Opwaartsche Wegen. Jaargang 11

[p. 325]

Losgemaakt
Wilma

Zijn levenstaak!

Nu hij daar neerligt, groot en ernstig, wetend en wachtend, ziet men duidelijk, dat hij op een moeilijke post heeft gestaan en met eere wordt weggeroepen. Of er werkelijk iemand zal komen, die de taak van hem overneemt?

Hij zelf gelooft dat, vast en zeker; het maakt hem 't sterven licht.

Want met haar, wier leven zoo nauw aan 't zijne was verbonden, werd hij nooit één tot in het diepste van zijn wezen.

Zij blijft achter met de kinderen, maar ze is nog zoo jong en zoo krachtig! Dagen en weken ligt hij op zijn bed, zonder pijn met zinkende krachten en is zelf verwonderd over de rust, waarmee hij denkt aan haar toekomst en die van zijn kinderen. Hij heeft hen zeer lief, maar voelt: ze zijn meer van haar dan van hem geweest.

Dikwijls ook ziet hij terug op wat voorbij is, tot aan het begin van hun samenleven, alsof het gisteren was.

In de leege straat liep hij met de oogen verblind door het licht van de lage herfstzon.

Zij kwam hem tegemoet als in een aureool van kleuren. Hij kon haar gezicht niet zien door de vlekken voor zijn oogen, maar het was wonderlijk, die eene vrouw, rijzig en krachtig tot hem te zien komen als een groote moeder. Hij dacht aan zijn eigene en dacht, dat zoo de vrouw er uit moest zien, die eens de jeugd van zijn kinderen zou verblijden. Toen hij bij haar was, moest hij stilstaan. Zij stond ook stil en vond het blijkbaar niet vreemd. Er werd enkel een groet gewisseld, toen gingen ze elkander voorbij.

Maar hij wist, dat zij het moest zijn, en toen hij haar nog eens ontmoette, zag hij weer dat groote argelooze van de vrouw, die de kinderen zeer liefheeft. Hij vroeg haar, of ze de zijne wilde worden; ze sprak haar ‘ja’ zonder eene weifeling en het was hem geweest tot op dezen dag, of God met eigen

[p. 326]

hand haar aan hem had toegevoegd; een hem toevertrouwde taak was zijn huwelijk met haar geworden. -

- Op een morgen, als ze stil naast hem zit met naaiwerk voor haar jongste, moet hij weer aan dit alles denken.

Hij ziet haar bezige handen, hoe jong zijn die handen naast de zijne! hij moet de oogen sluiten om zijn ontroering te verbergen en weet niet, dat zijn voorhoofd en mond toch verraad plegen.

Ze staat op en legt haar hand op zijn hoofd.

‘Heb je pijn?’

‘Neen’, zegt hij zonder op te zien, ‘ik heb het heel goed, je zorgt zoo goed voor me’.

‘Maar...... of zou je 't prettig vinden als ons klein wildemannetje met haar speelgoed boven kwam? Ze is zoo druk, ik ben altijd bang, dat het je te veel vermoeit’.

Hij neemt de hand, die op zijn voorhoofd rust en streelt ze, dan zegt hij zacht: ‘ik weet, dat ik dicht bij het einde ben, maar misschien zal er spoedig iemand komen, die mijn plaats inneemt bij jou en de kinderen. Wat zou ik daar blij om zijn’.

Ze trekt eenigszins heftig haar hand terug. Dan opent hij de oogen wijd en glimlacht naar haar.

‘Hoe kan je zoo iets zeggen’, verweert ze zich, ‘ik ben zoo gelukkig geweest’. Het doet haar pijn, dat hij zoo spreekt, want ze voelt zich zoo wonderlijk dicht bij hem, als nooit te voren; dat hebben deze weken en maanden van ziekte en hulpeloosheid gedaan! Hij is haar nu zoo na, alsof hij de liefste van al haar kinderen was.

Hij glimlacht maar en kan geen pijn meer voelen, omdat hij zoo klaar in haar wezen ziet.

