Onze Kunst. Jaargang 9

[p. 134]

Kunstberichten (van onze eigen correspondenten)

Uit Brussel

De tentoonstelling van schoone kunsten,

al was ze 't zien wel waard en al was ze om 't zorgvuldigst uitgekozen, was evenwel niet van overwegend belang; -dat is te zeggen, men ontmoette er, ten minste wat de Belgische afdeeling betreft, geen enkel werk dat opzien baarde of buitengemeen belangrijk was. Daarentegen hebben, voor zoover het de inzendingen uit den vreemde betrof, vele der in den Cinquantenaire tentoongestelde werken, het aantrekkelijke van het nieuwe voor ons gehad. Doch dan komt het aan de kritiek uit den vreemde toe om den lof dezer reeds sedert lang gevestigde namen te zingen; dit ligt niet op onzen weg.

We bepalen er ons dus toe om enkele dezer inheemsche doeken te vermelden: onder de landschapschilders Courtens met zijn Juni-kreupelbosch, Vlaamsche stad onder sneeuw van Gilsoul, een heel mooie Blieck en enkele der beste dingen van Mathieu, een Heymans en een Baertsoen. Aan het hoofd onzer figuurschilders Laermans en Frédéric. De decoratieve schildering was vertegenwoordigd door Ciamberlani, Montald, Motte, Colmant en Langaskens. Fabry had er niet anders dan de studie van een menschenhoofd, maar welk een menschenhoofd uitgestald! Levêque was in een soort van hokje opgesloten, maar zijn talrijke bewonderaars hebben er hem toch ontdekt! Noemen we dan verder onder de superieure portretten vooral die van de la Hoese, Wauters, van Holder, Wollès, Richir en naast een aantal andere matige beeldtenissen een Oude Damesportret van G. de la Montagne.

De schilderwerken uit den vreemde namen echter op de tentoonstelling de eereplaats in, vooral die uit Frankrijk en Spanje, waaronder bovenal de Franschen blijk gaven van een allerzorgvuldigste keus. Alle richtingen waren er vertegenwoordigd en wel op de meest smaakvolle wijs, vooral door Rochegrosse, Louis Bonnet, Carlo Delvaille, Jacques Blanche, Auguste Renoir, Maurice Denis, René Ménard en Lucien Simon.

Spanje heeft bovendien blijk gegeven van een allermerkwaardigste hergeboorte. Wat zijn dat een buitengewone kleurenzieners, -wat een realisten vooral! Maar tevens wat bezitten ze een compositie-gevoel, wat een geest in hun plastiek, in hun uitdrukkingswijze en wat een prachtige weergave van de menschenfiguur, - hetzij op zich zelf staande, hetzij in groepen behandelde figuren, die tegelijk heel levend zijn en heel gewild, dat is te zeggen héelwel gekozen, - gegrepen en weergegeven op 't allergunstigst moment, op 't oogenblik dat 't meest in 't belang van 't stuk was. Vooral in dit opzicht zouden die Spanjaarden onze meesters kunnen zijn en ze behouden zelfs boven de Franschen den boventoon door de keuze en rangschikking hunner modellen. De Madrileensche schilders vooral, al hechten ze zich aan hun oude tradities vast en hoewel ze vaak een voorliefde hebben voor een bijna brutale kracht, voegen bij een gespierdheid als die onzer Vlamingen, een nervositeit, een mouvement, een soort van psychologisch fluide, zooals die maar al te zeer

[p. 135]

beginnen te ontbreken bij ons. Onze genreschildering vooral, we moeten den moed hebben om dit te bekennen, schijnt plomp, dof en stijf, naast de bijna satanische knapheid, de verve en de sappigheid van die meesters die Benedito Vives, Lopez Mesquita, Federico Beltran en Chicharro heeten. Van Lopez Mesquita vooral was er een Juerga of Dorpsfeest, dat een waardig pendant zou vormen, in de moderne noot wel te verstaan en in de Castiljaansche atmosfeer, voor onze prachtige xvii^e eeuwsche schilderstukken.

Het luminisme telt ook interessante adepten onder de Catalanen o.a. bij Raurich, Rusinol, Meifren en Mir, die zich op héel besliste wijs van den invloed der Fransche néo-impressionisten losgemaakt hebben.

De Italiaansche school maakte een schitterend effekt met Ettore Tito, Selvatico, Ciardi, Innocenti, Pictor en Martini.

Holland heeft op 't stuk van waarden en tendentiën evenmin als België iets nieuws gebracht. Evenmin als de onzen hebben de inzendingen der Hollanders ons geen verrassingen bereid en enkel reeds sedert lang bestaande reputatiën bevestigd: Willem Maris, Jozef en Isaac Israëls, Mesdag, Breitner, Neuhuys, Blommers, Apol.

Engeland had enkele belangrijke werken ingezonden, maar toch niets dat we niet reeds van te voren hadden gezien. Om ze niet te vergeten, noemen we enkel Austin Brown, Grosvenor, Lavery en een overlevende uit den archaieken, een weinig met Prerafaëlitische neigingen gemengden tijd: Alma Tadema.

En dat was al!

G.E.

