Opwaartsche Wegen. Jaargang 11

[p. 104]

Kroniek

Aangaande een renegaat.

Gaat U even zitten, Heer van Oosten. Ik merk dat ik nog een en ander met U te bespreken heb. Neemt U me niet kwalik dat ik Uw schimpstukje aan mijn adres niet eerder beantwoord heb. De zaak is dat ik het Gemeenschap-nummer, waar gemeld stukje in verschenen is (inderdaad, de censuur is niet streng), pas deze week in het Roomse leeszaaltje hier in Zwolle te pakken kreeg. Of verwondert het U misschien nog een antwoord te krijgen? Dacht U wellicht, dat Uw aanval dermate inferieur was, dat ik hem zou negéren? Dan heeft U zich vergist. Het trucje, dat U in Uw debat toepast, is te weinig effektvol om een tegenstander het zwijgen op te leggen. U probeert n.l. om zowel Opwaartsche Wegen als de Protestantse Jongeren als mijn persoon zoveel mogelik te kleineren en speciaal mij naar aanleiding van mijn jaarkroniek af te schilderen als een volstrekt incompetent bewaarschooljongetje, dat niet weet waar het over praat en dat maar eens terug moet komen als het een beetje meer van de wereld gezien heeft. Ik siteer: ‘Opwaartsche Wegen - het thans weder zoo goed als onleesbaar geworden maandblad der voormalige protestant-christelijke letterkundigen, bevat in zijn Januari-aflevering een omslachtig en niet overduidelijk jaaroverzicht der Nederlandsche literatuur in 1932. Eene Heeroma, in zijn kringen ook wel als Muus Jacobse bekend’ (U hebt blijkbaar nogal konnekties met die kringen) ‘lanceert onder andere enkele opmerkingen in de richting van De Gemeenschap en eenige harer redakteuren’. Deze toon van kleinering houdt U niet onverdienstelik vol, maar U vergeet de beweringen omtrent mijn competentie ook maar met enig bewijs te staven, evenals U dat trouwens bij al Uw andere beweringen vergeet. Dat moest voor U toch een kleinigheid zijn en het zou voor ons de zaak veel gemakkeliker maken.

Intussen, deze volstrekt ongemotiveerde aanmatiging tegenover Uw vroegere medestrijders staat U niet helemaal netjes. Het doet zo denken aan een of ander minderwaardigheidskompleks, dat U op deze wijze bevrediging voor vroeger geleden ongelijk of miskenning doet zoeken. Kom, kom, Heer Van Oosten, daar moest U nou toch overheen zijn. U zit toch al in de hoogste klas, volgens Uw eigen getuigenis. Ik wil tegelijk, nu we het daar toch over hebben, nog enkele kleinigheden in Uw gedrag noemen, die ik ook niet helemaal netjes vind. Kijk, dat U om de een of andere reden Rooms wilt worden, moet U tenslotte zelf weten. Ik heb geprobeerd daar een sierlike verklaring voor te vinden, waar U het blijkens een zinsnede in Uw artikel over Ben Onie tamelik mee eens is, maar in laatste instantie gaat mij dat ongetwijfeld niets aan. Maar ik vind Uw houding zo karakterloos. Terwijl U is overgegaan tot de Roomse Kerk, blijft U bijv. meewerken aan een onmiskenbaar Protestant-Kristelik tijdschrift als de Vriend des Huizes en het ligt waarlik niet aan Uw bereidwilligheid om kopie af te staan, dat er de laatste tijden niets meer van Uw hand in het (waarschijnlik door Uw absentie) weder zo goed als onleesbaar geworden maandblad Opwaartsche Wegen is verschenen. U weet, dat de redaktie U de deur heeft gewezen. Ziet U, ik vind dat men Rooms of Protestant moet willen zijn en dat men niet van beide walletjes tegelijk moet willen eten. Het is mij niet recht duidelik, dat U, terwijl U zich al aan 't voorbereiden was om tot de Roomse Kerk over te gaan, Uw portret en gedichten kon afstaan voor een bloemlezing als Risseeuws Christelijke Dichters van dezen tijd. Het was toch evident dat dit een galerij van Protestant-Christelijke dichters bedoelde te zijn. Hoe kon U het

[p. 105]

over U verkrijgen, U te laten beschouwen als vertegenwoordiger van een kultuur, die naar Uw eigen zeggen (in het art. over Ben Onie) niets anders is ‘dan wat rudimenten van de oorspronkelike en middeleeuwsche, de zich thans duidelijk herstellende Katholieke volkswasdom in dit land’.

U meent, dat het ‘onder de hand een zaak van eer en waardigheid geworden (is) voor het protestantsche tijdschrift (Opw. Wegen)’ om ‘een gedocumenteerde beschouwing te geven, hetzij een historisch-literaire, hetzij een literair-critische, die den zwaaromstreden Van Oosten en diens nu eenige malen in het debat gebrachte overgang tot de Rooms-Katholieke Kerk recht laat wedervaren’. Want, zegt U, ‘zoolang het zijn uitlatingen doet belanden in een kroniek en niet in kan staan voor de bron, achten wij het voor dezen dichter waarlijk onmogelijk om in het krijt te treden tegen een redactie die dusdanig stuntelig voor zich laat schermutselen met de noch klare, noch wel-omschreven hypothesen van een harer leden’. Het getuigt van een niet alledaagse brutaliteit om na eerst de zaak van het Protestantisme te hebben verraden en de godsdienst van zijn vader verloochend te hebben, nog van zijn vroegere medestrijders te komen eisen om aan zijn interessante persoonlikheid gedocumenteerd recht te doen wedervaren. Wat kan U aan die rechtvaardiging van de zijde van een niet meer bestaande Protestantse Jongerengroep gelegen zijn? Ondertussen blijkt, dat U die rechtvaardiging al geheel en al geworden is en wel in mijn gewraakte Jaarkroniek. Ik schreef Uw overgang toe aan een kulturele achterstand van de Kalvinistise kultuur bij de Roomse. Blijkens Uw eigen uitlatingen, waarin U de Kalvinistise kultuur als een rudiment van een middeleeuwse Roomse kultuur beschouwt, heb ik de spijker op de kop geslagen. Mag ik misschien voor deze opmerkelik juiste analyse van de oorzaak van Uw afval een kleine tegenprestatie vragen van de zijde der Gemeenschap? In het voorbijgaan konstateert U ergens: ‘Het valt niet te verwonderen dat de pogingen, die ook thans nog ondernomen worden door bijvoorbeeld Muus Jacobse om den Bijbel te berijmen, weinig meer resultaat opleveren dan wat Ben Onie ervan inoogstte’. U geeft blijk van de poëzie van de opmerkelike jonge dichter Muus Jacobse opmerkelik weinig te begrijpen. Heus, ik kan er over oordelen, want ik begrijp die poëzie erg goed, al zeg ik het zelf. Het lijkt mij onder de hand een zaak van eer en waardigheid geworden te zijn voor het Roomse tijdschrift de Gemeenschap om aan Muus Jacobse een gedocumenteerde beschouwing te wijden, waarbij U kunt kiezen tussen een histories-literaire, dan wel een literair-kritise. Zolang De Gemeenschap zich er toe bepaalt om deze dichter in het voorbijgaan te verpletteren door de ezelstrap van een harer redactieleden, achten wij het voor hem waarlik onmogelik om tegen dit tijdschrift langer in het krijt te treden.

K. HEEROMA.