Onze Kunst. Jaargang 6

[p. 92]

EENVOUDIGE KOPEREN GEBRUIKSVOORWERPEN VAN JAN EISENLOEFFEL.

Naaldwerk - Crefeld

Het is een jaar of drie geleden, dat wij in Crefeld waren tijdens een tentoonstelling van kunst-naaldwerk in de Königliche Gewebe-Sammlung.

Hetgeen wij toen zagen, was ver van iets, wat kunst heeten mag, en nu er weder een tentoonstelling aangekondigd werd, interesseerde het ons, om er even heen te gaan, te meer daar er werk was van de Dresdener tentoonstelling en uit Weenen. Al dadelijk trof het ons, dat er een groot verschil was tusschen het werk van toen en nu. Men kon duidelijk merken, dat de algemeene geest in Duitschland onder den invloed was gekomen van het streven der nijverheids-kunstenaars. Over het geheel een eenvoudiger zin - maar toch, er ontbrak nog veel, zoowel wat kleur als begrip van ornament aangaat. Er was wel een streven, maar het leek nog vast te zitten in eigen onbegrepen ideeën. De techniek was meestal uitstekend, en soms zelfs aardig bedacht. Het beste werk was dan ook wel dat, wat door de techniek gebonden was - o. a weefwerk volgens Egyptische of Yslandsche werkwijze. Hier waren de patronen al uit den aard der zaak beter terwijl de kleuren een meer harmonisch geheel vormden.

[p. 93]

EENVOUDIGE KOPEREN GEBRUIKSVOORWERPEN VAN JAN EISENLOEFFEL.
De voorwerpen zijn zóo ontworpen dat ze geheel door de machine te maken zijn. Het materiaal is geel of rood koper.

Uit Weenen was o.a. weefwerk uit verschillend soort band, verwerkt tot een stof voor heerenvesten. Deze opgaaf was natuurlijk zeer streng begrensd, want geen man in westelijk Europa zal zich leenen tot 't dragen van buitennissige patronen of kleuren. Het resultaat was daardoor zeer goed - maar dezelfde werkwijze, toegepast vrijelijk op een kussen, was weer hoogst onbevredigend door de volstrekte afwezigheid van eenig denkbeeld, in de eerste plaats aan welke eischen een kussen moet voldoen en eerst in de tweede plaats, hoe 't ornament zich daarnaar te voegen heeft.

Nog maar al te veel was deze meening de heerschende, dat een voorwerp bestaat, om versierd te worden en niet, dat 't ornament dient om de schoonheid van 't voorwerp slechts te verhoogen.

Doch desniettegenstaande voelt men, dat er in Duitschland veel en ernstig gewerkt wordt. De vooruitgang in die drie jaren is zeker niet gering.

Van de Gewebe-schule komend, brachten wij nog een bezoek aan 't Kaiser Wilhelm Museum. Toevallig werd daar een kleine tentoonstelling in orde gemaakt van werk van Gustav Partz, een jong kunstenaar, die voor den eersten keer exposeerde.

[p. 94]

Al dadelijk bij 't binnentreden werden wij getroffen door een zeker iets, dat wij in de Gewebe-schule over 't geheel gemist hadden.

Aan den wand hingen eenige serieuse teeken-studies van bloemen en planten, o.a. een goede teekening van een schermbloem, bekeken volgens 't plan van haar groeiwijze - uitstralend in een grooten cirkel - de bloempjes zelve ook weer in cirkels. Dergelijke teekeningen verschafte den jongen kunstenaar de motieven om de ontwerpen te maken voor de koperen en ceramische voorwerpen, voor borduur- en batikwerken, welke hier uitgestald waren.

Wij vroegen eenige inlichtingen aan een jongen man, die daar bezig was en deze bleek zelf de ontwerper te zijn. Hij vertelde ons met trots dat hij een leerling was van J. Lauweriks, onzen landgenoot, nu werkend in Dusseldorf.

Zie, dat was aardig, hier de invloed te zien van den geest van een der onzen. En hoe? Hier was, hoewel nog jong en onrijp, een opgewekt leven; hier vonden wij een juist begrip, een warme liefde en belangstelling voor voorwerp en versiering. Nergens oppervlakkig geknutsel. Jammer alleen, dat, behalve 't batikwerk, niets door den ontwerper zelf uitgevoerd was, maar vervaardigd in verschillende bekende werkplaatsen. 't Is moeielijk instructies zóó te geven, dat ze volkomen begrepen worden. Men kan zich in een vak niet beter inwerken, dan wanneer men 't zelf beoefent - en daar het niet mogelijk is, alle vakken te gelijk te omvatten, zal ook hier alleen beperking kunnen voeren tot grooter ontwikkeling.

Intusschen allen lof aan onzen landgenoot, die zóó zijn ideeën weet te planten, dat er vol en jong leven aan ontspruiten kan.

E.S. van Reesema en Nierstrasz.

JAN EISENLOEFFEL.