Onze Stam. Jaargang 1913

Kunst- en Letternieuws.

Dr. Ludwig Wilser: Die Germanen, Beiträge zur Völkerkunde. Leipzig, Theodor Wilser, 1913. Mk 6; gebunden M. 7.

Dit mooie 1^e deel van Wilser's arbeid over de Germanen is de voortzetting van zijn ander werk ‘Menschwerdung’, waarin hij het ontstaan van den eersten mensch of liever den tot mensch vergroeiden pithekanthropos heeft nagegaan. Evenals daar neemt hij niet langer Indië of Mesopotamië aan als de wieg des menschdoms, maar hij ziet in den blanken Germaan - genomen in den breedsten zin des woords - den aartsvader, den wetenschappelijken Adam. Dezen oermensch plaatst hij in Noorwegen. Verder ontleedt hij de verscheidene afwijkingen van het standpunt van gelaatskleur en taal; zoo komen de Scyten, Perzen, Iberen zoowel als de Kelten en Cymbers ter spraak. De sporen van beschaving worden bestudeerd bij alle volksstammen; de wapenrusting, de huisraad, de woordenschat en de eerste sagen worden vermeld. In het volgend deel, zullen wij de eigenlijke Germanen bestudeeren naast Grieken en Romeinen, zoodat of wel dit eerste deel beter hadde geheeten Indo-Europeanen I en het tweede Indo-Europeanen II. Ik hadde ook liever de Latijnen en Grieken zien afhandelen in één deel en

[p. 126]

dan had deel II Indo-Germanen kunnen heeten. Ik weet wel, dat het Indo-Germaansch enkel eene overeengekomen benaming is voor onzen gemeenschappelijken taal- en volksstam, maar daartegen wordt opgekomen door de romanisten en niet zonder een schijn van gelijk, namens de duidelijkheid.

Het doet den lezer genoegen, dat de vergrijzende kop van Wilser zijne bouwstoffen andermaal heeft nagezien en bijgewerkt, want zijne diepe kennis noopt tot nadenken, werkt benieuwend en is een leiddraad voor taalkundigen en geschiedschrijvers. Nog steeds blijf ik de meening toegedaan, dat de mensch in elk werelddeel zich gelijktijdig heeft ontwikkeld en dat éen stamvader in ieder vasteland moet worden opgezocht, zoodat de rassen verklaarbaar zijn uit de eigenschappen der voorgangers onder elk hoofdklimaat. De bijzonderheden over den Varusslag, over Sigfried-Armindus en Herman zijn voor alle zelfbewuste Germanen van het hoogste belang, zooals overigens het heele boek doorloopend aantrekkelijk is en op enkele plaatsen baanbrekend mag worden genoemd. Het is een flink werk, dat met zorg werd uitgegeven en zijne plaats opeischt in de boekenkast van den specialist zoowel als in die van den liefhebber.

F.V.

Op den Rand, tooneelspel in één bedrijf, door Miel Kerremans. - Tot het genot der Staatspremie toegelaten. - Rousselare, A. Deraedt-Verhoye, 1913.

Hilda heeft een koopman, soort Batavus Droogstoppel gehuwd. Leo, zijn broer, is een kunstschilder, die Hilda schetste, terwijl ze in zijn werkplaats ging borduren of lezen. In het kantoor van Fred, haar man, kon zij 't niet uithouden; en ook

[p. 127]

haar man verdroeg heur aldaar niet. De schilderij met Hilda's beeld won prijs. En ook Hilda kwam dan te weten, dat zij de geheime kracht was, die Leo's penseel bestuurde. Middelerwijl droomde Fred - en zijne moeder droomde 't mee - van eene uitbreiding der handelszaken, met Leo als medeaandeelhebber. Het kwam nu tot eene bekentenis tusschen Hilda en Leo maar Hilda verpandde den kunstenaar alleen haar ziel, het eenig blijvende. Daarop vertrok de schilder naar den vreemde. Er werd tweemaal groot effekt behaald, namelijk als Hilda te weten komt, dat zij 't ideaal des schilders geworden is en de tweede maal, wanneer zij verklaart, dat zij Leo veel te hoog stelt dan dat zij hem heur lichaam zou geven. Eene drukfout denkelijk bl. 25 ‘de’ voor ‘den’ kunstenaar; eene onzuiverheid is het ‘van’ te gebruiken vóór den noemvorm, en dit doet S., die anders flink de pen hanteert.

F.V.

Van onzen medewerker A. Heyting (Gust. van Elring) verscheen een prachtbundel met bandversiering van Chris. Lebeau. Het deel bevat de Verzamelde Gedichten van Heyting. Behalve enkele korte versjes van weinig waarde, zijn hier in meerderheid heel flinke zangen aanwezig, als de afdeelingen Edda, Herman, enz.; onder de verscheidenheden, vinden wij ook kristalheldere liederen en wonderbaar schoone verheerlijkingen van de vrouw, ook van de gevederde zangers, met hier en daar zelfs een toon, als er zelden weerklonken tot hiertoe op de Nederduitsche lier.

F.V.

Van de heeren Courtoit en Gale is midden 1913 voor 't Engelsch een degelijk leer- en leesboek verschenen, dat voor-

[p. 128]

al werd uitgegeven met het oog op de practische studie der Engelsche taal. Dit let niet, dat S. het oorbaar achtte, eene systematische spraakleer in den loop van het werk mede te deelen. De stukken zijn goed gekozen, evenwel hadden we willen ook over andere gedeelten van Engeland buiten Londen meer omstandig zien handelen.

Het boek is stevig ingebonden en met klare letter gedrukt. Het is aanbevelingswaardig voor handels- en zeevaartscholen en voor de beroepsafdeelingen der gestichten van middelbaar onderwijs, want vooral de levende taal werd op het oog gehouden. Daarenboven zal ook deze handleiding kunnen dienst doen als kantoorboek, en menig leeraar zal 't aanbevelen en zelf op zijn lessenaar wenschen, omdat het onmisbaar is voor den studeerende in handelsengelsch, het belangrijkste onderdeel der Engelsche taalstudie.

F.V.

Hugo Verriest. - Op Zondag 17 Augusti, werd Hugo Verriest feestelijk, triomfantelijk gevierd.

Hugo Verriest is allen dierbaar, omdat hij was de leermeester van A. Rodenbach. Dit is zelfs zijne grootste verdienste.

Hij is de schrijver van twee bundels Vlaamsche Koppen, eigenaardig en pittig van opvatting en vorm; van een bundel Op Wandel en Voordrachten. Als dichter heeft hij veel te weinig geleverd, want een spreker als Hugo Verriest is een dichter, dat voelt men.

Door zijn innemend voorkomen, wist hij vele gedachten te doen ingang vinden, die, door anderen voorgesteld, hadden schipbreuk geleden. Aan hem dankt niet alleen Streuvels zijn roem, maar ook zijne populariteit. Gezelle wordt thans door iedereen geprezen.

Om het vele schoone door hem verkondigd moet Vlaanderen hem dankbaar zijn, maar het weze op zijne hoede tegenover den particularist, die de andere Vlaamsche talenten in de schaduw laat staan.

Hugo Verriest is een man van smaak en een ongeëvenaard causeur.

F.V.