Opwaartsche Wegen. Jaargang 13

[p. 350]

Pontus koopt een hond
J.K. van Eerbeek

De heer Pontus heeft een hond gekocht. Een klein zenuwziek terrier-teefje, dat met de buik over de grond kruipt, als hij toevallig eens met te luide stem roept, en dat bij wijze van represaille z'n vloer bevuilt.

Ben ik niet dom geweest? denkt hij. Hoe kom ik er toch toe m'n leven te verbinden aan de nukken en kuren van zulk een klein dwingziek nerveus dier, wier vrees ik nooit zal overwinnen, en dat me nooit zal begrijpen? Nu heb ik me ontfermd over je...... en zal ik je ooit weer kunnen loslaten?

Hij ziet de nerveus glimmende zwarte snoet...... de oogen, waar een verkeerd glanzen in zit...... De zachte schrik in de uitdrukking van 't kopje...... de reflex van het raam zit in de iris...... Als ze zoo kijkt is er iets, dat haar hindert...... de ooren staan ver naar achter, nu heeft ze precies een zeehonden-kopje...... Dat beteekent dat ze zorgen heeft.

Hij zag het diertje met den dronken koperslager de trap op komen. Zoo zag hij het voor het eerst. Pontus zag ook den kopersmid voor het eerst...... ontdekte wat voor geniale comediant die was. Ook als hij niet dronken was, imiteerde hij iemand, die een borrel gedronken had. Wie kan precies zeggen, wat elke drinker aan het glas dankt? Deze zijn tics, zijn wijze van optreden, zijn zelfvertrouwen, tot in zijn nuchtere uren toe.

Het begon er mee, dat het dier de trap niet op wilde. Het ging met kruiperig gebogen rug op de mat in het portaal liggen. Er was een vreemde dwang in de stem van den koperslager...... Pontus merkte, dat deze man het verstond, een hond te commandeeren...... Maar dèze hond kwam niet. De koperslager moest hem halen.

Nog op de trap verzekerde de koperslager, dat de hond goed zindelijk was. De teef bekrachtigde deze confidentie door direct voor de deur te loozen. Pontus en z'n huisgenooten zaten achter de tafel, en ze hadden er allen goed het gezicht op.

[p. 351]

- Dat komt door het temperatuursverschil, zei de eigenaar van de hond...... Heb ik ooit goed gezien wat voor zeldzame oolijke kop de koperslager heeft, denkt Pontus. Zijn zwarte oogen en zijn adamsappel vertellen me precies het zelfde. Hij moet altijd lachen. Hij is brutaal en gelooft nergens in; zeker niet in menschen...... en nog zekerder niet in de menschen die zijn honden koopen. Maar hij is door en door geestig......

- Ik voer 't hundjen met gekookte rijst, hondenbrood en snippervleesch...... fantaseert hij cordaat. Prachtig, denkt Pontus.

- Is het dier niet drachtig...... weifelt hij.

- Nee zeker niet. Bij mijn weten niet...... als ik zeker wist, dat het beest jongen moest krijgen, dan verkocht ik het niet, liegt hij.

Maar die kwestie interesseert eigenlijk Pontus ook niet zooveel.

- Als ze jongen gaat krijgen, lacht de koopman...... koopt u voordeelig...... vier, misschien zes voor één geld. Achter zijn lach leeft leedvermaak. Hij gunt 't me, denkt Pontus.

- Ze ziet er niet naar uit, zegt de koperslager nog.

Maar dat doet het diertje juist wel. Het loopt door de kamer; het heeft de kop van 'n schipperke; het loopt met stijf achterste over de deurmat heen en weer.

- Het beest is met mij niet de deur uit geweest.

- Het beestje is niet zoo jong meer? Pontus posteert zich voor de zorgelijke oogjes van het teefje.

- Hoe komt U daar op?

- Het heeft een knap grijze snor.

- Kijkt U daar niet naar. Dat is het masker van de terrier. Daar zit grijs in. Eerlijk gezegd, heeft Pontus niet veel verstand van honden. Hij imiteerde z'n slager, die hij eens zoo zag kijken naar een hond. Nu heb ik m'n verdiende loon, denkt hij.

- Je noemt het beest terrier, graait hij. - Maar het is misschien voor veertig, voor zestig procent pincher.

Weer zegt de koopman: - Hoe komt U dáár op.

- De 100% terrier, doceert Pontus, - heeft grover pooten.

- De Engelsche, geeft de koperslager toe, geïmponeerd door dit aplomb. -

- Maar bekijkt U de afbeelding van de Hollandsche fox-terrier en U zuit dit model hond zien.

