Logo DBNL
Onze Stam. Jaargang 1911 (1911)

Onze Stam. Jaargang 1911

(1911)– [tijdschrift] Onze Stam–rechtenstatus Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Kunst- en Letternieuws.

Jubelfeest. -

De koninklijke maatschappij ‘Onder Ons’, te Oostende, vierde op prachtige wijze het jubelfeest van den heer Edg. Verberckmoes, ter gelegenheid van zijn vijf-en-twin-tigjarig lidmaatschap.



illustratie
M. Edg. Verberckmoes, Jubilaris.


Op 't programma: Fina, het lyrisch drama van Julius Demeester, met muziek van Theo Delarivière.

We vallen maar met de deur in huis.

In samenhang hadden wij eene goede uitvoering; de rollen waren goed bezet, en er was gestudeerd geworden. Dienen bijzonderlijk vermeld: de heer Martin Jans, in de rol van Koen; 'n prachtig orgaan; gaf de volle maat van zijn talent in den droom - en de heer G. Schellinck (te jong getypeerd, evenals mevrouw Decoo in Barbel-Trees) die ons overigens erg beviel, en die samen een puik visscherspaar vormden. Mej. B. Vanderheyden, eenigszins ongesteld, beschikte niet over al het talent dat wij haar kennen: zoo b.v. kwam het tooneel der bedevaart naar St. Idesbalduskruis, dat wij aanzien als een der beste brokken uit het gansche werk - zoo in opzicht van tooneel als van muziek - niet tot zijn recht.

Dirk vond een uitmuntend vertolker in den heer Deweerdt - 'n ruwen visscher - zelfs 'n weinig te ruw in 't laatste bedrijf, na gewond te zijn geworden.

Wat Stien-Oom betreft, 't ware gekheid neêr te pennen dat de rol goed werd vertolkt, doch rekening houdend dat de heer Doom op 't laatste oogenblik de rol had moeten overnemen, moet worden gezegd dat speler aanmoediging verdient om zijnen goeden wil, doch voorbeeld diene te nemen aan zijne medespelers.(1).

Bij den heer Naassens, in de rol van Fernand, merkten wij eene zeer goede dictie, wat niet aan iedereen is gegeven, doch hij vermijde het te veel zwaaien met de armen.

Vaderken Broos bewees ons dat men niet hoeft eene groote rol te spelen om zich verdienstelijk voor te doen. Bravo! voor den heer Naassens.

De figuratie was talrijk en goed geoefend - zong juist - doch wij hadden liever, bij het opgaan van het doek, de kinderen in verschillende groepjes gezien.

Het orkest, onder leiding van den jubilaris, was effenaf perfekt.

Na het 3e bedrijf werd den heer Verberckmoes eene schitterende hulde gebracht. Geschenken, bloemen, garven, niets ontbrak er. Ook den schrijver van Fina, den vriend Julius Demeester werd onder het handgeklap van een talrijk, opgetogen publiek, eenen palmtak aangeboden.

Wij voegen namens ‘Onze Stam’ onze beste gelukwenschen bij die, den heer Verberckmoes aangeboden tijdens zijne feestviering, en drukken den innigen wensch uit, hem nog lange jaren als kapelmeester van ‘Onder Ons’ te mogen toejuichen, tot heil der maatschappij en tot verheffing der kunst.

De heer Frans Blij,

ontvanger van de zeevaartrechten te Antwerpen, heeft in eene brochuur de voordracht uitgegeven door hem uitgesproken in het Zeemanshuis te Antwerpen, en handelend over de levensbelangen van de hem overbekende zeevaarders.

Ontvangen:

‘Het Indogermaansch vraagstuk’ door Dr. R. Verdeyen, zijnde de zeer merkwaardige voordracht van dien taalkundige, gehouden te Antwerpen, op het taal- en geschiedkundig kongres, in 1910.

