Onze Kunst. Jaargang 22

[p. 83]

Boeken & Tijdschriften

Andre Fontaine. - L'art Belge (Collection ‘Art et Esthétique’, Alcan 1925).

Schrijver van een uitmuntende monographie over Constantin Meunier, onlangs verschenen in dezelfde reeks, kent de heer Fontaine volkomen ons land en zijn kunstenaars. De degelijke samenvatting welke hij heden geeft van de geschiedenis onzer Belgische school sinds 1830, past voortreffelijk in de reeks der verschillende uitgaven naar aanleiding van de Tentoonstelling in de ‘Jeu de Paume’ in 1923; men zal er nuttige inlichtingen vinden, geput aan de beste bronnen, en iederen meester op de hem toekomende plaats gekarakterizeerd met enkele juiste woorden. Een al te toegeeflijke vriendschap gaf nochtans een plaats aan eenige levenden wier namen - op onze beurt zullen we niemand noemen - best hadden kunnen gemist worden. Daarentegen zijn in het hoofdstuk over de schilders August Oleffe, onbetwiste leider der jongeren, en bij de beeldhouwers Egide Rombaux, onvoldoende gekarakterizeerd. Tusschen de dooden is Eugeen Smits geheel vergeten; terwijl tenauwernood worden vermeld Alfred Verhaeren, Xavier Mellery en Thomas Vinçotte, wiens ‘imperieuze’ borstbeelden ver verheven staan boven het gezwollen materialisme van een Jef Lamheaux. Indien de glorie van den beeldhouwer van het Dolle Lied aldus voor onze oogen gedurig taant, groeit die van Meunier bestendig en de heer Fontaine ontleedt op roerende wijze de verschillende scheppingen van dit onrustig genie.

P.B.

Oud Holland

(afl. IV van den XLII^en jaargang) wordt geopend met een opstel van den heer I.Q. van Regteren Altena over een vroeg meesterwerk van Jacob Hacker, een Kruisoprichting, te Amsterdam in particulier bezit en bij het opstel afgebeeld. Het werk is uit 1633.

‘In het zelfde jaar immers signeerde Rembrandt het eerste schilderij dat hij voor den Stadhouder Frederik Hendrik ondernam: de kruisoprichting, thans in de Oude Pinakotheek te München bewaard; en onmiddellijk hierna of - waarschijnlijker nog - gelijktijdig, ontstond Backer's schilderij van hetzelfde gegeven.

Aan ieder die een zorgvuldige studie van Rembrandt's leerlingen heeft gemaakt zal het zijn opgevallen, dat met de meeste door Rembrandt behandelde, meest aan den Bijbel ontleende, onderwerpen, een reeks schilderijen van leerlingen correspondeert. Er zijn enkele gevallen, waarin het schijnt dat het gegeven door hen gelijktijdig behandeld werd: een atelieropgaaf kan hiervan de reden geweest zijn. Soms stamt het idee van de compositie van Rembrandt zelf en werd het door hem in een vlugge penteekening aangegeven. Ook aan de voor Frederik Hendrik geschilderde passietafereelen kan men een aantal leerlingenproducties verbinden, waarbij een ronde begrenzing van boven gewoonlijk het bewijs van deze affiniteit levert (b.v. de kruisberg van Govert Flinck, van 1643, in het Museum te Basel). Het vroegste van deze schilderijen is Backer's kruisoprichting van 1633.’

‘Toen een onvoorzichtig woord van den minister van financiën mij noodzaakte, mijn vaderland te verlaten, hield - helaas mijn archiefonderzoek ten bate onzer kunsthistorie op.’ Aldus Dr. Bre-

[p. 84]

dius. Duizenden aanteekeningen bleven liggen. Hij zal er nu van mededeelen en begint met ‘sprokkels’ over eenige minder bekende schilders: een leerling van Berchem en Lingelbach en den schilder Lambertus de Hue.

De heer A. Pappé te St. Petersburg zet de mededeelingen voort over aanwinsten der Hermitage: nu over werken van Bol en Jan Lievens.

Dan draagt J. Smit eenige aanteekeningen hij betreffende wetenschap, kunst en kunstnijverheid ten tijde van het Bestand.

Jhr. J. Six wil een schutterstuk uit het Rijksmuseum, ‘onvoorzichtiglijk’ door hem toegeschreven aan Dirck Jacobsz., aarzelend op naam van Doove Barend stellen, schoon er nergens wordt bericht dat deze ooit een schutterstuk heeft geschilderd.

Mej. C.J. Hudig heeft op een schilderij de afbeelding ontdekt van een zilveren Atlas-beeld, dat aan het Muzeum voor Geschiedenis en Kunst behoorde en geboekt staat ah van Panlus van Vianen. Het zou dan zijn van den zilversmid Anthoni Grill, over wien en over wiens geslacht de schrijfster mededeelingen doet.

De heer J.L. van Dalen publiceert uit het gemeentearchief van Dordrecht gegevens over de familie Van Calraet. Dr. D. Th. Enklaar heldert een bijzonderheid op over een rekenpenning van bisschop David van Bourgondië: een D. die er op staat betreft niet Deventer, doch Duurstede.

Dr. H.E. van Gelder publiceert fragmenten uit brieven van Gabriël uit 1862, toen deze het moeilijk had en dankbaar voor steun bleek, tevens vol eenvoud en onbevangen tegenover de natuur.

In ‘La Renaissance de l'Art Français’>

van Juli l.l. bespreekt Sander Pierron het Belgische paviljoen en zijn inhoud, op de Tentoonstelling van Decoratieve kunsten te Parijs. Het artikel is geïllustreerd met uitmuntende clichés naar werken van Constant Montald, R. Strebelle (ziin prachtig ontwerp voor tapijtwerk de Seizoenen) Philippe Wolfers, Henriette Bosché, de abdij van Maredsous, Arthur Craco, Robert Altenloh, F. Alexandre, E. Tielemans.

Elsevier's Geillustreerd Maandschrift

van Juli ll. bevat van Karel van de Woestijne een diep ingaande studie van het werk van den grootsten onzer jongere schilders Constant Permeke. Uitmuntende reproducties illustreeren het prachtig geschreven stuk waardoor Permeke's kunst uitnemend wordt belicht.

In het ‘Haagsche Maandblad’

pleit Prof. Dr. J. Six voor de stichting van een Nederlandsch Architectuur-museum. Het kan als een afdeeling van het Rijksmuseum of in een apart gebouw tot stand komen, en het zou bevatten teekeningen, plans, onuitgevoerde schetsen met tijdens den bouw aangebrachte wijzigingen. De kern van het Museum kan gevonden worden in een klein archief van teekeningen, dat zich nu reeds in het Prentenkabinet van het Rijksmuseum bevindt.