‘Je hebt me zoo trouw geholpen’, fluistert hij, ‘mijn taak op aarde is ten einde, maar jij bent jong en krachtig! Je bent voor het leven, dat voel ik duidelijk; het leven zal je roepen en je zult antwoord geven!’

Ze schudt het hoofd, begrijpt hem niet.

Wat is toch opeens dat verre, vreemde in hem? Ze heeft hem gegeven, al wat ze had te geven en ze is blij, dat ze nog zoo krachtig is, voor de kinderen. Ze kende hem toch zoo goed in zijn kracht en in zijn zwakheid!

Hij ziet de bijna angstige verwondering in haar oogen en zoekt haar hand.

[p. 327]

Zoo teeder is die beweging naar haar, zoo jong, dat er iets door haar heenhuivert, waaraan ze geen naam weet te geven.

Dan sluit hij moe de oogen.

‘Je moet niet zooveel spreken’, zegt ze, ‘dat is niet goed, probeer wat te slapen, ik ga ondertusschen voor de koffietafel zorgen’. -

- Nu ligt hij maar stil en denkt; hij denkt den langen dag door en ziet klaar in de dingen van zijn leven en voelt dat als een genade van God vóór hij sterven gaat.

Naar menschelijken maatstaf gelukkig is hij niet met haar geweest; toch nooit ongelukkig!

Ze hadden samen hun taak voor het leven en voor de kinderen; ze heeft hem bijgestaan met al de trouw van haar hart.

Maar het was nooit het volkomen één-zijn, zoodat ze niet meer ‘twee’ waren, maar één, zooals hij 't zich vroeger droomde.

Zij is zich daarvan nooit bewust geweest, heeft nooit geweten, hoe eenzaam hij zich bijwijlen voelde. Haar hart heeft zich uitgebreid in de kinderen. De kinderen met elkander zijn ‘moeder’.

Zoo is ze schoon!

Hij denkt en denkt...... In den hemel trouwen ze niet, noch worden ten huwelijk uitgegeven, maar ze zijn als de engelen Gods. Het is een groote troost dat dit geschreven staat.

Als men zijn aardsche taak eerlijk tot het einde toe volbracht heeft, dan wenkt God.

En als God geeft, dat zij en de kinderen na een gezegend leven ook komen, dan zal dit de diepe eenheid zijn, dat ze voor Gods aangezicht staan in gelijke liefde voor den Eeuwigen. -

- Zoo zinken de dagen weg en ook zijn leven zinkt weg naar het einde; Op een avond zoo snel, dat de haastig geroepen dokter zegt: ‘Het is nu tijd om afscheid te nemen vóór hij bewusteloos wordt’.

Daar komen de kinderen; twee jongens, twee meisjes.

Ze staan met moeder bij zijn bed, ze schreien, ze kussen hun vader voor 't laatst, dan brengt moeder ze de kamer uit; maar komt onmiddellijk weer, om hem niet meer te verlaten, want het einde is niet ver.

Hij ligt met gesloten oogen, zich volkomen bewust van zijn toestand.

Zijn leven is als een schip, dat nu eindelijk de ankers heeft gelicht en

[p. 328]

langzaam koers zet naar het land van overzee. Hij voelt zich wegglijden. Dit is nu mijn weg, denkt hij, ik zie mijn lieven nog, maar de gestalten worden kleiner, het beeld verflauwt....... Hij glijdt verder weg...... nog is hij niet in de open zee, want hij kan de kust nog zien, hij voelt, dat hij met heel broze draden aan het aardeleven is gebonden......

‘Hij ademt nog’......

Een stem van heel uit de verte, zegt dat. Nu lijkt het of de golven hem iets teruggestuwd hebben naar het strand...... maar zijn ziel is losgemaakt, hij zet koers naar het eigen land, dat hij hier op aarde nooit volkomen in bezit heeft gehad, het land van zijn leven.

