Onze Stam. Jaargang 1908

[p. 121]

[Nummer 4]

Aan boord de ‘Graaf de Smet de Naeyer’.

II.

Zeer sterke bries, storm zelfs, met zware buien, overdekte de lucht. Zeer hooge zee. Het schip lag bij onder de marszeilen fok, en eenige stagzeilen; toch waren wij gedwongen nog tweemaal te halzen, omdat wij te dicht tegen de Fransche en Engelsche kusten kwamen.

Juist op den middag van den 19 Februari, wendden wij voor de derde maal dicht bij de eilanden ‘Casquets’. Na weder gedurende 19 uren Noord aangelegen te hebben, waren wij rond 7 uren onder Startpoint. Dus waren wij in de laatste drie dagen, niet meer dan 80 mijlen in eene West ten Noorden richting gevorderd.

Rond den middag, liep de wind naar het Noorden, en iets later naar het Noord Noord Westen, doch ofschoon de koers van Startpoint naar de Linard West 3/4 Noord is, en de afstand 64 mijlen, bleven wij bij den wind maar vol sturen, om nog wat Noorderlijker op te werken.

Dat was ons geluk, want, toen in den avond de wind weder inkromp tot Noord West, waren wij Noord en West genoeg, om te trachten vol en bij het kanaal uit te loopen.

Dat gelukte ons volkomen, ofschoon de wind langzaam gedurende den nacht toenam tot zeer sterke bries.

Op den middag van 21 Maart, waren wij uit het Engelsch

[p. 122]

Kanaal; de gemiddelde snelheid per uur gedurende den verloopen nacht en den morgen was 9 mijlen geweest; dit was een goede uitslag, daar de zee langzamerhand bewogen was geworden en op 't laatst zelf zeer hoog stond. Het weder was buiachtig.

Alvorens de reis verder te beschrijven, wil ik hier eene kleine beschrijving geven van het dagelijksch leven aan boord, en hoe ieder in het bijzonder de vermoeienissen van de laatste negen dagen doorstaan heeft.

De dekofficieren zijn verdeeld in drie wachten van vier uren ieder.

Kapitein Cornellie heeft de wachten van 4 tot 8 ure 's avonds en 's morgens; in waarheid, is hij echter geheel den dag aan dek, van 4 uur 's morgens tot 3 uur ongeveer 's namiddags, gaat dan een uur rusten en is weder aan dek tot 9 uur 's avonds, en gaat dan te bed tot 3 3/4 uur 's morgens.

De Heeren officieren van Zuylen en Wenmackers hebben ieder op zijn beurt per week wachten van 8 tot 12 of van 12 tot 4, dus ook 8 uren per dag.

Deze stuurlieden doen ook werkelijk meer dienst, want al de officieren zijn hier aan dek in den loop van den morgen en eenige uren van den namiddag. Er is hier dus geen dekofficier, die 8 uren rust heeft.

De Heeren professoren hebben een tamelijk goed leven. Zij geven elk een uur onderwijs per dag; 's namiddags en den geheelen nacht tot 's morgens, 8 uur, zijn zij volkomen vrij.

De leerlingen zijn in vier groepen verdeeld. Eiken nacht, is een dier groepen volkomen rustend van af 8 uur 's avonds tot 6 uur 's morgens; de andere drie verdeelen den nacht in drie deelen. 's Morgens om 5 1/2 uur wordt iedereen gewekt, en de arbeid begint; het werk wordt onder hen eiken morgen verdeeld door kapitein Cornellie; 's namiddags, wordt ieder van hen aan het werk gezet door den officier van de wacht, die handelt volgens verkregen en geschreven orders.

Het zeevolk is verdeeld in twee wachten, bestaande uit een onderofficier, zes matrozen en een lichtmatroos; in het Kanaal

[p. 123]

deed de timmerman en donkeyman ook wacht. Op die manier, waren er altijd 's nachts aan dek, 1 officier, 7 leerlingen en 9 mannen van het scheepsvolk; gedurende den dag, waren altijd al de officieren, al de leerlingen en 9 mannen van het scheepsvolk aan dek.

Niemand zal kunnen betwisten, dat de jongelui het niet hard haddden, gedurende deze dagen. Buiten de groote verandering in hunne levenswijze (van land op zee), moeten nog in aanmerking genomen worden de verandering in het eten en vooral het buitengewoon slechte weder, dat ons overviel bij het begin dezer reis.

