomen van Sitaram (Hindostaanse vrouwelijke contractarbeiders), Boedjarath (suïcide en alcoholisme onder Surinaamse Hindostanen in Nederland), Birjmohan (Surinaams-Hindostaanse ouderen in Nederland), Rahina Hassankhan (emotioneel verlies onder Hindostanen in Nederland), Nanhoe (socialisatie en onderwijssucces in Nederland), Neus (lichaamsversiering en identiteit) en Vernooij (God op de uitkijk).
| |
| |
In The Legacy of Indian Indenture komen vier thema's aan de orde: contractarbeid op Mauritius en in het Caraïbisch gebied; het opnieuw onderzoeken van contractarbeid en migratie-ervaring; etniciteit en politiek; gezondheid, medicijnen en spiritualiteit. In deze bundel zijn over Suriname de volgende bijdragen opgenomen: Egger (een vrouwelijke stem in de migratiegeschiedenis), Ramsoedh (ontwikkeling van Hindostaniteit in Suriname), Choenni (etniciteit en politieke accommodatie in Suriname).
In Legacy of Slavery and Indentured Labour worden drie thema's besproken: slavernij, contractarbeid en migratie; gezondheid en ziektes; Marrons. Over Suriname zijn in deze bundel bijdragen opgenomen van Choenni (integratiestijl in de Hindostaanse diaspora), Oehlers, Lichtveld, Brewster, Algoe en Irving (gezondheidsleven in Suriname), Cairo (geestelijk welzijn en culturele identiteit van Afro-Surinamers), White (voorouderplaatsen van Marrons in Suriname), Apapoe (de Ndyuka gemeenschap in Nederland) en Léobal (Marrons in Frans- Guyana na de binnenlandse oorlog).
In Indentured Muslims in the Diaspora wordt ingegaan op sociale en religieuze ontwikkelingen binnen de moslimgemeenschap in Zuid-Azië, Mauritius, Guyana, Trinidad, Suriname en Fiji. In deze bundel vindt de lezer twee bijdragen over Suriname van de hand van Hassankhan (Hindostaanse moslims) en Soeropawiro (Javaanse moslims).
Hans Ramsoedh
| |
| |
| |
Shridath Ramphal, Glimpses of a Global Life. Toronto: Dundurn, 2014. 624 p., ISBN 978-1-45973-075-5, U$45
Shridath ‘Sonny’ Ramphal is een van Guyana's bekendste en succesvolste juristen en diplomaten. Na een politieke carrière als minister van Buitenlandse Zaken (1967-1973) en Justitie (1973-1975) werd hij vervolgens de langst zittende Secretaris-Generaal van The Commonwealth of Nations (1975-1990), het samenwerkingsverband van het Verenigd Koninkrijk en de voormalige koloniën. In deze functie was hij een belangrijk adviseur van koningin Elizabeth II. Voorts heeft hij in veel invloedrijke commissies gezeten om belangrijke mondiale vraagstukken te onderzoeken. Hij was ook rector magnificus van de University of Guyana en de University of the West Indies. In zijn lange en succesvolle carrière stond hij tevens aan de wieg van The Caribbean Free Trade Association (Carifta) en de Caribbean Community (Caricom). Hij heeft als geen ander het dekolonisatieproces van landen in Afrika en het Caraïbisch gebied van dichtbij meegemaakt.
In dit boek staat hij stil bij verschillende gezichtsbepalende gebeurtenissen uit de recente geschiedenis en geeft hij zijn reflecties hierop weer. Het inzicht dat hij geeft in een turbulente periode vanuit het gezichtspunt van een insider maakt dit boek waardevol voor studenten geschiedenis, internationale betrekkingen en volkenrecht. Zijn laatste job voor zijn land was het maritieme dispuut met Suriname in 2007. Jammer dat het boek hier en daar tekortschiet door nationalistische retoriek, maar hier kan gemakkelijk overheen gelezen worden.
Peter Sanches
| |
Aisha Khan (ed.), Islam and the Americas. Gainesville: University Press of Florida, 2015. 360 p., ISBN 978-0-8130-6013-2, U$79,95
Er zijn weinig studies over de invloed van de islam op het westelijk halfrond. Aangenomen wordt dat de Verenigde Staten de grootste moslimpopulatie heeft van de Amerika's, gevolgd door Suriname.
