Onze Stam. Jaargang 1913

[p. 115]

Vlaamsche Grafschriften van de XIV^e tot de XVII^e eeuw.

Het Vlaamsch in de Middeleeuwen.

In de grafschriften uit vervlogen tijden, vinden we treffende bewijzen, hoe de oud-adellijke geslachten hun moedertaal in eere hielden en hoe ze 't als een natuurlijk recht en een heiligen plicht aanzagen, den burgerlijken stand, de eeretitels en de vrome daden van hun ouders en magen in 't vlaamsch op de graftomben te vereenigen.

Eenige voorbeelden uit oude kerken verzameld:

a/	In Sint Maarten te Ieper: Hier licht Heer Nicolas van Loo, obiit 1370, den 7 Meije; ende van Jehenne van Ghistelle, f^a myns heeren van Vormisselle, zyn wyf, starf 13...., den....;
b/	In dezelfde kerk: Hier licht heer Victor van Dixmude, f^s s'heer Jans obiit 1382, den 11 van Lauwe; ende Joncvrau Adelise van Haveskerke, f^a mynsheeren Philips, obiit 1376, den eersten in pickmaent.
c/	Sepulture van Mer Wulfaert van Lichtervelde, heere van Wulverghem, f^s Jans, starf 1510, 11 Oust.
d/	Sepulture van vrauwe Elisabeth Adornis,^(1) (Adornes) f^a Anselmus, ridder, heere van Corthuy, Shoirs met Wulfars wyf was.
e/	Daer licht Joos van der Gracht, heere van Zunnebeke, obiit 1548, den.....; ende joncvrau Elisabeth Tay, f^a; Hij liet maar een dochterke die te Gend huwde met Jo^r Charles van der Kethulle, (de la Kéthulle).

(1) Edele familie van Brugge, waarvan de kasteelheeren van Marquillies (bij Ryssel).

[p. 116]

f/	Jan Londe, fils de Pierre, obiit 1405 op den Sinxendach; ende Agnes, f^a Sheer Jan Hots, Sheer Jan Londs wyf was, obiit 1422, den eersten meij...
g)	Hier licht begraeven Anastasie van Oultre (oude, oude familie) erfachtighe burchgravinne van der Stede en Casselrie van Yper; weduwe van mer Robrecht van Vlaenderen, ruddere, heere van Elverdinghe, Vlamertinghe, obiit 1455, den 21 Octobre;
h)	Te Moorseele: Hier legt mer Ghildolf, Heere van Gracht, die starf a^o 1463, den 14 dach in September. Hier legt Isabeau van Halewin, vrauwe van der Gracht die starff a^o 1437.

Dit getuigt wel ten overvloede, dat onze oude historische adel uit de middeleeuwen, warme en hartelijke genegenheid koesterde voor onze moedertaal.

Als wij de kostbare geschriften van Gailliard doorbladeren, en wel voornamelijk deze van Baron de Bethune,⁽¹⁾ gewezen gouwgraaf van West-Vlaanderen, ondervinden we dat het werk van dezen laatste, vooral ‘Epitaphes et Monuments des Églises de la Flandre au XV^e siècle’ enkel den titel in 't fransch heeft!!!

De 3 deelen in 4⁰ (30 franken bij Demolin te Brugge), waaruit het werk bestaat, zijn uitsluitend in 't vlaamsch geschreven; de twee derden van de opschriften zijn in 't vlaamsch, enkel deze van priesters en rechtsgeleerden in 't latijn.

Baron de Béthune,⁽²⁾ een kind van Vlaanderen, kende onze moedertaal en heeft het meermalen bewezen. Hij was een

(1) De naam Bethune (Thuyn, in 't vlaamsch), beteekent. Hof, enclos: gesloten.

(2) Familie eertijds Béthune, slecht opgeschreven in de pastoorsregisters, familie uit Ryssel.

[p. 117]

van de weinige vlaamsche edelen die samen mocht gaan met den Franschen hertog de la Salie de Rochemaure, uit Auvergne, die in zijn boek ‘Récits Carladéziens’ onder den titel ‘Confession’, de getuigenis aflegt van innige gehechtheid aan de taal van zijn geboortestreek. Hij beschouwt ze als het eenig uitdrukkingsmiddel van gedachte en gevoel, zoowel voor zich zelf als voor den minderen man.

‘Jamais’, schrijft hij, ‘je n'ai perdu l'amour de notre patois, et je l'ai même parlé à Rome et en Espagne’. - Mag onze vlaamsche adel ook zoo spreken?? - En dit ook is een oorzaak, waarom hij in zijn geboortestreek zoo geacht en bemind, zoo volksgeliefd is.

Onder het bestuur van Filips de Goeden, Albrecht en Isabelle, die vurige voorstaanders waren van de letteren, werd onze moedertaal in eere gehouden. Menigmaal hebben die vorsten de vlaamsche strijders onder hun bescherming genomen en hun soms groote hulpgelden verleend.

Brengen wij hulde aan de geschiedschrijvers van vlaamschen oorsprong, als Sanderus, Butkens, Foppens en zooveel anderen, die onvergankelijke werken nagelaten hebben, ons vaderland ter eere.

Waarom geeft men dan heden aan onze moedertaal niet hetgeen haar toekomt? Waarom wordt zij nog als een onterfd koningskind behandeld? Dat men haar eerbiedige, en dat de hoogere standen - nu men op alle tonen van verbroedering zingt - eens begrijpen, dat eensdaags voor hun zonen vooral, het Vlaamsch (Nederlandsch) noodzakelijk moet worden.

Dan alleen zal de Vlaming zich thuis voelen in België; dan alleen zal hij het land beminnen waar hij het levenslicht zag.

Ghistel.

Rob. de Beaucourt de Noortvelde.