Opwaartsche Wegen. Jaargang 9

[p. 434]

Kroniek.

Een unicum.

A. Defresne heeft een boek geschreven, dat hij een roman noemt, maar waarop men met een gerust geweten de betiteling ‘detective-story’ kan toepassen. Wij ontvingen dit boek niet ter bespreking en er is geen aanleiding het desondanks te recenseeren. Maar wij willen het toch een oogenblik houden voor een speurdersgeschiedenis en er een opmerking over maken. Deze, dat het boek, zóó opgevat o.i. uitnemend geslaagd is. Omdat het verhaal, een echt en zuiver vernufts spel, speelt zònder dat een romantiekerige liefdeshistorie de zaak komt bederven. Defresne's ‘Moord’ is allerminst een sensatie verhaal, ten eerste, omdat al wat voor ‘liefde’ gehouden wordt in de honderden uit het Engelsch vertaalde boeken zorgvuldig is vermeden, ten tweede, omdat elke onwaarschijnlijkheid streng geweerd werd uit de vertelling en ten derde, omdat de sensatie en de prikkeling van lagere gevoelens er geen schijn van kans in hebben. Het genre speurdersverhalen kan, heeft Defresne bewezen, gezonde lectuur leveren en wie Chesterton's ‘Father Brown’, ‘De club der zonderlinge zakenlui’ en ‘De man, die te veel wist’ las, zal dat erkennen. Het is jammer, dat Horler, Wallace, Rohmer, Oppenheim, Fletcher en talrijke andere auteurs de detective-story zulk een kwade reputatie bezorgd hebben (al zou er met kans op succes een verdediging van vele dezer boeken gehouden kunnen worden!), want al deze jagers naar sensatie en griezeligheid zijn in 't vernuft toch maar kinderen, vergeleken bij dit ééne boek van dezen Nederlander, die, laat en onverwacht nog schreef de eerste werkelijk goede speurdersroman.

M.

Letterkundige kring.

Ik kan er wel om schreien - zoo bij tijen
vermoeid zit iemand met zijn slaap te spelen
zijn handen heerlijk saam - zoo zijn er velen
Merode is schoon - we gaan ons wat vermeien.

Merode is schoon - en God is schoon in hem
en menig wacht om aan zijn thee te leuren
en in het zaaltje staat een vaas te geuren
‘Rust lieve vrienden bij dit schoone requiem’.

Aart van der Leeuw is deze week gestorven
‘O, ja? Hoe oud? - en wat heeft hij geschreven?’

Hij heeft geschreven dat de dooden zijn bedorven
en dat de dronkaard meer is dan het lauwe leven.

Mijn kleine speelman in mijn hart gekorven
ik kan om Uw schoon spel dit wel vergeven.

John Ietswaart.

[p. 435]

Ds. Lingbeek over de moderne christelijke poëzie.

Onder het opschrift ‘Calvinistische dichters’ schrijft Ds. C.A. Lingbeek in ‘De Gereformeerde kerk’ van 19 November j.l. over de moderne Christelijke poëzie. Hij doet dit naar aanleiding van een citaat uit een recensie op een bloemlezing - kan het oppervlakkiger? - en ziet kans om in een artikel van even meer dan twee kolommen op z'n minst drie kapitale flaters te slaan. Ten eerste: Ds. Lingbeek blijkt nooit gehoord te hebben van een manco-vraagstuk. Het is bij hem even eenvoudig en van zelfsprekend als een algebraiëse formule; dichterlik talent en Christelik geloof moet noodwendig Christelike poëzie opleveren. Ten tweede: Ds. Lingbeek vergeet de mogelikheid, dat iemand als mens meer zou kunnen geloven dan hij als dichter in zijn werk tot uiting kan brengen. Ten derde, en dat is niet enkel een flater, maar het is ook nog misselik: Ds. Lingbeek meent ten onrechte dat Jan de Groot lid is van de Gereformeerde kerk, en misbruikt diens bekentenis, dat zijn verzen misschien een tekort hebben aan geloofsovertuiging, om deze kerk een trap te geven. Dààr hebben we nu de vruchten van de Afscheiding, constateert hij!