[p. 352]

De ‘Hollandsche’ fox-terriër in kwestie heeft zich ver van hen verwijderd en zich in een hoek gelegerd.

- Wat voer je 'n hond.

- Precies wat je zelf eet. Wat de pot schaft. Met nu en dan een stukje van den slager.

Dat ‘stukje van den slager’ is een mystiek iets, als men het woord op zoo respectvolle toon uitspreekt.

- Wat vraag je?

- Vijf gulden.

- Ik had me een ander slag terrier voorgesteld, zegt Pontus. De man kijkt Pontus aan.

- U moet geen hond tegen Uw zin nemen.

- Hoe zoo.

- U hebt wel nooit eerder 'n hond gehad?

- Nee.

- Dan zult U het zelf wel ondervinden, zegt de hondenkoopman. Hij bukt zich en roept de hond. Maar op dat oogenblik schurkt het beest in elkaar; Pontus zou geneigd zijn te denken dat het angstig was, als hij niet een listige uitdrukking langs de snuit zag glijden...... Het beest simuleert. Waardoor weet Pontus niet, maar het doet hem ineens aan z'n oudtante denken, 'n Echt vrouwelijk trucje bedenkt hij dan, het is of z'n oudtante 'n hoofdpijntje voorwendt, om een, voor haar machtssfeer gevaarlijke, beslissing te ontgaan.

- Laat de hond maar hier, zegt hij. - Ik geef je 'n rijksdaalder.

De koperslager bedenkt zich.

- Nu goed, zegt hij dan. - Het is om brood te koopen.

Des avonds, wanneer Pontus alleen met het teefje in de kamer staat, vraagt hij zich af, waarom hij het dier gekocht heeft. Het is opdat ze me zal leeren met m'n tante om te gaan, bedenkt hij.

Zulk een hond, denkt Pontus. Je staat er voor...... Je kunt vrij je gedachten over zulk een wezen laten gaan. Het strekt de fragiele pooten, de kop legt zich op het railtje tusschen de beide voorvoeten...... En dan komt er een zucht......

Je kijkt er naar en je denkt: Jij, kleine hond, weet op een heel behoorlijke

[p. 353]

manier van je rust te genieten. Wat zou ik niet van je kunnen leeren. Ik kan alles van je leeren.

Je kijkt me aan, overlegt Pontus. Berusting spreekt uit je snuit. Het komt me voor of je een verontschuldiging voor m'n domheid zoekt. Kleine sfynx. Het geheim van je verleden is goed bij je bewaard. Je bolle zwarte oogen...... je weet alles al. Je zult mij leeren kennen...... maar ik van jou verleden nooit iets...... Heb je veel bazen gehad?...... Was je bij hondenmeppers? Heb je bij een besje uit het gasthuis op een stoelkussen geslapen? Ben je gevoerd met dogcake, met slaag of met koekjes? Je hebt tranige oogjes met de leeprandjes van een hond die te veel zoetigheid kreeg. Dus je komt toch uit het gasthuis. In elk geval was je de hond van een arme.

Pontus gaat voort: - Ik sta voor je...... Ik weet zelf niet wat me overkomt. Ik wil honderd conclusies maken...... Ik denk, je let niet op me, en soms, als ik opkijk, dan merk ik, dat je me hebt zitten opnemen. Soms denk ik: Je hebt een goede baas gehad en het vergeten valt je moeilijk......

Avond is het. De lucht is zwoel en luw.

De maan drijft op de nevels als een baken op de golven. Het nachtlicht kiert door de spleten tusschen de gordijnen, het is Pontus of buiten alles klaar wakker is; een duif die zich vergist, koert een keer...... er hangt een warme gloed in de kamer, het bloed kruipt Pontus tot onder de huid...... hij is loom en klaar wakker ook...... een auto schuift voorbij...... Het is me te moede, denkt Pontus, of het volop dag is; of ik bij dag de gordijnen toegedaan en de lamp opgestoken heb.

Hij gaat nu studeeren. De hond ligt in een mand op een kussen. Pontus kijkt naar het dier. Het heeft de oogen gesloten, maar het is hel wakker. Ik zou bijna zeggen: het denkt over me, zegt Pontus hardop. Maar dat is natuurlijk onzin. Doch een dier heeft toch een soort bewustzijn...... Het werkt misschien zwakker, meer automatisch dan het onze...... maar het bestaat...... en is het zoo gek, dat het zich met mij bezig houdt?

Maar opeens hoort hij de hond loopen. Hij kijkt op uit z'n boek. Wat ziet hij?

