Onze Stam. Jaargang 1911

1911.

Het jaar dat we uittreden is het 212^e jaar sedert de invoering (bij ons) van de Gregoriaanse kalender; het 120^e (werd het) sedert de invoering van de republikeinse kalender die begon met de herfst-evening van 1792 of 1 Vendemiaire van het jaar I. 1911 is het product van 3,7,7 en 13. Volgens het XIItallig stelsel, zou men schrijven 1133.

Dat rekenen bij dozijnen en grossen vindt zijn grond daarin zeker, dat 12 niet minder dan 4 deelers heeft; en dan de verhoudingen van het menschelijk lichaam: een vaam 6 voet, een voet 12 duim, dat kwam er ook bij. Maar het decimaal stelsel is de baas gebleven. Ons vingerental (digiti, dix) zal daartoe veel hebben afgedaan. De Romeinen namen het over - met heel veel meer - van de Grieken.

Twaalf manen was het jaar bij de Israëliten. Bij de vaststelling van het zonnejaar is men aan dat getal van twaalf blijven hangen, alhoewel het zonnejaar veel nader komt aan dertien manen. We willen hier een schema laten volgen van het burgerlijk jaar met dertien gelijke maanden op één na - Februari de schrikkelmaand; met 52 gelijke weken op één na, de schrikkelweek.

Beginnende met 1 Maart - Nieuwjaarsdag - zijn de maanden

Maart
April	VIIber	Januari
Mei	VIIIber	XIIber

[p. 23]

Juni	IXber	Februari
Juli	Xber
Augustus

51 weken van 7 dagen

1 week van 8 dagen of 9 in het schrikkeljaar

12 maanden van 28 dagen

1 maand van 29 dagen of dertig in het schrikkeljaar.

De na te noemen gedenkdagen vallen dan op de volgende date, aproximatif:

De nacht-eveningen op 22 Maart en 8 October.

Midzomere op 1 Juli, langste dag.

Midwintreag op 15 Januari, kortste dag.

Sint Nicolaas op 28 December.

Kerstmis op 17 Januari.

Driekoningen op 2 December.

Sint Valentijn op 14 Februari.

Het rekenen met een dubbel kalender is niet zoo vreemd en niet zoo'n zeldzaamheid. Men denke maar aan de Joden, de Arabieren, Turken en andere Moslims, de Russen tot voor weinige jaren. Zoo zouden wij zeggen:

Julianadag	30 April oude stijl
	6 Mei nieuwe stijl
Koninginnedag	31 Augustus oude stijl
	14 September nieuwe stijl.

Het zou iets zijn voor de mannen van het ‘Esperanto’ om die nieuwe jaartelling er bij te nemen.

Als aanvangjaar bijv.:

Opening Panamakanaal

of inwijding Vredespaleis.

Cajus Julius Caesar begon het jaar 1, met de stichting van Rome. Hij werd 58 jaar oud, leefde van 151-709 of van 102-44 vóór Christus. Volgens de berekening van den sterrekundige Sosigenes was de lengte van het jaar 365 1/4 dag.

Om de vier jaar werd er een dag bijgevoegd om die 1/4 dag in te halen; 16 eeuwen nadien werd aangetoond door Aloisius van Verona, dat het jaar niet was 365 1/4 maar 365 97/400

[p. 24]

op enkele seconden na. Dit werd de aanleiding tot de invoering van de Gregoriaandsche tijdrekening. Een verschil van 3/400 dag sedert Julius Caesar gaf in 1582 een verschil van 12 dagen. Van 9 April sprong men in eens over op 21 April.

Om in 400 jaar niet 100 schrikkeljaren te hebben, maar 97 bepaalde Paus Gregorius XIII in 1582, dat 1600 een schrikkeljaar zou zijn, evenals de voorgaande jaren 1584-1588-1592 en 1596, veelvouden van 4; maar van de eeuwjaren eerst het jaar 2000 schrikkeljaar zou zijn en het algemeen die eeuwjaren, van welke de honderdtallen een 4 werd. Zoo doende krijgt men na 400 jaar een gemiddeld jaar van 365 97/400 dag ‘op enkele seconden na’ en de twintig na 60×60 jaar geeft dit weêr een verschil van een etmaal.

Oud nieuws, doch mogelijk is de herinnering daaraan hier wel op zijn plaats, en voor enkelen niet onwelkom.

H. S. Borgerhoff Van den Bergh.

Nederlandsch Tooneel. - De driejaarlijksche prijs van 1000 fr. werd toegekend aan D^r E. Van Oye, voor zijne ‘Godelieve van Ghistel’. Waarom niet aan ‘Balders Dood’?

Op 9 April, zal in den koninkl. Schouwburg, te Oostende, de operet ‘Aan de Zeebaden’, van Theo Moreaux en F. Vanden Weghe, worden opgevoerd. De vertooning staat onder de bescherming der Stad.

Kunst- en Letternieuws. - Door de provintie Brabant werden premiën uitgeloofd aan Lode Baekelmans, C. Eeckels en Herckenraat, voor hunne jongste pennevruchten. Verslaggever was Aug. Vermeylen, die niets dan oud-medewerkers van ‘Vlaanderen’ deed lauweren.