Opwaartsche Wegen. Jaargang 15

[p. 284]

J. Romijn
Aanteekeningen over filmkunst

E.A. DUPONT: FORGOTTEN FACES.

Het werk van E.A. Dupont vormt een reeks belangrijke momenten in de historie der filmkunst. In ‘Variété’, twaalf jaar geleden ontstaan, had de Duitsche kunstfilm definitief haar - ook voor het groote publiek aanvaardbare - vorm gevonden ‘Atlantic’ was de eerste geluidsfim waarin het geluid een wezenlijke functie in de filmische handeling vervulde, terwijl ‘Menschen im Käfig’ voor de geluidsfilm was, wat ‘Variété’ voor de ‘stomme’ film beteekend had. Sindsdien heeft Dupont niets meer van zich doen hooren, zoodat zijn in Amerika vervaardigde film ‘Forgotten Faces’, die momenteel circuleert - om begrijpelijke redenen niet in de gròòte bioscopen - een aangename verrassing beteekent. Ook in artistiek opzicht? Inderdaad.

Van Dupont heeft het meerendeel der tegenwoordige regisseurs niets meer te leeren - anders gezegd: sinds ‘Menschen im Käfig’ heeft de geluidsfilm wel vele en velerlei variaties, maar geen wezenlijke ontwikkeling meer doorgemaakt. In de meeste producten worden de vroegere verworvenheden echter op een zoo cliché-matige wijze toegepast, dat men den eenen regisseur nauwelijks van den anderen onderscheidt. Grove vergissingen, als in het experimenteele tijdperk, worden zelden of nooit begaan, de persoonlijkheden op filmgebied worden echter van seizoen tot seizoen schaarscher. Vandaar dat men zijn, weliswaar door weekbladen en radio àl rhetorischer aangeprezen gang naar de bioscoop, langzamerhand als een dure plicht gaat beschouwen. Totdat een werk als Dupont's ‘Forgotten Faces’, geenszins volmaakt overigens, u daarmee weer volledig verzoent.

Deze film onderscheidt zich niet zoozeer door haar vorm, noch door haar gegeven van de kleurlooze massa. Het gegeven is typisch Amerikaansch, hoewel meer cru dan we het tegenwoordig gewend zijn: de hoofdpersoon, eigenaar van een clandestiene speelbank, schiet den minnaar van zijn vrouw neer en draagt den politieman die hem arresteert en die toevalligerwijze zijn vriend is, de zorg voor zijn kind op. Het meisje komt terecht in een zeer welvarende familie. De moeder werkt mee aan revues, die met het klimmen harer jaren van minder allooi worden, komt in geldnood en zoekt, na 17 jaren, haar man op, met de bedoeling de verblijfplaats van het kind te vernemen. De man doorziet haar, evenals de politieman, bij wien zij vervolgens aanklopt. De man

[p. 285]

krijgt gratie, doch daar zijn vriend heeft verteld, waaròm hij zijn verzoek ingediend had, niet dan na zijn woord gegeven te hebben, dat hij zijn vrouw niet aanraken zal. Volgt de van beide kanten met vernuftige middelen gevoerde strijd ‘om het kind’, resp. om het geld. De man laat zich tenslotte door zijn vrouw neerschieten, de politieman is aanwezig, de vrouw vlucht en gooit zich te pletter.

Het zal Dupont moeite gekost hebben, deze bijna onmenschelijke historie te mògen verfilmen. In normale gevallen pleegt aan een dergelijk, vrij gebruikelijk gegeven een slot gedraaid te worden, waarbij man en vrouw zich verzoenen en mèt het kind gelukkig worden.

Behalve dit eerlijk pessimisme, is het de geïnspireerde vormgeving, die Dupont's nieuwe werk wederom tot een gebeurtenis maakt. Is het gegeven tot in zijn details typisch Amerikaansch, overigens verraadt deze film Dupont's Duitsche afkomst. In handen van een Amerikaan zou zij sneller, droger en zakelijker geworden zijn. Bij Dupont is zij vol sfeer en in haar zware geladenheid van een voortdurend stijgende spanning. Het is weer het gegeven, dat den regisseur verhinderde het niveau van ‘Menschen im Käfig’ te bereiken, waarvan ‘Forgotten Faces’ de strakheid en de soberheid mist. Zelfs komt deze film menigmaal dicht in de buurt van het melodramatische. Maar ook in dergelijke fragmenten is in ieder effect, in iedere camera-instelling en iedere belichting de hand van den regisseur merkbaar. Belangrijk is deze film, om wat ook Sternberg's werk in zijn mislukkingen nog belangrijk maakt: de speurbare aanwezigheid van haar uiteindelijken maker, om de persoonlijke wijze waarop de filmtaal gehanteerd werd, om haar stijl.

Dupont's stijl berust op het wekken van psychische spanningen tusschen het aangewende menschen-materiaal, waarbij de ruimte òm de acteurs, licht en donker over de wanden, en het geluid, in ‘Menschen im Käfig’ nog het naturalistische zee-geruisch, hier muziek, een minstens even groote rol spelen. De beeldende elementen waarover de geluidsfilm beschikt bereiken slechts zelden een dergelijke harmonie als in Dupont's ‘Forgotten Faces’, zoodat men de pathetiek van het werk aanvaardt en de overige bezwaren die men ertegen aanvoeren kan, slechts als zijnde van litterairen aard, beschouwen moet. Zoodra men over een film praat of schrijft loopt men nu eenmaal gevaar - veel meer dan bij muziek of schilderkunst - haar tot litteratuur te herleiden.