Onze Kunst. Jaargang 17

[p. 139]

Kunstberichten van onze eigen correspondenten

Tentoonstellingen

Den Haag

M kramer pulchri studio

Geen krachtige schildersfiguur was M. Kramer, wel eene die nog met vezelen verbon den was aan de Haagsche School en deze liefhad. Op de tentoonstelling van het werk der leden stuurde de schilder Kramer nog een paar van zijn groote doeken in, in den loop der tentoonstelling stierf hij en nu hangt er zijn werk als een laatst getuigenis. Soms heeft Kramer meer en verder getast; eenige voortreffelijke kleine doeken van een ontroerend stemmingsleven liggen mij in de herinnering, doch deze werken ter tentoonstelling thans in Pulchri zijn de doorsnee-maatstaf van wat hij als kunstenaar wrocht. Van wintergezichten bij dooi weer hield Kramer, wanneer het sterke wit is vervaagd en een dof lichtloos grijs hemel en aarde aaneenbindt. Het grootsche van zulk een landschap ligt in zijn fijnheid, in de teerheid waarin de grijze nevels liggen uitgesponnen, waarin elk struikje, elk boompje aan den horizon, elk riet op den voorgrond opdoemt.

Een vroege ochtend in het Essche veen van Oislerwijk is eveneens rijk aan deze grijzen door den schilder zoo geliefd. Het licht breekt in de verte uit de bleeke nachtlucht open, de boomen staan nog roerloos te droomen en het eenige, dat leeft, is de wilde eend, die rumoerig met de vleugels slaat in het water en den ban van nachtelijke stilte breekt. Een stemmingswerk is dit landschap opnieuw, gevoelig vertolkt door een, die onverzwakt zijn schilderslust uitvierde, al mocht dan de dood reeds lang op hem loeren.

Voorts brengt de tentoonstelling knappen arbeid van Jurres, die thans debuteert en frisch bloed in de zalen brengt met zijn forsch: Samson en Dalila; Haverman stond een zijner schoone moederstukken af, waar heerlijk zuiver en doorschijnend teer het kindje op voorkomt, v.d. Hem komt met een aanvankelijk verrassenden doch bij langere beschouwing niet aan belangrijkheid winnenden Volendammer. Willy Sluiter daarentegen is met zulk een wijdbroek op zijn allerbest.

Fijne schetsen van v. Jole, van Ritsema en een zomerlandschap van Vreedenburgh verdienen de aandacht. Zilcken, Frans Oerder en Ype Wenning zijn op hun best. En dan is er een voortreffelijke de Zwart: een koemarkt te Hilversum.

ALRERTINE DRAAYER-DE HAAS.

Sterfgevallen

C.L. Dake

Een bekende figuur uit de Anisterdanische kunstwereld is heengegaan; in Augustus overleed professor C.L. Dake. Hoe zeer men deze kracht van de Rijks-Academie zal missen, daarvan hebben zijn vele leerlingen na zijn dood getuigd en niet het minst Lizzy Ansingh, die een korten ontroerenden afscheidsgroet aan haar meester schreef.

Dake werd in 1857 te Amsterdam geboren en maakte zijn studietijd eerst daar, maar

[p. 140]

verder hoofdzakelijk in het buitenland door. Reeds in 1890 werd hij vanuit Brussel te Amsterdam aan de Academie benoemd en van dat moment af is hij voor het kunstleven in de hoofdstad van beteekenis en waarde geweest. Een tijdlang was hij voorzitter van Arti et Amicitiae en in het bizonder bezat Dake de geschiktheid om groote exposities te organiseeren, zoowel in Amsterdam als in het buitenland. Men herinnert zich hierbij onwillekeurig Mesdag - beiden was dat gemak eigen om op kunstgebied goede relaties te onderhouden. Tevens schreef Dake geregeld kritieken over beeldende kunst. Het is natuurlijk, dat bij het kenteren van het getij de opinies scherper tegenover elkaar kwamen te staan, maar dat neemt niet weg, dat Dake eerlijk te werk ging en dat velen hem dank verschuldigd blijven. Van zijn oeuvre zijn het bekendste de groote etsen naar oude meesters en naar de meest beroemde werken uit de moderne Fransche en Haagsche School.

Albert Hahn †

Een andere kunstenaar overleed eveneens in Augustus: Albert Hahn, 41 jaar oud. Ook hij woonde in Amsterdam, in de onmiddellijke nabijheid tenminste, maar van uit zijn hoekje is Hahn niet vaak in het kunstenaarsgewoel van de stad te zien geweest, een kwaal hield hem in zijn eenvoudige werkkamer gevangen. Met het Amsterdamsche kunstleven heeft hij nooit iets uit te staan gehad, maar dit heeft niet belet dat zijn naam het heele land door een groote bekendheid verkreeg. Hoe velen van verschillende richting hebben de prenten van zijn Notenkraker iedere week met gretigheid bewonderd! Men kan waarlijk spreken van zijn Notenkraker, want het meest door zijn geest was dit Zondagsblad van zoo groot belang geworden. Veel moet de S.D.A.P. aan dezen makker, aan dezen strijder verliezen die hun politieke overtuiging zoo onder ieder's oogen bracht - meer nog is er voor de Hollandsche kunst met zijn dood verloren. Een teekenaar, een karikaturist als Hahn is er geen tweede. Wij bezitten een Braakensiek, Jan Sluiters, Raemakers, Willy Sluiter, Jordaan en ‘Jantje’ van de Groene, die ons telkens prenten geven, welke van belang zijn, maar Hahn had zijn eigen bizonderen stijl en door zijn sterke overtuiging gaf hij dikwijls iets meer. Hoeven wij nog te herinneren aan de serie van Abraham den Geweldige, aan Heemskerk en anderen (en toch heeft Hahn de politieke tegenstanders, die hij hekelde zoo min in levenden lijve kunnen waarnemen als zij hem) aan zijn oorlogsteekeningen? Holland zal dat alles niet zoo licht vergeten.

Uit het volk voor wiens belangen hij streed, is Hahn voortgekomen - hij had moeilijke jaren, maar van 1902 af, toen zijn carrière als karikatuur-teekenaar van het Zondagsblad met de meest simpele hulpmiddelen begon, heeft hij hier overal belangstelling ondervonden. Gedurende zestien jaren werkte hij onvermoeid, steeds gereed, scherp, bijtend en zeker. Bij die nooit falende energie en het afgesloopte zieke lichaam glijdt de schim van Van Hoytema langs ons heen: Van Hoytema in schijn geheel verschillend van Hahn. Hij koesterde of plaagde onschuldig van zijn ziekbed af zijn vogels en zijn beesten. Hahn deed het met felheid zijn vrienden of zijn tegenstanders, maar beiden waren oprecht kunstenaar en hun natuur deed in eenvoud en blijmoedigheid niet onder.

J.Z.