Onze Stam. Jaargang 1908

Julius De Vigne.

De Vlamingen zullen vooral aan twee feiten uit het leven van De Vigne een dankbare heugenis bewaren: de stemming der taalwet van 1883 op het middelbaar onderwijs en zijn benoeming tot schepene der stad Gent.

Niet steeds waren alle Vlamingen het met hem eens: Julius De Vigne was een Gentenaar en had al de eigenschappen van zijn stadsgenooten: rotsvaste overtuiging, maar ook een ekel

[p. 187]

aan elke poging, die men zou kunnen beschouwen als doordrongen van al te veel voortvarendheid.

In zijn werk De Belgische Taalwetten, schreef A. Prayon-Van Zuylen over het optreden van J. De Vigne naar aanleiding der bespreking over de wet van 1883: ‘Aan den heer De Vigne komt de eer toe eene formule gevonden te hebben, die het voor het ministerie mogelijk was aan te nemen, zonder den schijn op zich te laden van eene weinig vereerende reculade.’

Wat de Flaminganten toenmalig ook moge verdeeld hebben, de wet van 1883 had op de ontwikkeling van ons volk eenen heilzamen invloed.

Wat in 1883, onder een liberaal ministerie, voor het staatsonderwijs mogelijk bleek, is tot nu toe, na jaren en jaren, onder een katholieke regeering, geen werkelijkheid geworden voor de gestichten van het middelbaar onderwijs, die in het Vlaamsche land schier al de voordeelen van het staatsonderwijs genieten zonder de heilige verplichting: eerbied voor de moedertaal te willen naleven.

De taalwet van 1883, waartegen sommige liberalen (?) - te Gent vooral - nog opkomen, werd den 23 Januari 1882 met 94 stemmen tegen 2 door de Kamer aangenomen. Het ware hier al te veel belang stellen in de machtelooze pogingen van ongelukkige tegenstrevers, zoo wij hun zelfs de mogelijkheid lieten inzien dat een wet als die van 1883 zou ingekrompen - en niet uitgebreid -worden.

Overigens was Julius De Vigne lid geweest van het studentengenootschap 't Zal Wel Gaan. Dat lidmaatschap is in Vlaanderen een eeretitel, en weinigen zijn er, die in hun later leven aan de gedachten ontrouw worden, die het eeuwig jeugdige 't Zal in zijn fiere strijdleus samenvat: Klauwaart En Geus.

Met Julius Sabbe ijverde De Vigne als student voor den bloei van het wakkere genootschap.

In den studenten-almanak van 't jaar 1864 liet De Vigne verschijnen: Een oud Liedeken van een Maghet en Drinklied voor de Vlamingen.

In 1865, verscheen van zijne pen: Leven van eenen Flamin-

[p. 188]

gant, De Doode Zee en het gemoedelijke 's Nachts vÓÓr het Examen.

Sabbe bleef niet ten achter, want in hetzelfde boek schreef hij: Vaderland en Huis van Heidelberg.

In 1866 liet De Vigne verschijnen: Heinianisme, Altijd zingen en Twee Parabelen, terwijl Sabbe twee prachtige stukken leverde: Gedenk u mijner en Op het Strand.

De twee studenten bleven trouwe vrienden, wanneer elk hunner zijns weegs in de wereld was gegaan.

Julius De Vigne had een oprechte kunstenaarsziel. Hij schreef, in de keurigste taal, novellen van het fijnste gevoel. Die novellen zijn uitgegeven in een lijvigen bundel, onder den titel van Snipperuren, een Novellenkrans.

Aan werken van navorschingen en studie heeft hij zich ook te schrijven gezet. Zeer merkwaardig is de studie, die hij geleverd heeft over de Zuid-Nederlandsche schrijvers van het tijdperk der Fransche overheersching, en zeer nuttig zijn het Kiezershandboek of uitlegging op de Belgische wetten, alsmede de Nederlandsche vertaling der Belgische kieswetten en zijn Fransch werk Lois politiques Belges, met de Vlaamsche vertaling, die hij beurtelings liet verschijnen.