De rubriek waaronder dit artikel een plaats vond, heet n.b. ‘Christendom en cultuur’.

J.H.

Risseeuw en de Rotterdammer.

Om misverstand te voorkomen deelt Risseeuw ons mee, dat ons bericht in de kroniek van December niet geheel en al juist is. Aan Risseeuw is de redaktie van het Zondagsblad opgedragen, waarin hij met Wapenaar de Letterkundige rubriek zal verzorgen. Leendertse blijft medewerker voor de rubriek Kunst en Letteren.

Het Zondagsblad zal echter niet geheel en al aan de letteren gewijd worden; zodat de Letterkundige aantekeningen van Leendertse voortaan in het dagblad zullen voorkomen.

v. H.

Erratum.

In de vorige aflevering (pag. 384, regel 3) moet het woordje dan vervallen.

v. H.

Hoe iemand op de hoogte is, of: de veel herdrukte wilma!

In een ‘critisch curiosum’ in het Critisch Bulletin van Dec. '31 staat o.m. te lezen: ‘Van Genderen Stort wordt bij ons betrekkelijk weinig gelezen, terwijl de oplagen van Wilma en De Genestet misschien nog die van Ivans overtreffen. De grootste oplagen bereiken de boeken die steunen op de beginselen eener confessioneele en conventioneele meerderheid’.

Is het nog noodig, te zeggen dat de schrijver dezer zinnen, in het land der Christelijke literatuur een volslagen vreemde is? De herdrukken van Wilma's en De Genestet's werk zoomaar naast elkaar te zetten is al even mis als te zeggen - of te laten meenen - dat Wilma's boeken wat hun geestelijk karakter betreft ‘steunen op de beginselen eener confessioneele en conventioneele meerderheid’. Want indien de auteur, die dit gedachteloos neerschrijft ‘ons Christelijk publiek’ en Wilma's verhalen kende, zou hij weten, dat de geest der laatsten nog al eens botst tegen de algemeen gehuldigde gevoelens van het eerste. Het is, dat weet ieder onzer, juist het a-conventioneele in Wilma's boeken waartegen zéér, zéér vele Christenen lang bezwaren hadden en nog hebben.

M.

Zonderling.

De leerlingen van het Chr. lyceum te Arnhem hebben een eigen blad. Een jonge essayist waagde zich aan een typering van het werk van de Merode. Hij wees er op, dat men streng onderscheid moet maken tussen echte poëzie bij deze dichter en zijn rhetoriek. Als voorbeeld van het laatste citeerde hij:

[p. 436]

 

Daar dreunen de hemelsche hoven

 

Van daavrend bazuinengeluid,

 

Daar zaaien de zangers van Boven

 

Om Christus' triumphen te loven

 

Muziek in schallende schooven

 

Van glanzende gloria's uit.

Bij een onderzoek, hoe de jonge scribent aan dit gedicht kwam, dat de Merode nooit geschreven heeft, bleek dat hij het ontleende aan een gedicht Verrezen uit De Standaard van 2 April 1931.

Hoe komt De Standaard aan dit gedicht en hoe komt de naam van Willem de Merode er onder? De redaktie van De Standaard weet het niet. Zij kan het zich niet herinneren, bezit er ook geen korrespondentie over. Het blijkt mogelik:

1^o.	dat poëzie in een dagblad voor de redaktie niets dan vulling is. Elk gedicht is goed, als er een naam onder staat, die voldoende waarborg is voor het publiek.
2^o.	dat de redaktie gedichten ontvangt en plaatst met de naam van een bekend auteur, zonder dat ze weet, wie haar die toezendt.

Niet dan na enig aandringen gaf de redaktie van De Standaard rektifikatie; echter een schrale troost voor de dichter. Wie leest het korte berichtje, dat aan de legende van de schallende schoven een einde moet maken?

Overeenkomstig avontuur had een van onze medewerkers bij een ander blad. Wordt het geen tijd, dat onze Christelike dagbladen elke auteur, die zij de eer van een plaats in hun blad waardig keuren, ook even om toestemming vragen?

v. H.