Uit Den Haag

Albert Roelofs

A l'instar van buitenlandsche collega's hield Albert Roelofs op zijn atelier eene expositie van hetgeen hij in den laatsten tijd vervaardigde. Nu heeft zulk een manier van tentoonstellen veel voor; men ziet het werk in zijn voordeeligste belichting, waar het gemaakt is, de entourage werkt mee, maar voor den criticus is het niet zulk een geschikte plaats, daar de aandacht voor hem te veel wordt afgeleid, door bezoek en door het noodzakelijk praten met den gastheer. Voor den schilder een aangename manier om zijn vrienden te toonen wat er uit zijne handen kwam, voor den beoordeelaar een moeitevoller taak, wat echter ruimschoots vergoed wordt door den kijk achter de schermen. Want hier herkent hij allerlei accessoires uit vroegere werken, ziet hij het licht, en kan zoodoende eene vergelijking maken tusschen de natuur en wat de kunstenaar er naar maakte. Zoo zagen we een groot naakt, in een zelfde diffuse verlichting als overal in dit atelier heerschte, herkenden we een scherm van de kleine guitaarspeelster, en menig ander voorwerp.

De jonge kunstenaar heeft ingezien dat hij door grootere studie het gevaar moest bezweren van door oppervlakkigheid ten gronde te gaan. Zijn laatste werk, en we hebben hierbij op het oog de aardige composities van kinderen, een interieur met jonge moeder, en eene dame voor haar schrijftafel, hebben bij de gemakkelijk gevonden compositie en grootere vastheid van modelé, een betere beheersching van de stof door grondiger studie van den vorm. Het werk is er niet minder natuurlijk om, niet geposeerd door geworden, waartoe bij een verder doordringen in het karakter zoo licht vervallen wordt.

Achtste tentoonstelling, door E.J. van Wisselwingh & C^o

Op dezen show valt wel de meeste aandacht op Akkeringa. Deze schilder is hier uitnemend vertegenwoordigd. Er is in zijne werken eene gestadige groei te constateeren van het conscientieus bestudeerde der vorm tot een meer, maar even degelijk, opvoeren der kleur in zijn laatste doeken. Deze krijgen daardoor een pracht, een rijkdom, die zijn vroegere werken niet bezaten. Bij even groote soliditeit meer intensiteit van kleur.

[p. 136]

Daarbij komt de aantrekkelijkheid, de poetische charme die hij in zijne onderwerpen weet te leggen, in de spelende kinderen onder hoogopgaande hout; waardoor het délicate sprookjesvertolkingen gelijken.

Monticelli en Fantin Latour komen telken jare op den catalogus voor, en steeds zijn er andere werken van hen te zien. Vooral Fantin behoort tot de grootste attracties dezer collecties. Dit jaar zijn er weer buitengewoon verzorgde bloemen van hem, diepkleurige dahlia's, waar het karmozijn als émail fonkelt, statige chrysanthen, klaar en sereen, zijn er gemeleerde bouquetten, waar ieder bloem zijn eigen karakter en kleur behield, is er buitendien een zelfportret, waarschijnlijk uit vroegeren tijd, toen het artificieele licht nog geen plaats had gemaakt voor een meer natuurlijke, eenvoudige; waar de dagkleur zoo meesterlijk werd vertolkt.

In een van de Monticelli's in Vrouwen aan de bron is een oud oranje rood, dat buitengewoon pikant uitkomt, en ons het meest dit schilderij doet bijblijven. Interressant is een stilleven van dezen schilder, dat eenzelfde manier van schilderen, van empateeren vertoont als zijne feeriën, nochthans zonder de fantasie van deze. De Bock's Riviergezicht is een briljante studie, diep van toon. Bauer is het geheimzinnigste in het Gezicht op Jeruzalem vol zwoelheid. Van zijne etsen is Feestdag aan de Ganges opmerkelijk door de ijlheid en raakheid van bouw.

Nog troffen ons: de sombere Molen van Jaap Maris; een magistrale teekening van Millet; een diepbruin stilleven van Vollon, vol glimmeringen en slierten van lichtende visschen; Wilgen van Corot; een kloek bloemstuk van Breitner; de romantieke zee van Dupré; eenige Mauve's en de nervige kloeke de Zwart's: Seinpost en Twee mannen aan den arbeid.

G.D. Gratama.

Boeken & tijdschriften

Gazette des Beaux-Arts

In het Juli-nummer publiceert Théodore Reinach een kritische bespreking van het opschrift op de omlijsting van het Gentsche altaar der van Eyck's. Reinach heeft zich ter vergemakkelijking der studie een nauwkeurige reproduktie op groote schaal enkel van het opschrift doen maken. De Gazette geeft er een lichtdruk naar.

Salomon Reinach schrijft in het Augustus-nummer over een nieuw ontdekte Aanbidding der Magiers van Hugo van der Goes, een werk van groote afmeting, dat aan het licht is gekomen te Monforte, een Spaansch stadje in de provincie Lugo, waar het in een donkere kapel van een kerk werd bewaard.

The Burlington Magazine (Juni)

Lionel Cust zet zijn notities over kunstwerken in de Engelsche koninklijke verzamelingen voort met een bespreking der ruiterportretten van Karel I door van Dyck.

Charlotte C. Stopes geeft bizonderheden omtrent het verblijf van den portretschilder Daniel Mytens in Engeland. Wat zij mededeelt levert een eigenaardige illustratie van de plichten eens hofschilders in die dagen.

W.H. James Weale geeft notities over eenige portretten van Vlaamsche primitieven.

C.G.