Onze Stam. Jaargang 1909

Boekbeoordeelingen.

Taalminnend Studentengenootschap ‘'t Zal Wel Gaan’. - Gentsche Studentenalmanak van 1907-08, 45^ste jaargang. Gent, Ad. Hoste, Veldstraat, 47.

Behalve de verslagen, die in den gebruikelijk onverschilligen stijl met de gewone clichés en de dreunende slotwoorden zijn geschreven, komt hier nog een mengelwerk voor van vijf en tachtig bladzijden en enkele goede varia. R. de Kremer heeft daarin eene wat langdradige doch dichterlijke en sierlijk volgehouden novelle geschreven over de verfranschte kostschool, waar zijn held een vrij aangenaam en romanesk bestaan mocht slijten. Sikkie bedoelt effekt en hij bekomt er ontegensprekelijk in zijn

[p. 32]

versje ‘Herfst’ en zijn nog wat onvolmaakten ‘Geluksdroom.’ R. de Kremer blijkt ook dichterlijk aangelegd en R. Capiau is niet minder een benaderend keurig schrijvend humorist. Guust moet zijn realistische schetsen meer schaven vóór den druk. Het Lied der Roeiwedstrijden, door Krekel, is waardig van eene studentenrevue, en Jef staat er goed in met zijn drankflesch en zijn vollen bak sigaren.

Over het studeerend- en studentenleven in Duitschland worden smakelijke bladzijden medegedeeld door een pittigen jongen doctor in germanistiek. De drukproeven werden minder goed verbeterd dan die van ‘Onze Stam’, maar dit wil nog niet veel zeggen; althans hebben wij de gewoonte, in onze verslagen, de namen van onze medewerkers wat meer te eerbiedigen. De portretten van D^r Persoons en dichter de Marez werden in bondige schetsen verrechtvaardigd, die aantoonen, dat in 't Zal wel Gaan de politieke en letterkundige diensten naar waarde worden geschat. F.V.

Albrecht Haupt: Die älteste Kunst, ins besondere die Baukunst der Germanen von der Völkerwanderung bis zu Karl dem Grossen. Leipzig, H.A. Ludwig Degener, 1909.

...Um auf einige Einzelheiten einzugehen, so kann ich mit Genugtuung feststellen, dass der Verfasser als bauverständiger Fachmann in der Arbeitung des romanischen Würfelkapitäls aus einem eckigen Holzblock mit Abrundung der unteren Ecken zur Vermittelung mit dem Rund der Säule vollständig mit mir übereinstimmt. Seine Aùffassung des Bogenfrieses dagegen ‘eines der unsterblichen Altgermanischen Friesmotive’ dass ‘den ganzen romanischen Baustil beherrscht’ und heute noch lebt als einer ‘Bogengalerie ohne Säulchen’ kann ich nicht teilen, sondern habe ihn aus dem Holzbau so erklärt, dass er ‘die Einfügungsstelle der Planken in den Querbalken ‘und ihre Fugen’ vor dem ‘Eindringen’ von Feuchtigkeit zu schützen hatte. Eine ähnliche Aufgabe hatten ursprünglich die später künstlerisch so reich ausgestatteten Vorhallen und Wandelgänge zu erfüllen, ihr Schutzdach hielt das Regen- und Schneewasser von den

[p. 33]

Grundbalken ab und schützte sie dadurch vor dem Durchfaulen; die Schönheitswirkung kam erst in zweite Reihe. Die Geschichte der norwegischen Hohkirchen lehrt uns, dass gewöhnlich, wenn die Laufgänge wegen Baufälligkeit entfernt und nicht ersetzt wurden, bald der ganze Bau nachfolgte.

Im übrigen sind wir vollkommen einig darin dass soweit selbst das ausgeprägteste germanische Steinbauwerk der fortgeschritteneren Zeit irgend eine besondere Eigentümlichkeit seiner Kunstformen aufweist (wie das nie fehlt) solche stets und immer nur zu erklären ist durch Zurückgreifen auf die vorhergegangene Holzbauweise und die Beziehung zu ihr. ‘Ganz in diesem Sinne habe ich schon vor zehn Jahren geschrieben’. Der romanische Baustil ist eine Uebersetzung des altgermanischen Holzbaus in Stein’.