Al deze buitengewone omstandigheden overwogen en wel in acht genomen, was hun gedrag uitmuntend en hun moed bewonderenswaardig.

Allen waren zeeziek; sommigen trachtten deze ziekte als middel te gebruiken, om ontslagen te zijn van de nachtwachten, maar welke klachten zij ook uitten voor den dokter, kon zulks niet toegelaten worden.

Zij moesten aan dek komen, werden weinig werk opgelegd, maar verder gedwongen, op en neder te wandelen, om niet ontmoedigd te worden. Wij allen, die aan deze schrikkelijke ziekte geleden hebben, weten, dat zonder moed, men moeilijk deze ziekte overkomt. Ons middel hielp waarlijk, want de leerlingen waren reeds lang te been, als er nog van de professoren lijdend waren.

Vóór wij uit het Engelsch Kanaal waren, hadden wij reeds jongens, die ons diensten konden bewijzen. Halsdorff, Piot, Charlemain, De Coninck, Coppieters, nog anderen deinsden niet voor de lichtmatrozen terug, wat klimmen aangaat.

Vroeg hadden deze jongelingen zich het zeemansleven eigen gemaakt; zonder morren waschten en plasten zij hunne kamers uit; zonder tegenstribbelen, onderwierpen zij zich aan de voor eerstbeginnenden strenge scheepsgebruiken. Eilaas! hetzelfde kan echter niet van allen gezegd worden; streng moesten eenigen onder handen genomen worden, vóór zij gevoelden, dat op een schip er meesters en onderdanigen moesten zijn. Opdat

[p. 124]

geen misverstand ontsta, moet ik er bijvoegen, dat hunne ongehoorzaamheid nooit tegen een officier plaats had; het was altijd en immer tegenover zekere onderofficieren, die nu te vertrouwelijk, dan weder te streng wilden zijn.

Een ding, dat ons allen echter verwonderde, was de weinige zorg, die zij allen voor hun lichaam hadden; bijna eiken morgen, na de vlaggenparade, werden sommigen hunner berispt over hunne zorgeloosheid.

Al onze pogingen moesten dus aangewend worden, om hun eene opvoeding in dezen zin te geven, alvorens iets anders te kunnen aanvangen.

Ook bemerkten wij, dat ofschoon onder de leerlingen er veel stof was om flinke zeelui van te maken, niet allen moedige studenten waren.

Het scheepsvolk, in het algemeen genomen, was goed gemanierd, maar vroeg merkte ik reeds op, dat er ongenoegen zou ontstaan over de wachten. De zeelui zijn meestal gewoon aan Engelsche wachten, die ook verreweg de beste zijn, maar hier aan boord eischte onze Commandant dat beide wachten aan dek zouden komen van zes tot acht uur 's morgens, hetgeen hun tegenstak; neemt hier nog bij de zekere afgunst bestaande tusschen Antwerpenaren en Oostendenaren, en iedereen zal begrijpen, wat hier te verwachten was. Sommigen waren brave, welopgevoede jongens, die verleid werden, maar later hunne fout tijdig inzagen.

De professoren, behalve één, jubelden, getuìgden van veel moed en waren echte kameraden met de dekofficieren; dit kameraadschap koelde later door eenige redenen van persoonlijk gemak en eigenbelang, welke boven het belang van het algemeen gesteld werden.

De eerste reden van misverstand tusschen de voornaamste dekofficieren en eenige professoren, was de zorgeloosheid, waarmede deze Heeren de vlaggenparade om 8 uur 's morgens bijwoonden; het gebeurde zelfs, dat zij bij deze in het geheel niet aanwezig waren. In ieder beschaafd zeeman zit er een gevoel van eerbied voor zijne nationale vlag, en velen gevoelden deze

[p. 125]

nalatigheid in het bewijzen dezer eer als eene persoonlijke beleediging. De nalatige professoren werden dus hierover berispt.

De tweede reden was, dat deze Heeren geen werk genoeg hadden, om zich bezig te houden; hierdoor kwam het, dat zij zich moeiden met hetgeen hun niet aanging.

De derde reden kwam voort uit de totale levensverandering. Hier moesten zij blijven, de deuren achter zich sluiten, om te beletten dat zij op en neer sloegen; hier moest over boord en niet aan dek gespuwd worden; hier moesten de lucifers in 't water geworpen worden en niet aan dek; en hier moest vooral niet over reizen gestoeft worden, want de minste matroos had meer gezien dan de plezierreizigers.

Luit^t Cornellie.