Dr. E. Hausknecht

liet in ‘Englische Studiën’ (stichter Kölbing, Hoops, opvolger) eene scherpe recensie verschijnen over een paar handboeken van Engelsche letterkunde, waarin hij vele gemeenteplaatsen afkeurt en uitspraken weerlegt, die verouderd zijn en z.i. door juistere oordeelvellingen behooren te worden vervangen.

‘Het looze Visschertje’

hield een feestmaal, waarop hulde werd gebracht aan de twee zielen der inrichting. Theo Moreaux componeerde ter eere van de hh. Jef Keurvels en L. Rinskopf het ‘Heil den Zaaier’ van Fr. Vanden Weghe, dat eerlang zal worden uitgevoerd.

Drie studenten,

onder welke Mr. Van der Es, ondernamen eene reis in Fransch-Vlaanderen en gaven daarvan verslag in het Septembernummer van Neerlandia. De bijzonderheden over het Noordzeestrand zijn, met het oog op Oostende, nog al willekeurig voorgesteld; ook moet men uit het zomerleven geen gevolg trekken voor de stad Oostende zelve, die zeer Vlaamsch voelt, niettegenstaande vele Fransche opschriften en franschwauwelende kellners.

De Verkiezingen te Oostende. -

De Vlamingen hebben in onze stad zich nog al bewogen op kiesterrein. De katholieke lijst bevatte als kandidaten de vlaamschgezinde heeren Baels, Lescrauwaet, Dupont, Mollet, terwijl de andere kandidaten, hh. Hamman, Montangie, Garnier en Vander Meulen nooit vijandig waren opgetreden. De heer Hamman stemde in de Kamer alle vlaamschgezinde wetten.

Op de liberale lijst stonden de hh. de Vriese, de Vrière, Pleyn en Van Graefschepe, min of meer gekend als vlaamschgezinden. In den voorloopigen poll der liberale associatie waren de hh. Verbrugghe en D'hulsters gevallen. Daarenboven stond op de vrijzinnige lijst de hr. De Jardin, advocaat, die met de gebroeders Chainaye alle wetten ten voordeele van het Vlaamsche volk had afgekeurd en den wensch had uitgedrukt, ze te zien terugtrekken.

De kandidatuur De Jardin verwekte eenen echten sto. m.

Aanvankelijk, verklaarde Julius Hoste, dat de Vlamingen in geen geval mochten stemmen voor De Jardin. De liberale associatie, met den hr. Volksvertegenwoordiger Buyl en den heer de Vriese aan 't hoofd, wendde voetstappen aan, om den heer Hoste op zijn besluit te doen terugkeeren. De heer Hoste stemde daarin toe op voorwaarde, de liberale kandidaten eene verklaring onderteekenden ten voordeele van de gelijkheid beider landstalen op bestuurlijk gebied. Dit geschiedde. De vlaamsche liberalen stemden boven de liberale lijst, maar de besturen van de Wallonie en de Alliance lieten de namen van de hh. Pleyn en Van Graefschepe weg, die enkele stemmen minder bekwamen dan de heer De Jardin en om reden der toepassing van de E.V. niet werden verkozen. Een honderdtal Vlamingen stemden voor de socialistische kandidaten en waren daartoe aangezet geworden door eenen tweetaligen strooibrief; een vijftigtal stembrieven werden ook gevonden, zonder den naam van Adv. De Jardin, maar er waren ongeveer zestig Walen, die de hh. Pleyn en Van Graefschepe weglieten.

De toestand is voor de liberale Vlamingen heel erg: de hh. Baels en Lescrauwaet, Mollet en waarschijnlijk Ellebout, allen katholieken, zullen Vlaamsch spreken, terwijl geen enkel flamingant links nog den mond in 't Vlaamsch zal opendoen. Wij verhopen, dat heer apotheker Hector de Vriese, een oudtzalwelganer, enkele liberale raadsleden zal medesleepen om het voorbeeld van de hh. Baels en Lescrauwaet te volgen, die anders zouden mogen uitroepen: ‘Le libéralisme, c'est le parti de la France!’

V.F.