Hij gaat ongekende heerlijkheden tegemoet, de vervulling van zijn wezen Wat is de zee schoon in den avond, als de zon is ondergegaan en het glanzend gelaat van den hemel zich neerbuigt en zich spiegelt en zijn eigen diepte zoekt in het open hart van de aarde! Het losmaken van de laatste broze draden geschiedt zoo onmerkbaar, dat zij die wacht, nauwelijks van overgang kan spreken.

Zij ziet alleen, dat er iets verandert in zijn gezicht, de lijnen worden strakker. Ze luistert met haar hoofd naar zijn hart, ze legt haar hand om zijn pols, alles is nu stil geworden.

Een tijdlang blijft ze bij zijn bed staan zonder tranen, nauwelijks beweegt zich een enkele gedachte.

De dood is haar te vreemd!

Dan wordt de deurknop voorzichtig omgedraaid, de oudste jongen van twaalf komt binnen.

‘Hoe is 't met vader?’ fluistert hij.

‘Sst’......

Dan staat ze met haar arm om zijn jonge schouders...... hoe vreemd is alles ze weet plotseling niet meer...... De andere kinderen komen binnen en scharen zich bij haar om 't bed. Nu weenen ze niet.

Hoe wonderlijk, denkt ze, waarom voel ik me zoo ver van hem af, zoo ver als dood en leven van elkander afstaan?

Als ze lang naar den doode kijkt, is het, alsof de gloed van het leven nog niet geheel verteerd is, het breekt nog even naar buiten.

‘Vaders oogleden trillen’, zegt de oudste, en een ander zegt: ‘ik zie duidelijk, dat vaders borst nog beweegt’......

[p. 329]

‘Vader slaapt’, zegt het kleine zusje van vier.

En de moeder heeft 't gevoel, dat hij wel zóó de oogen op zou kunnen slaan en dat zijn mild gezicht zou zeggen: ‘Jij bent voor 't leven...... want dat wou hij haar in den laatsten tijd herhaaldelijk beduiden, hij verweet haar nooit iets.

“Vader was zoo trouw”, zegt ze eindelijk: “misschien zullen jullie eens kunnen begrijpen, hoe trouw hij was...... tot in den dood.”

En met, dat ze de woorden uitspreekt, grijpt haar hun werkelijkheid; het is of haar eigen woorden diep in haar wezen dringen zoodat ze luisteren moet. Haastig dringt ze de kinderen de kamer uit en sluit de deur achter hen.

Dan blijft ze alleen met den doode en ziet zijn kostbaarheid.

Nu is hij ver weg, met zijn kostbaarheid, hij glimlacht in zijn laatsten slaap. “Wat bedoel je toch”, zegt ze.

Iedereen heeft me altijd zoo verstandig gevonden, een verstandige vrouw en een verstandige moeder, waarom heb ik dit dan nooit geweten?’

Nu knielt ze voor zijn bed, ze heeft nog geen tranen, het is ook geen smart, die ze voelt, Wat zijn z'n handen koud.

‘Je was zoo trouw; je hebt je levenstaak zoo trouw vervuld! Aan mij ook! Was dit dan 't grootste, dat ik zou wakker worden en rijpen aan jouw dood? Ik, die nooit geweten heb, dat er in een man zoo groote kostbaarheid kon schuilen?

Ze is nu wakker, klaar wakker, want ze ziet hèm!

Ze kan ook geen berouw hebben, er is niets te berouwen, zijn glimlach is te eerlijk! Hij zegt nog: ‘Je bent voor 't leven!’

Dat voelt ze ook, zelfs op dit oogenblik. Het springt als een fontein in haar op. Ze drukt een kus op zijn voorhoofd en legt haar hand op zijn handen en op zijn hart; al wat ze beroert is heilig schoon.

‘Wat ben je trouw, zegt ze, nu ben je van God’.

Dan spreidt ze het laken over zijn gezicht en verlaat de doodenkamer. Haar hoofd is niet gebogen, haar oogen weenen niet, ze is voor het leven! -