In deze bundel wordt op interdisciplinaire wijze verslag gedaan van de vestiging van de islam in de afgelopen vier eeuwen. Daardoor wordt de manier waarop de islam wordt beoefend en de invloed daarvan in deze wereld zichtbaar gemaakt. Ook bewegingen waartoe Amerikaanse zwarte intellectuelen zoals Malcom X behoorden, zoals de Black Power-beweging en de manier waarop hip- | |
| |
hopartiesten hun islamitische identiteit trachten vorm te geven komen aan bod.
In deze bundel is een bijdrage van Rosemarijn Hoefte opgenomen waarin zij aandacht besteedt aan de Javaanse moslimgemeenschap in het koloniale Suriname.
Peter Sanches
| |
Yarimar Bonilla, Non-Sovereign Futures: French Caribbean Politics in the Wake of Disenchantment, Chicago: University of Chicago Press, 2015. 232 p., ISBN: 9780226283814, U$27,50
Guadeloupe en Martinique zijn in tegenstelling tot de meeste eilanden in het Caraïbisch gebied geen onafhankelijke staten, maar overzeese departementen van Frankrijk. Dit wordt vaak als een afwijking bestempeld. Maar hoe onafhankelijk zijn de landen in deze regio in werkelijkheid? Door globalisering wordt de soevereiniteit van de meeste landen in het Caraïbisch gebied aangetast. In dit boek betoogt de auteur dat onvolledige soevereiniteit de dominante politieke status van beide landen is. Soevereiniteit is echter niet de enige optie in het dekolonisatieproces. Zij stelt vragen over vrijheid, soevereiniteit, nationalisme en revolutie door Guadeloupe te gebruiken als casestudy. Dit maakt het boek interessant lees- en discussievoer.
Peter Sanches
| |
Shalini Puri, The Grenada Revolution in the Caribbean Present: Operation Urgent Memory, New York: Palgrave Macmillan, 2014. 341 p, ISBN 978-1-137-56218-0, €31,79;
Wendy C. Grenade (ed.), The Grenada Revolution: Reflections and Lessons, Jackson: University Press of Mississippi, 2015. 320 p., 978-1-62846-151-0, U$65
De revolutie in Grenada in 1979 heeft vergaande gevolgen gehad voor de politieke relaties in het Caraïbisch gebied; ook voor Suriname. Tot de Amerikaanse invasie van 1983 waren er innige banden tussen het regime in Grenada en dat in Suriname. De herdenking van 30 jaar Amerikaanse invasie is aangegrepen om in verschillende boeken aandacht te besteden aan de gevolgen van deze revolutie voor het eiland zelf en de omliggende landen. Het boek van
| |
| |
Puri is een kritiek, een tribuut en een herinnering aan de revolutie en de invasie. Volgens haar was deze revolutie die van 1979-1983 heeft geduurd een transnationale gebeurtenis, die grote impact heeft gehad op de politiek en cultuur in het hele Caraïbische gebied en zijn diaspora. Puri maakt gebruik van verschillende methoden om een archief van uiteenlopende herinneringen te analyseren. Dit boek dat van relevantie is voor micro-staten geeft aan hoe de kleinschaligheid van Grenada doorwerkt op de herinnering, politieke en poëtische praktijk en de pogingen tot verzoening. Jammer dat in het boek zo summier aandacht is besteed aan Suriname.
De bundel artikelen onder redactie van Wendy C. Grenade bevat een introductie en elf papers die vanuit verschillend perspectief het verhaal van de revolutie en invasie proberen te vertellen. De auteurs proberen dertig jaar na dato een verklaring te vinden voor een periode waarin het Caraïbisch gebied een onderdeel werd van de Koude Oorlog. Hoe moeten wij politiek begrijpen in kleine in ontwikkeling zijnde postkoloniale gemeenschappen? In het boek is ook een interview opgenomen met Bernard Coard de voormalig tweede man van de People's Revolutionary Government, welke de lezer een inkijk van binnenuit geeft. In dit boek wordt geen aandacht besteed aan Suriname. Beide boeken zijn interessant voor beoefenaren van de Surinamistiek gezien de merkbare gevolgen voor Suriname.
Peter Sanches
| |
Patrick van den Hanenberg i.s.m. Ronny Woiski, Bruine bonen en kouseband, Amsterdam: Nijgh & van Ditmar, 2016. 240 p., ISBN 978-9-03880-220-6, prijs €22,50
Het is 1936 als Max Woiski senior zijn vriendin en zoon in Suriname achterlaat om in Nederland rechten te gaan studeren. Al snel komt hij in het jazzcircuit terecht, waar hij opvalt door zijn briljante beheersing van de flageolet, een piccoloachtige fluit. In de jaren vijftig krijgt hij brede bekendheid met het nummer ‘Bruine Bonen met Rijst’ en haalt hij zijn muzikale zoon naar Nederland om in zijn band te spelen in zijn club La Cubana.
