Boekbeoordeeling.
Paul Spaak. - Kaatje. - Bruxelles, Henri Lamertin, éd. 158 pages. Prix: 3,50 fr.
Nevens 't wereldburgerlijke, het eeuwig breede schoone, dat zich ontplooit als eene reuzenbloem over de heele beeldende samenleving, komt de opvatting, welke ook die was van een Benoit, nl., dat ieder volk zijne eigen kunst heeft. Het is de overgang tot die slotsom, welke grstreden wordt in 't hart van Jean. Kaatje is in vleesch en been de bezielde vorm van die zienswijze. Het driftig Italië met zijn passievolle meiden, die spelen met den dolk, als hun liefden worden gedwarsboomd, vindt men terug in Pomona. Kaatje, dat is integendeel het Vlaamsche, het Hollandsche, het Nederlandsche meisje; zij is de weerkaatsing van onze luchten van paarlemoer, van onze stillevens vol gelatenheid en koele berusting. De zuivere liefde wordt verdreven door passie, zooals het zonnegoud het zilveren maanlicht blind straalt, tot de vonken weer uitdooven en plaats maken voor idealer licht, waarin b.v. onze Memlinc zijne penseelen doopte. Jean gaat naar Italië, om zijne kunst te volmaken maar hij ontwordt er; komt terug met vreemde begrippen en met eene vreemde vrouw. Deze heeft heimwee en vlucht weg van Jean. Pomona's zuidergloed verkilde in onze luchten, zooals ook de Italiaansche kunstbegrippen weken bij Jean, daar hij weer onder Nederland's en ook onder Kaaitje's invloed geraakte. ‘Il est sauvé!’ fluistert deze gelukkig uit tot de treurende ouders, die 't met zaligheid vernemen, want zij meenden hun kind verloren voor de kunst, voor zijn land en voor zijn huisgezin.
Wanneer zal men in Vlaanderen begrijpen, dat zulke kunst alléén de burgerij naar den schouwburg zal lokken, in stede van die draken met revolvers en dolken of de onnoozele psychologische voddekes, waar een meisje door twee minnaars wordt gevrijd en waar ‘een moet vermoord met een groot mes, zooals 't behoort!!’ Voor bijna alle tooneel, staan wij zeer laag; de opera alléén maakt hierop uitzondering. Wie steekt een handje toe om een beschaafder tooneel, dat burgerij en adel zal belang inboezemen, te helpen bevorderen? Want geen enkel vlaamsch stuk gaf zooveel rein en edel kunstgenot aan den lezer als het vlaamsch gevoelde ‘Kaatje’ door Spaak, voor velen hier te lande eene vingerwijzing.
F.V.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd