Opwaartsche Wegen. Jaargang 14

[p. 199]

Boekbespreking

Het Koninkrijk van Groot-Israël, door J.T.A. Mörzer Bruyns. Uitgegeven en gedrukt voor den schrijver door A.W. Sijthoff's Uitgevers Mij. N.V.. Leiden.

Er zijn menschen, die meer of minder duidelijk uitgesproken het Duizendjarig Rijk als aanstaande verkondigen of gelooven, niettegenstaande de ontleende bron duidelijk vermeldt, dat eerst het Evangelie zal zijn verkondigd aan de geheele wereld. - Op het oogenblik is nog twee derden van de aardbevolking onbekend met de blijde boodschap. Intusschen is dit thema al weer tamelijk afgezaagd. De crisis e.a. factoren hebben wel voor een ander mode-snufje gezorgd. Duizend en één ‘plannen’ zijn ontworpen voor ‘Wereld vernieuwing’. En alle even onfeilbaar als de Bellamy-Beweging, welke inmiddels reeds in vieren is gesplitst. - Om verder te kunnen versplinteren. Tegenover al dat gedoe van lieden van weinig intellectueel gehalte, staat de Nieuwe Economische Groep (Douglas-groep), kortweg N.E.G., heel wat steviger. Alhoewel het wat onderschattend is, om in de lijn van Emmanuel Swedenborg's gedachtengang van ons huidig wereldbestel een rekensommetje te maken. Er bestaat nog zoo iets als psyche en psychologie, welke men maar niet zoo kan neutraliseeren.

Wat echter de propagandistische strekking van ‘Het Koninkrijk van Groot-Israël’ wil, is zóó exclusief van locus en individu, dat het geen of zeer weinigen voor zich zal winnen. De Synthetische Orde kan het er mee doen! Maar belijdende Christenen zullen het apriori en aposteriori verwerpen. Het is meer verzinsel dan beginsel, trots de schoone, vrome schijn.

Wanneer wij tot een nieuwe maatschappij willen komen, dan moeten wij beginnen met het vormen van nieuwe menschen, beginnende elk met en bij zichzelf. ‘Alleen een religieuze opleving zal een sociale hernieuwing mogelijk maken’, zegt Dr. Boris Raptschinsky, in zijn boek ‘Onrust’. - Geen vierde geloofsovertuiging, welke de schr. meent, dat er nog moet komen en...... die er reeds sedert lang is! Juist door een oecumenische en geseculariseerde geloofsovertuiging hebben de kwalitatieven: ‘alleenzaligmakend’ en ‘uitverkoren’ semasiologisch een anderen klank gekregen.

Redeneeringen als: ‘dat het van het communisme wonderlijk moge schijnen, beheerscht te worden door een zeker instinct, dat uiteindelijk emaneert uit God’, zouden den meest ‘blauwlakenschen’ H.B.S.-er doen blozen. Het heele ‘klasras’ zou uitroepen: ‘Zèg......, als-je weer eens wat nieuws weet!’

Om een Staatkundig Plan te erigeeren moet men héél wat meer, en héél wat anders in de mouw hebben, dan het gebazel in deze brochure.

En laat ons vooral niet meenen, ons geliefd Oranje-Huis te mogen gebruiken voor propaganda van welken aard ook.

Groen-Rood-Wit-Blauw; Het Nieuwe Volk; De Silo-beweging; Groot-Israël......, patati, patata! Het doet zoo denken aan kinderen, die om een sigarenbandje vragen.

C. THUNISSEN.

[p. 200]

An introduction to English literature, by J.U. Schut. Volume III. J.B. Wolters, Groningen.

De verschijning van dit derde deel is belangrijk ook voor beoefenaars van de Nederlandse literatuurgeschiedenis. Het wezen van de beweging van '80 zal zeker beter begrepen worden door hen, die de inleiding lezen tot de romantische periode en daarna de belangrijke bloemlezing met de karakteristieken der schrijvers.

De heldere beschouwingen van de beide hoofdperioden der 19de eeuwse Engelse letterkundige geschiedenis, de romantische en de Victoriaanse doen als vanzelf vergelijkingen maken met de comtemporaine, maar daarom nog lang niet parallel lopende stromingen in onze literatuur.

Dit boek is een krachtige stimulans tot verdere studie. Er kan - dit is geen gemeenplaats - moeilijk een beter boek voor de school òf voor eigen gebruik gevonden worden.

H. SPAANS.

Vacantie van het ik? door A.G. Barkey Wolf. J.N. Voorhoeve, Den Haag.

Dit boekje is het 5de deeltje van de Serie ‘Brandende kaarsen; getuigenissen van levend Christendom’. Aan de hand van ‘Ferien vom Ich’ het bekende boek van Paul Keller, dat in de titel geen vraagteken heeft, vraagt Barkey Wolf hoe we mee kunnen werken aan de gezondheid van eigen zieleleven. Hij constateert dan meteen een tekort in het boek van Paul Keller, waarin de naam van Christus, nòch de werkelijkheid van zijn genade een plaats heeft. Verlossing of overwinning van het Ik is een beter woord dan vacantie van het Ik.

Goede evangelisatielectuur voor ontwikkelden geschreven door iemand, die door zijn taalgebruik niet afschrikt.

Taalschut bij het onderwijs, door Dr. Ch.P. Haje. N.V. Leidsche Uitg. Mij.

Een bewerking van de eerste druk van ‘Taalschut’, die vooral voor het onderwijs bestemd is. De taalmisbruiken, waartegen Dr. Haje te velde trekt, zijn werkelijk geworden tot een ‘schandelycke kancker’. Dit boekje rechtvaardigt zijn bestaan, vooral omdat het geen Chinese muur rondom ons taalgebied wil optrekken. Aanbevolen voor ieder, die zijn taal zuiver wil gebruiken.

H. SPAANS.

‘De roep van het verleden’, door M. Veren, (L.R.V., Zwolle).

Niet te gelooven dat er in 1936, in het jaar van ‘Burgers in Nood’, nog zoo'n Christelijke draak uitgegeven wordt.

Stijl en compositie à la Gerdes.

Zielig arm van expressie, akelig leeg en onwaarachtig, zonder ook maar een greintje psychologisch inzicht.

Geen enkel karakter is aannemelijk gemaakt.

Het ‘christelijke’ is niet meer dan een flauw sausje. Ik heb me herhaaldelijk geweld moeten aan doen, dit boek serieus tot het einde toe te doorworstelen.

Zonder nu het Chr. lezend publiek te hoog te willen aanslaan, geloof ik toch dat weinigen mij dit zullen na doen!

Want zelfs alle spanning ontbreekt. Men zal nòg liever Courts-Mahler lezen!

G.J. PEELEN.