Opwaartsche Wegen. Jaargang 13

[p. 370]

Puntjes bij paaltjes
Redactie

Schoenmaker......

Op de titel-pagina van de Nederlandsche Bibliographie lezen wij een advertentie betreffende den roman ‘Toekomst’ van Alphons Timmermans, die voorzien is van de volgende aanbeveling: ‘...... een voortreffelijk boek, dat tot de beste sociale romans behoort, die ik gelezen heb’. (Henri Hermans, Lid 2e Kamer der St. Gen.) Wij vreezen, dat de heer Hermans niet veel ‘sociale romans’ (wat verstaat hij daar eigenlijk onder?) gelezen heeft, gezien zijn kwalificatie van het zeer middelmatige debuut van Alphons Timmermans. Het zal nu wel zoo lang niet meer duren of een nieuwe roman van Van Schendel krijgt ‘een warme aanbeveling’ mee van job Jansen, het geachte raadslid van Lutjebroek. En dan koopen natuurlijk al de partijgenooten van den heer jansen het boek...... Uitgevers, hier zit wat in! -

Novelle en roman

Van Chr. de Graaff lazen wij de volgende behartigenswaardige opmerking in het Alg. Handelsblad:

Het schrijven van novelles is een zeldzame kunst geworden in onzen tijd, die, in een wonderlijke tegenstelling met zijn eigen tempo, behoefte schijnt te hebben aan lijvige boeken en vooral aan romans over allerlei historische figuren voor wier leven het meerendeel der lezers zich vermoedelijk nooit te voren heeft geïnteresseerd.

Maar misschien moet de verklaring van die eigenaardigheid der tegenwoordige boekenproductie meer bij de schrijvers dan bij de lezers worden gezocht. Men schrijft tegenwoordig romans meer dan ooit om zijn brood te verdienen, zelfs in òns land, waar vroeger aan zooiets eenvoudig niet viel te denken. En het tempo van den tijd heeft er toch wèl iets mee te maken, dat een schrijver, die van zijn pen leven wil, liefst ieder najaar met een nieuw boek moet komen, omdat zijn vorig werk gewoonlijk al zeer spoedig wordt vergeten. Zoo geraakt de roman-productie in een vicieuzen cirkel. De schrijvers moeten zich forceeren omdat de belangstelling zoo vluchtig is, en omdat zij zich forceeren en vooral dikke boeken willen leveren - daar uitgever en lezer waar voor hun geld verlangen - gaan zij ook steeds slordiger schrijven.

Het is geen wonder dat onder die omstandigheden het schrijven van novelles voornamelijk wordt overgelaten aan beginnelingen, die al blij zijn als zij een stukje proza in een tijdschrift geplaatst krijgen en die op hun beurt, zoodra zij maar even kans zien, het genre, dat zij nog geenszins beheerschen, in den steek laten om zoo spoedig mogelijk óók met een grooten roman voor den dag te komen en aldus hun entree te maken in hetgeen tegenwoordig, àl te exclusief, als het domein der ‘ware’ literatuur wordt beschouwd

[p. 371]

en dat toch vaak niet veel anders is dan de boekenétalage voor één Sint Nicolaas en één Kerstmis.

Niettemin zijn juist vele der beste romans van tegenwoordig weinig anders dan noodeloos uitgerekte en volgestopte novelles, of wel, zij bestaan uit een, op zich zelf intact gelaten, novelle, voorzien van een lange introductie en een nog veel uitvoeriger epiloog. En daaruit blijkt dan toch dat de beste schrijvers van tegenwoordig eigenlijk veel meer aanleg hebben voor de novelle dan voor den roman, maar dat zij zich terwille van hun debiet geweld aandoen om maar te kunnen concurreeren met de veel-gelezen auteurs van historische of boerenromans die - omdat zij meer ‘materie’ tot hun beschikking hebben - gemakkelijk vijfhonderd bladzijden vol schrijven, al is dat werk dan gewoonlijk nogal zielloos.