De hond schommelt bedachtzaam over de vloer. Hij ziet nu duidelijk, dat de hond jongen moet krijgen. Welk een rare duizend-kunstenaar...... Het

[p. 354]

lijkt of de hond de jongen kan wegduwen. Hoe doet ze dat? Maar nu is haar toestand toch wel heel duidelijk aan haar te zien.

Er zit iets vloeiends in haar bewegingen. De kop hangt laag en loerend tusschen de lage pooten...... een tijger draagt soms de kop zoo...... het gluipende van een kat zit er in de golvende geste waarmee zij over de vloer op Pontus toeschuift:...... Ze werft och zoo voorzichtig om zijn gunst...... ik heb nooit het begrip onderdanigheid duidelijker gestalte zien geven...... denkt hij. Een hond zonder model, goor...... een straathond. Al voorzichtiger gaan de pootjes tegen de grond...... Het is doodstil...... een vreemde tranige vischlucht komt Pontus in de neus...... Dat God 't toelaat dat er een schepsel in zulk een verschrikkelijk afwachten kan verkeeren...... Ze beurt een poot op en er gaan minuten voorbij voor deze fluweelzacht den grond raakt......

Pontus kijkt op het diertje neer...... Het tonronde lijf ligt nu op de vloer, het beest maakt een grappig zacht steunend ademgeruisch...... Over de schedelnaden vloeit een glansvlek......

Nu zit het vlak voor z'n stoel...... die kleine beteende pootjes staan zoo vroom naast elkaar op de mat...... Zoo blijft het dier smeekend staan. Het is eindeloos lang stil......

- Hm.

Een klein knorrend geluid heeft Pontus gemaakt. - Zoo, zegt hij met dat hm.: Dat ben je dus. Karakter heb je dus niet. Maar ziel. Ik wil eerlijk zijn. Ik heb nooit zooveel ziel gezien. Ik heb überhaupt nooit geweten, dat men een ziel kan zien. Bij menschen ziet men die niet zoo gemakkelijk. Dus je huid glanst; je zweet. Ik heb nooit één mensch ontmoet, die zóó spoedig en zóó diep wist, hoe onuitstaanbaar secuur ik toekijk. Hoe veel ik vraag, en hoe veeleischend ik ben, zegt Pontus. - Je bent dus sluw, bang, en wijs. Je hebt enkele kleine belangen op de wereld. Of ik die behartigen wil? Voorloopig.

Ik kijk op je neer. Je ziet omlaag. Je hebt drie keer je oogen toegeknipt. Zoo ouwelijk en berustend als een aapje achter tralies.

Dus nu beur je je poot langzaam op...... nu ril je...... nu weet ik het wel...... je hebt toch op een stoelkussen in het gasthuis bij een besje gelegen...... waarschijnlijk heb je die getiranniseerd met je trucjes. Want 'n tiran ben je met al je onderdanigheid. Dat weet ik nu al wel.

[p. 355]

- Braaf. Al goed.

Hij heeft het woord gezegd zonder nadenken. Ik was er nog niet aan toe, dat ik je accepteerde, denkt Pontus. Ach, heb ik ooit anders gedaan, dan te gauw te zeggen: Nu...... 't is goed. Heb ik ooit iets tot het laatste punt toe kunnen doordenken? Ik weet secuur dat er hier in deze straat niemand woont, die zoo geobsédeerd door een kleine vraag kan zijn een week lang. Toch jammer dat er zooveel absurd blijft lijken. Wie heeft gezegd credo quia absurdum? Die was plus theïste, que Dieu-mème. Ik zeg, crédo, sed absurdum. Meer wordt niet gevraagd...... Ik kon je Credo noemen, kleine hond. Of Fiat.

Stil. Wat doe je nou...... nee, die beweging heb ik bij geen enkel dier, aap noch hond gezien...... Je draait met beide pooten je beide ooren rond...... ja, 't is al goed...... Ik heb één keer braaf gezegd...... en je weet nu al niet meer, hoe je te houden van dankbaarheid...... Fleemziek mal teefje...... Ik zal je goed verzorgen...... Honneur aux dames. Ja...... Wij mannen zullen ons wel mal aanstellen, wat de vrouwen betreft...... Maar de reverentie van jullie vrouwen, kleine crédo, voor den man...... enfin...... streep door...... Ik heb van m'n leven nooit iemand uitgelachen......

Maar wat doe je nu? Heb ik je toestemming gegeven om op m'n schoot te springen? Dus dat deed je bij je besje in het gasthuis...... En...... ach heb ik ooit geweten dat het simpele aanraken van een hand je zulk een geluk kon geven. Klein sensueel teefje...... Op wat voor zonden betrap ik je nu...... Maar enfin...... blijf maar hier...... Ik heb fiat gezegd......