Zoon Max leert het vak onder de vleugels van zijn vader, maar de verhouding tussen vader en zoon is problematisch. Max junior is (daarom?) niet ongelukkig als zijn vader eind jaren vijftig naar Mallorca verhuist en hij zijn eigen carrière kan opbouwen. Hij opent een nachtclub,
| |
| |
Tropicana op het Rembrandtplein, en scoort hits met ‘Rijst met kouseband’ en ‘Je bent nog niet gelukkig met een mooie vrouw’.
Het boek vertelt niet alleen het succesverhaal, maar ook de keerzijden daarvan voor twee Surinaamse muzikanten. Door de beschrijving van de ontwikkeling van de Surinaamse muziek en de wereldmuziek in Nederland vormt het boek een welkome aanvulling op de reeds beschikbare literatuur.
Peter Sanches
| |
Maria Sibylla Merian, Metamorphosis insectorum Surinamensium (Verandering der Surinaamsche insecten - Transformation of the Surinamese insects), Tielt: Uitgeverij Lannoo, 2016. 200 p, ISBN 978-94-01-43378-5, €119.
Metamorphosis Insectorum Surinamensium, beter bekend als het Insectenboek, (gepubliceerd in 1705) is het werk van de ondernemende en zelfstandige Maria Sibylla Merian. Zij reisde in 1699 met een van haar dochters naar Suriname om onderzoek te doen naar de voortplanting en de ontwikkeling van insecten. Zij was niet alleen een zeer begenadigd kunstenaar, maar ook een empirische wetenschapper, die als een van de eersten het gangbare idee dat insecten spontaan uit de aarde ontsproten naar het rijk der fabelen verwees. Maria Sibylla Merian schilderde haar insecten niet op zichzelf, maar altijd in hun context. Ze tilde daarmee het natuuronderzoek naar een hoger plan. Haar werk werd aanvankelijk niet serieus genomen door natuurwetenschappers. De waardering is geleidelijk gekomen.
In het Insecten boek worden zestig insecten en de planten, waar de insecten op leven, getekend en beschreven.
Haar leven en werk worden internationaal onderzocht door botanici, entomologen en historici die zich bezighouden met de geschiedenis van wetenschap, kunst, religie en economie. Wetenschappelijke publicaties over haar en haar werk en ook tentoonstellingen hierover zijn legio. Haar werk was van grote invloed op achttiende-eeuwse natuurvorsers als de Pruisische Alexander von Humboldt en de Zweed Carl Linnaeus.
Het Insectenboek behoort tot een van de meest fraaie natuurhistorische werken die over Suriname is verschenen en wordt nog steeds beschouwd als een belangrijk en invloedrijk meesterwerk. Uitgeverij Lanoo heeft samen met de Koninklijke Bibliotheek (KB) deze bijzondere facsimile uitgave van het originele werk gerealiseerd. De partners hebben bijzondere aandacht geschonken aan het zo fraai mogelijk reproduceren van het oorspronkelijke werk. Een goede aanvulling op het originele werk is dat deze uitgave wordt voorafgegaan door enkele
| |
| |
essays in het Nederlands en Engels die het leven van Maria Sibylla Merian, haar volledige oeuvre en haar tijd belichten. De oorspronkelijke teksten zijn in het Engels vertaald en opgenomen in het boek. Het boek sluit af met een index van planten-, dieren- en insectennamen. De betrokken wetenschappers hebben hierbij niet alleen de hedendaagse en Latijnse namen vermeld, maar ook correcties aangebracht. In sommige gevallen was Maria Sibylla Merian abuis met de naamgeving of de habitat waarin deze insecten leefden. Dit is in deze uitgave aangevuld zodat een completer beeld wordt verschaft.
Al met al is deze replica een belangrijke uitgave geworden voor de geïnteresseerde natuurliefhebber.
Peter Sanches
| |
Karin Sitalsing, Boeroes: een familiegeschiedenis van witte Surinamers, Amsterdam: Atlas Contact, 2016. 272 p, ISBN 978-90-45-03084-5, €21,99.
De boerenkolonisatie van 1845 is voor Nederlanders een weinig bekende geschiedenis. In dat jaar kwamen zo'n vijftig arme Nederlandse boerengezinnen aan in Suriname. Vruchtbare grond, ruimte, woningen, vee: alles zouden deze kolonisten krijgen. Maar toen ze aankwamen op de verlaten plantage Voorzorg aan de rivier de Saramacca was er niets, behalve moeras, muggen en een allesverzengende hitte. Binnen een halfjaar was de helft van de immigranten overleden. De 167 overlevenden trokken naar Paramaribo en omgeving. Dit was de eerste poging van het koloniaal gezag om iets te doen aan de neergang van de plantage-economie. Later zouden pogingen volgen met de werving van Chinezen, Hindostanen en Javanen.