... Dies gedankenreiche, schon durch seinen sorgfältig ausgewählten Bilderschmuck ungemein wertvoll und vorsehen ausgestattete Buch ist eine Zierde des deutschen Schriftums und bil det für Ieder, gelehrt oder ungelehrt, der sich an deutscher Kunst erquicken und an urdeutscher Kunst erfreuen will, eine schier unerschöpfliche Fundgrube, und die reichste Quelle der Belehrung und Anregung.

Heidelberg. L. Wilser.

John Milton (1608-1908). - The Musical Times for December publish an interesting article on Milton and Music as a tercentenary tribute to the poet.

Music, says the writer, was the atmosphere which the infant Milton breathed when he entered the world, three hundred years ago. The boy became almost as he could speak, and as a very young child he would go to the organ for his own amusement and pick out melodies by the ear or search for pleasing chords. His father who was a skilled musician, taught him music and made him an accomplished organist; but performers are apt to be soon forgotten. Not so the written word, and the article is therefore devoted to Milton's verse as an inspirer of composers, as well as to the many references to music to be found, in it.

[p. 34]

One of Milton's youthful works was the versification of some of the psalms and every one is familiar enough with the hymn of praise ‘Let us with a handsome mind’. The whole hymn which consists of twenty four stanzas, is a fine piece of work for a boy of fifteen.

Tenuis & Media over de stemverhouding bij konsonnanten in moderne talen, met een Aanhangsel over de foutieve verklaring der Wetten van Verner en Grimm, door D^r H. LOGEMAN, Hoogleeraar te Gent.

Gand. Librairie scientifique E. van Goethem, 1908.

Het grootste gedeelte van deze hoogst belangrijke studie berust op de methode van de direkte akoustiek. D^r Logeman heeft de bekende woorden van den heer Rousselot

‘... savoir écouter et comparer
c'est tout l'art du phonéticien’

in zijne studie doorgaans toegepast.

Hier, zooals bij alle menschelijke waarnemingen, komt een subjectief element voor, dat belangrijke verschillen in de uitkomsten heeft doen ontstaan.

Een algemeene opinie is dat Tenuis en Media zich primair onderscheiden door 't niet of wél bezitten van stem. Tenuis dus stemlooze medeklinkers waarna als Media dus stemhebbende medeklinkers correspondeeren.

Wel heeft men sedert lang 't bestaan van stemlooze media niet meer kunnen ontkennen, maar stemhebbende tenues gelden nog haast, zonder uitzondering, als een onmogelijk iets. D^r Logeman is overtuigd dat de stem niet het hoofdverschil uitmaakt tusschen tenuis en media, d.i. dat de stem iets secundairs is, dat niets tusschen verschillende klanken scheidt, maar dat een eigenschap van eiken klank uitmaakt. Om tot deze zeer interessante conclusie te komen, was het noodig de aandacht te vestigen op velerlei, o.a. op het chromatisch aksent, dat veel te veel als een ‘quantité négligeable’ behandeld was geworden.

[p. 35]

Soms komt de auteur tot bijna ongelooflijke uitslagen. Dit is geen reden om hem seffens te veroordeelen, want men hoeft slechts naar de vloeiende rede om zich te luisteren, om er ten volle van overtuigd te wezen.

In zijn Aanhangsel projekteert professor Logemans, wat hij tegenwoordig heeft gevonden op 't verledene, nl. op de werken van Verner en Grimm waar nu rekening gehouden wordt met het chromatisch aksent in plaats van de stemverhouding.

De onderzoekingen en verklaringen, die men in dit boek aantreft zijn slechts een ‘poging’ met lauweren. Heeft Dr. Logemans de oplossing niet gevonden, toch heeft hij te minste de goede richting ervoor aangeduid en dat is uiterst veel.

Dr. Logeman's studie verdient de volle aandacht van alle taalkundigen, want allen zullen er verheldering van inzicht door bekomen.

H.