Onze Kunst. Jaargang 10

[p. 156]

Een onbekende Joan van Noordt in het museum van Brussel

Dikwijls staan we verbaasd over de veelzijdigheid der Hollandsche schilders uit de xvii^e eeuw. Zoo onder meer bij het nagaan van het werk van den Amsterdamschen meester uit de tweede helft der xvii^e eeuw Joan van Noordt. (Zie Joan Van Noordt door Dr. C. Hofstede de Groot, Oud-Holland 1892, blz. 210). Hij was zoowel etser, portret-, genreals landschapschilder. En dat zijne kunst niet tot de minste behoort, blijkt dat zijn werk soms voor dat van Govert Flinck werd gehouden. (Suzanna met de beide boeven, in de verzameling Speck Sternburg, te Lütschena) of wel aan Gerbrandt van den Eeckhout (drie figuren in een landschap, collectie Paul Mantz, te Parijs) en zelfs aan Meindert Hobbema (een landschap in de veiling Merlo, te Keulen) deed denken.

Een door Bode aan hem toegeschreven genrestuk (Vroolijk gezelschap op een terras) op de tentoonstelling van Oud-Nederlandsche kunst in Mei 1890 te Berlijn, stond op naam van Jan Baptist Weenix (cat. n^o 320). Wel merkwaardig is het dat ook een genrestuk in het museum te Brussel, Dame à sa toilette (cat. n^o 616), dat ik meen te mogen toeschrijven aan Joan van Noordt als Jan Baptist Weenix door dat museum is aangekocht. Doch zooals de catalogus, die het aan Pieter Janssens Elinga toeschrijft, terecht opmerkt: het jaartal 1670, dat op het schilderij voorkomt, bewijst dat we hier nooit een werk van Weenix voor ons kunnen hebben, daar hij in 1660 overleed. Overeenkomst met het werk van Pieter Janssens Elinga kan ik hier evenmin, nóch in teekening nòch in koloriet, vinden. Vergelijken we echter dit schilderij met een ander werk van van Noordt in hetzelfde museum, de Tamboer (cat. n^o 699), dan valt de groote overeenkomst tusschen beide stukken duidelijk op. Zóó de puntige teekening, vooral van de spitse vingers, het naar 't bonte hellende aan Maes herinnerende koloriet, met de donkere schaduwpartijen, vooral in het vleesch, en de onrustige plooien der kostuums. Nog overtuigender zijn het Jan van Noordt geteekende en 1672 gedateerde schilderij in het Rijksmuseum te

[p. t.o. 156]

JOAN VAN NOORDT: VROUW BIJ HAAR TOILET.
(Kon. Musea, Brussel).

[p. 157]

JOAN VAN NOORDT: Mythologische voorstelling.
(Verz. Prins Serge Koudacheff, St. Petersburg).

Amsterdam, voorstellende Scipio, de bruid van Allucius teruggevend en een mythologische voorstelling vroeger in de verzameling van Prins Serge Koudacheff te St. Petersburg⁽¹⁾, waar het typus der vrouwen geheel hetzelfde is als dat van de vrouw op het Brusselsche stuk.

Nog twee gelijksoortige schilderijen als dat van het Brusselsche museum zijn mij bekend. Het eene, ook Une dame à sa toilette voorstellende, toegeschreven aan Joost van Geel, (Études sur les peintres des écoles hollandaise, flamande et néerlandaise qu'on trouve dans la collection Semenov et les autres collections publiques et privées de St. Pétersbourg), bevindt zich in de collectie van Semenov te St. Petersburg. De hierbij gaande afbeelding, waarvoor de bezitter zoo welwillend was een fotografie af te staan, maakt een beschrijving overbodig.

(1) De directeur van het Museum Boymans te Rotterdam, de heer F. Schmidt-Degener, was zoo vriendelijk mij op dit schilderij opmerkzaam te maken.

[p. 158]

JOAN VAN NOORDT: Vrouw bij haar toilet.
(Verz. Semenov, St. Petersburg).

Het andere stelt een dame voor in een rood jak, zittende aan een tafel terwijl zij een boodschap geeft aan haar meid, die naast haar staat. Op den voorgrond is een hondje. Dit schilderij kwam als Jacob Ochtervelt voor in een veiling bij Christie's (19 Mei 1911) en werd toen aangekocht door den kunsthandelaar Davis, te Londen.

J.O. Kronig.