De Vlaamsche Hoogeschool en de Tweetaligheid te Leuven. -

Wie Vlaming is heeft gejuicht bij het bericht, dat te Leuven zeer goed gekozen leervakken in het Nederlandsch zullen worden gedoceerd. Leuven weerspiegelt het Waalsche land en het Vlaamsche land, zoodat we mogen zeggen, dat de aartsbisschop en de rector ontegensprekelijk aan de katholieke Vlamingen het hun toekomende recht hebben laten wedervaren. Nu moet Brussel volgen, want ook te Brussel zijn vele Vlamingen ingeschreven, en zooals een Brusselsch hoogleeraar getuigde, moet het wezenlijk karakter der hoofdstad worden geeërbiedigd.

Maar dan moeten naast de tweetalige hoogescholen te Brussel en te Leuven, de universiteiten te Gent en te Luik ééntalig zijn, dit wil zeggen Gent Nederlandsch en Luik Fransch. We vreezen echter, dat de schijnbaar zoo heilzame les van Leuven anders zal worden uitgelegd. Daaruit zal men afleiden, dat Gent het voorbeeld van Leuven moet volgen, omdat zonder Fransche leergangen te Gent, Leuven zou begunstigd worden. Ons antwoord ligt gereed: als Luik tweetalig wordt ja, maar daar is niet aan te denken. De hoogeschoolstudent heeft overigens in het middelbaar onderwijs reeds eene voldoende talenkennis bekomen. Ter hoogeschool is er spraak van wetenschap, van hoogere wetenschap. Deze kan den studenten maar heilzaam wezen voor de moedertaal van het volk, dat die kennis moet genieten. Hier zal men ons Leuven tusschen de beenen gooien, met zijne tweetaligheid, doch wij zullen antwoorden: En te Luik? De Vlamingen moeten dus blijven vasthouden aan de zuiver Vlaamsche Hoogeschool te Gent en moeten de nationaliseering te Leuven met een vermengd genoegen begroeten.

Het is overigens te vreezen, dat Leuven de katholieke Vlamingen zal lokken uit Gent. De hh. Franck, Van Cauwelaert & Huysmans mogen geen oogenblik meer verliezen. Hun wetsvoorstel mag niet langer worden verdaagd.

F.V.

Alles voor de Walen. - Onze Taal in het Middelbaar Onderwijs. - Achteruitgang. - Onnoodige Leergangen. -

De taalwet van 1883 is fel verwaterd door diegene, welke verleden jaar voor het privaat onderwijs werd bekomen. Niet alleen vervallen de verplichte vakken als natuurkunde en wiskunde, maar ook de aardrijkskunde kan voortaan in 't Fransch gedoceerd worden. De Walen en de inwoners van de omstreken van Brussel, die in Vlaanderen Waalsche regiemen verwekken, zijn nu gehouden minstens 4 uren Nederlandsch te leeren. Daarom heeft de hr. Minister eenen nieuwen leergang van één uur om de week ingericht, zoodat die belangwekkende studentjes wezenlijk vier uren Nederlandsch zullen krijgen (3 uren met de Vlamingen en 1 uur alléén). We denken, dat de heer Minister, zonder de leeraars te overlasten, de Walen had kunnen den leergang van aardrijkskunde doen volgen, ze toelatend in de taal

van den gewonen leergang te antwoorden in de wedstrijden, maar op 't einde van 't jaar een practisch examen over eene reis eischende. We kennen athenaea, waar thans drie soorten van bijzondere leergangen werden ingericht voor de Walen. Wanneer zullen de Vlamingen ook eens de gunst bekomen, afzonderlijk mede te dingen in de athenaea van het Waalsche land(1), waar men van hen dezelfde sterkte eischt als van de Walen? De heer minister heeft dus eenen overtolligen nieuwen leergang geschapen en nutteloos de leeraars overlast, vermits hij zich had kunnen tevreden stellen met den bestaanden leergang in aardrijkskunde. We geven deze regelen ter overweging aan het schoolopzicht, dat het overigens goed meent met de Vlamingen en dezen maatregel misschien wel in een oogenblik van overijling heeft genomen?

S.


Vorige Volgende