Bij zijne verkiezing als schepene, die in geheime zitting plaats had, stelde een Franschgezind lid (Duhayon) aan De Vigne de vraag, of hij bereid was zijn ambt als schepen in 't Fransch uit te oefenen. Deze antwoordde, dat hij als schepen zou doen, wat hij sedert jaren als raadslid had gedaan: in de beraadslagingen en in de verslagen de moedertaal gebruiken. De stemming volgde, waar 28 leden aan deel namen. De Vigne, die zich onthield, bekwam 15 stemmen en was gekozen, maar nam aanstonds zijn ontslag, aangezien er 12 leden waren, die hem als Flamingant hun vertrouwen weigerden. De zitting werd geschorst. Burgemeester Lippens verklaarde zich met het college ten voordeele van De Vigne en bij eene tweede stemming verkreeg de Flamingant 18 stemmen. Daar een ander gekozen schepen reeds minder stemmen had bekomen, kon De Vigne niet meer weigeren.

[p. 189]

Een der indrukwekkendste feesten, die de Vlaamsche Beweging in de jongste twintig jaren hebben gekenmerkt, was het feestmaal aan Julius De Vigne bij deze gelegenheid aangeboden.

In de ruime zaal van het Van Crombrugghe's Genootschap verdrongen zich ruim 500 Vlaamsche kampers, de kern van het Vlaamsche volk mag men zeggen. Noemen wij er maar eenigen: S. Florus, Cuperus, Van Dooselaere, A. Cornette, Jan Van Ryswyck, Julius De Geyter, Max Rooses van Antwerpen; August Couvreur, F. Reinhard, H. Haerynck, Emm. Hiel, Karel Bogaerd van Brussel; hoogleeraren Wagener, Swarts, Fredericq van Gent; Julius Vuylsteke, H. Fredericq, Ad. Hoste, Gondry, Julius Sabbe, en zooveel anderen.

Het was daar dat De Vigne deze plechtige verklaring aflegde: ‘Wij zijn het eens over de beteekenis van de betooging van dezen avond. Wij bevestigen dat, in tegenstrijd met hetgeen anderen wenschen, in de hoodfstad van Vlaanderen, waar negen tienden der bevolking slechts Vlaamsch spreken, wij eischen, dat onze moedertaal niet meer geduld worde op het stadhuis als eene bedelares, die beschaamd is over hare lompen, maar dat zij als eene koningin daar heersche in volle bezit harer rechten.’

De redevoering van Vuylsteke was zoo indrukwekkend dat zij in druk werd uitgegeven en in 't Vlaamsche land op duizenden exemplaren verspreid.

Vuylsteke zegde daar met klem:

In 1886, na de verkiezing te Gent, waarin de liberalen en namelijk onze vriend De Vigne geslagen werden, riep de Vlaamsche Wacht, orgaan van het Davidsfonds, opgesteld door Frans De Potter, triomfantelijk uit:

‘De Vlaamsche partij heeft te Gent gezegepraald. In de vier Vlaamsche gewesten is er geen enkele vertegenwoordiger meer van den... parti de la France. In Brabant is er nog een.’

‘De eenige overgeblevene van den parti de la, France was niemand anders dan de door en door Vlaamschgezinde burgemeester van Brussel, Karel Buls.’

‘Deze schandelijke beleediging’, voer Julius Vuylsteke voort,

[p. 190]

‘waardoor De Vigne en Buls onder de Fransche partij gerangschikt werden, is de Vlaamsche clericale pers rondgegaan. En niemand protesteerde.’

Wij zouden hier de woorden kunnen aanhalen waarmee Julius Vuylsteke die aantijgingen weerlegde, indien wij niet liever aan een politieken tegenstrever van De Vigne het woord lieten.

Het Handelsblad van Antwerpen zegt inderdaad:

‘...Als flamingant heeft De Vigne verdiensten gehad en kunnen wij, buiten alle staatkundige denkwijze, zijne nagedachtenis begroeten en er hulde aan brengen.

Met Edward Coremans was hij de voornaamste bewerker der wet van 15 Juli 1883, regelend het gebruik der Nederlandsche taal in Staatsmiddelbaar onderwijs.

Eerst nu beginnen de weldaden dezer wet zich te doen gevoelen, en jammerlijk voor de katholieke zaak, zijn het bijna uitsluitend de liberalen, die er de vruchten van plukken.

‘Hunne advocaten, hunne geneesheeren, hunne letterkundigen, in de Viaamsche taal onderwezen en opgevoed, zijn in Vlaanderen de verspreiders der liberale gedachten’.

Vlaamsche Gazet.