Opwaartsche Wegen. Jaargang 16

[p. 343]

Puntjes bij paaltjes.

Een professor op hol.

Het is een naar gezicht, wanneer men Pegasus, het lichtvoetig en gevleugeld ros der dichters, dat gewend is langs de besneeuwde flanken van den Helikon, met zijn zingenden last omhoog te zweven, ziet trappelen en stijgeren op het prozaïsch plaveisel van den beganen grond, omdat het met de beenen verward is geraakt in de deftige lang-slippigheid van een professorale toga. Een dergelijk schouwspel heeft men kortgeleden mee kunnen maken op de jaarvergadering van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden, toen de discussie werd geopend over de toekenning van den C.W. van der Hoogt-aanmoedigingsprijs aan S. Vestdijk naar aanleiding van zijn werk ‘Het vijfde zegel’. Het was, toen Prof. Dr. P.N. van Eyck dusdanig door zijn ambtskleedij gehinderd werd, dat hij, die anders een ervaren berijder van Pegasus is en een kundig en wijs gids voor hen, die den Helikon willen bestijgen, op een weinig verheffende manier op hol sloeg en het als een soort van sabotage meende te moeten beschouwen, dat de Commissie in kwestie als tweede candidaat voor den prijs Jan H. Eekhout had genoemd naar aanleiding van diens boek ‘Warden een koning’, dat hij zeide vooral wegens zijn valsch pathos onwaardig te achten.

Ongetwijfeld was de Commissie van advies bij monde van Anton van Duinkerken mans genoeg om haar integriteit te verdedigen tegenover dezen venijnigen aanval. Wij vragen ons slechts af, waar het met de professorale waardigheid heen moet, indien zij dienstbaar kan worden gemaakt aan het publiekelijk uiten van dergelijke lichtvaardige beschuldigingen. Men kan in het onderhavige geval de juistheid van het door de Commissie gegeven advies in twijfel trekken en men kan van het begrip ‘aanmoediging’ een andere voorstelling hebben dan de meerderheid der Commissie aanhangt, doch het is ons duister, waarom een en ander zou moeten leiden tot een beschuldiging als door Prof. van Eyck gedaan. In de politiek en in achterbuurten gebeurt het maar al te vaak, dat zulk een ‘conclusie’ getrokken wordt, waarbij een verschil van meening en appreciate wordt omgezet in een be-

[p. 344]

schuldiging van illoyaliteit, doch deze te vernemen uit een professoralen mond, stemt bitter.

Daarenboven: kent prof. van Eyck het werk van Jan H. Eekhout voldoende om zijn vernietigend oordeel te kunnen motiveeren en handhaven? Want weliswaar wordt de Van der Hoogt-prijs toegekend naar aanleiding van een bepaald boek, doch immer wordt daarbij rekening gehouden (het blijkt uit de motiveering der Commissie evenals vroeger, ook dit maal) met de figuur van den betrokken schrijver in haar geheel. En ofschoon, evenzeer als dit trouwens met Vestdijk het geval is, het genoemde boek zeker niet het beste specimen van Eekhout's oeuvre vertegenwoordigt, dit neemt niet weg, dat men moeilijk onder de veertigjarigen, nog niet bekroonden, een andere figuur zal kunnen vinden, die als dichter, vertaler en prozateur onze letterkunde zoozeer verrijkt heeft als juist Jan Eekhout, zoodat het advies van de Commissie als volkomen redelijk en ter zake kan worden beschouwd. Het feit, dat prof. van Eyck echter ‘Warden, een Koning’ onwaardig wegens valsch pathos acht, doet ons vermoeden, dat zijn oordeel niet op voldoende stevige argumenten berust; want wat ook de bezwaren mogen zijn, die men tegen deze novelle in roman-vorm kan aanvoeren, van ‘valsch pathos’ kan men een schrijver als Eekhout nimmer beschuldigen. Zijn geheele oeuvre is er, om dit te bewijzen.

Inmiddels is hiermee een onverdiende smaad geworpen op het werk van één van onze vooraanstaande letterkundigen. Wij hopen, dat prof. van Eyck nog eens in de gelegenheid zal zijn dien af te wisschen. Hij zal dan tevens ons door deze dingen zeer geschokt vertrouwen in zijn litterair-kritische deskundigheid en objectiviteit, naar wij hopen, vermogen te herstellen.

R.H.