In de loop der generaties zijn de Nederlanders van toen Surinamers geworden, die bekend staan als ‘Boeroes’ en zich ook met deze naam onderscheiden van andere witte Nederlanders in Suriname. Over de jaren heen is deze groep ook steeds minder ‘wit’ geworden. De schrijfster, zelf van Boeroe-afkomst, gaat op zoek naar het verhaal van haar voorouders.
Sitalsing schrijft boeiend, wordt nooit saai en heeft oog voor detail. Dit maakt dat het boek vlot leest en een gezicht geeft aan een bevolkingsgroep vanuit een persoonlijke insteek. Voor Nederlanders betekent dit een inkijk in een groep (ex) landgenoten die zij niet kennen. Voor Surinamers is het herkenning en inkleuring aan de hand van de familiekroniek van de auteur.
Peter Sanches
| |
| |
| |
Michiel van Kempen, Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman. Haarlem: In de Knipscheer, 2016, 863 p., ISBN 9789062659258, prijs €49,50.
Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman is de goed gekozen titel van de biografie over de kleurrijke Lou Lichtveld van de hand van Michiel van Kempen. Lichtveld/Helman, die een belangrijke rol heeft gespeeld in de naoorlogse politiek en het culturele leven van Suriname. Hij groeide op in Suriname en Nederland, nam deel aan de Spaanse burgeroorlog, zat in de Tweede Wereldoorlog in het verzet tegen de Duitsers, maakte deel uit van het Nederlandse Noodparlement, was minister in Suriname en ambassadeur in de Verenigde Staten namens Suriname. Hij woonde in Zwitserland, Mexico, Nederland, Suriname, De Verenigde Staten(Washington en New York), Tobago en Italië. Hij schreef verder een flink aantal boeken en oefende een even zo groot aantal beroepen uit.
De biografie is zeker een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in de figuur van Albert Helman en in de Surinaamse en Nederlandse geschiedenis van de twintigste eeuw.
John Schuster
| |
Wekker, Gloria, White Innocence. Paradoxes of Colonialism and Race. Durnham, NC: Duke University Press, 2016, 226 p., ISBN 9780822360599, prijs €23,91(bol.com).
Wie het waagt om in Nederland specifieke vormen van het Nederlandse racisme aan te kaarten, zal het weten. De auteur wordt geheid beschuldigd van slachtofferdenken en omgekeerd racisme. Er wordt op de vrouw/man gespeeld en de seksuele voorkeur van de persoon blijft vaak niet onvermeld in de scheldkanonnades in de sociale media. Dat overkwam ook Gloria Wekker na publicatie van haar studie over het paradoxale Nederlandse racisme dat zou worden gekenmerkt door verschillende vormen van racisme en het zelfbeeld van Nederland en zijn bevolking als een gastvrije, tolerante, kleurenblinde, onschuldige en antiracistische (natie)staat. Deze paradoxen worden door Wekker in vijf hoofdstukken geanalyseerd aan de hand van haar eigen ervaringen, uitspraken van politici, burgers, beleidsstukken en feesten.
John Schuster
| |
| |
| |
G.D. van Wengen, De Javanen in de Surinaamse samenleving (situatie 1960). Berusting en worteling. Uitgeverij Brave New Books, 2016, ISBN 978 940214 7186, prijs €22.95
Ger van Wengen was een van de Nederlandse sociaalwetenschappers, die aan het begin van de jaren zestig onder supervisie van Rudolf van Lier onderzoek deden bij verschillende Surinaamse bevolkingsgroepen. Van Wengen richtte zich op de Javaanse Surinamers.
De publicatie in 2016 van deze studie hebben we te danken aan een ontmoeting tussen de auteur en Bish Ganga, de man achter Uitgeverij Brave New Books. Van Wengen schrijft over een wereld en cultuur die slechts in de herinnering bestaan: dorpsgemeenschappen, tradities, gebruiken en sociaalhistorische veranderingen, zoals migratie, urbanisatie, toenemende deelname van Javaanse Surinamers aan het onderwijs. Dat maakt deze studie waardevol voor hen die willen weten hoe het vroeger was en een vergelijking willen maken met hoe het nu is.
John Schuster
|
|
Auteursrechtelijk beschermd