OSO. Tijdschrift voor Surinaamse taalkunde, letterkunde en geschiedenis. Jaargang 33

[p. 199]

G.W. van der Meiden
In Memoriam André Loor 1931-2013

Op 10 december 2013 is na een betrekkelijk kort ziekbed van ons heen gegaan Dr. A.H. Loor, een man die zich in de Surinaamse gemeenschap een unieke plaats heeft verworven. Hij was een afstammeling van de Nederlandse Boeren die zich in 1845 in Suriname vestigden en die in 1931, het geboortejaar van Loor, nog een heel apart onderdeel van de Surinaamse bevolking vormden, grotendeels werkzaam in de landbouw en veeteelt.

Zijn vader was onderwijzer, een beroep dat André ook gekozen heeft. Hij werkte op verschillende scholen, zowel in Paramaribo als in het district. Zijn bijzondere liefde gold Nickerie. In wezen was Loor een onderwijsman. De charismatische Jaap Meijer, die van 1953 tot 1955 in Suriname geschiedenisleraar was, en ook als rabbijn fungeerde, heeft op de jonge en ontvankelijke André Loor een enorme invloed gehad. Meijer bracht hem liefde bij voor geschiedenis, ook en vooral voor de Surinaamse geschiedenis. Het contact is heel intensief geweest. Opmerkelijk is dat het bleef bestaan tot aan het einde van Meijers leven. Loor en Meijer hebben nooit ruzie gehad. De irenische aard van Loor heeft daar stellig mee te maken, maar ook het leeftijdsverschil en de afstand tussen Paramaribo en Heemstede waren er niet vreemd aan.

In 1956 vertrok Loor naar Nederland, waar hij geschiedenis ging studeren, eerst aan de School voor Taal en Letterkunde, daarna aan de Vrije Universiteit. Bij zijn aankomst in Nederland trof hij twee boeken aan: het beroemde boek van Wolbers en de dissertatie van Einaar over het Engelse Tussenbestuur. Jaap Meijer had ze voor hem gekocht voor een uiterst redelijke prijs. Het was de basis van zijn latere, zeer grote verzameling. In 1962 keerde hij terug naar Suriname. Zijn studie aan de VU zou hij pas later voltooien. Hij heeft destijds nog rondgelopen met het plan te promoveren op de periode van het Staatstoezicht (1863-1873). Dat is er niet van gekomen omdat de begeleidende docent van Surinaamse geschiedenis totaal niets wist. Loor heeft in Suriname succesvol carrière gemaakt in het onderwijs en binnen het ambtelijk apparaat. Zijn grootste successen behaalde hij met zijn televisieprogramma's over de Surinaamse geschiedenis, waaruit zijn eruditie bleek, zijn kapitale kennis van boeken en illustraties, zijn vermogen een breed publiek te boeien en, wat heel belangrijk was: zijn vermogen iedere Surinaamse bevolkingsgroep in zijn waarde te laten. Van de ‘wetenschap’ heeft hij zich nooit helemaal vervreemd. Eind jaren tachtig heeft hij me nog eens gevraagd of ik vond dat hij moest promoveren. Ik vond van niet. ‘Zoiets moet je op wat jeugdiger leeftijd doen, je bent te veel aan Suriname gehecht om lang in Nederland onderzoek te doen en ik zou geen passende promotor voor je weten’, woorden van deze strekking heb ik gemompeld. Het maakte een diepere indruk dan ik me toen realiseerde. Jaren later kwam hij erop terug. ‘Jij hebt het me uit mijn hoofd

[p. 200]

gepraat’, kreeg ik te horen. Ik schrok daar van. Gelukkig heeft de Universiteit van Suriname hem later benoemd tot doctor honoris causa. Hij deed daar relativerend over, althans tegenover mij. ‘Jij hebt voor jouw doctorstitel hard moeten werken: ik krijg die zo maar’. Ik hoor het hem nog zeggen. Ik heb me gedragen zoals het hoort, gezegd dat hij er misschien nog wel meer voor had moeten doen dan ik en gezegd dat ik jaloers was.

Een wezenlijke bijdrage aan de ‘wetenschappelijke kennis van de geschiedenis’ van Suriname heeft Loor dus niet geleverd en ik ben hier medeschuldig aan. Misschien was het wel een verdienste want veel van de ‘wetenschappelijke geschiedenis’ moeten we met een korrel zout nemen. Zijn talrijke gedenkboeken hebben daarentegen een grote betekenis gehad. Hij was zeer gewetensvol in zijn onderzoek en de kwaliteit van zijn bijdragen aan het boek over 125 jaar Surinaamse Bank (1990) staken ver uit boven die van het gemiddelde gedenkboek. Dat heeft men bij de Surinaamse Bank begrepen en gewaardeerd. De Bank heeft aan het eind van Loors leven zijn bibliotheek opgekocht en steun verleend aan het in 2013 verschenen monumentale werk André Loor vertelt.... Suriname 1850-1950, dat inmiddels herdrukt is. Het is de kroon op zijn werk. Veel illustraties, anekdotes, maar ook bouwstenen voor nader onderzoek maken het tot een werk dat geen liefhebber van de Surinaamse geschiedenis mag missen, de amateur niet, maar ook de academisch gevormde historicus niet. Het boek werd voltooid in een periode dat het gezichtsvermogen van de schrijver zodanig was achteruit gegaan dat hulp van anderen onontbeerlijk was, waarbij zijn vrouw, Judith Loor - Lie Kwie Sjoe de belangrijkste naam is.

De Surinaamse geschiedschrijving heeft door het overlijden van André Loor een groot verlies geleden. Ons rest dankbaarheid voor het ongelooflijk vele dat hij gepresteerd heeft.

G.W. van der Meiden, bestuurslid Stichting André Loor.

E-mail: [e-mail]