Onze Kunst. Jaargang 3

[p. 175]

Jan Toorop

Naar aanleiding van de tentoonstelling zijner werken gehouden door de firma Frans Buffa & Zonen te Amsterdam.

DEZE tentoonstelling wekt veel sluimerende, halfvergeten sensaties. Herinneringen worden wakker aan den Haagschen kunstkring, toen in de zaaltjes boven de Passage, waar het maar donker was en schameltjes in verhouding tot de officiëele localiteiten van Pulchri. Het was er niet vol, men sprak er gedempt als bij een droeve plechtigheid. Enkele dames, uit nieuwsgierigheid binnengeloopen, gichelden zacht en fluisterden veelbeteekenend en een deftig heertje haalde belangwekkend ostentatief zijn botte gekleedejas-schouders op, om dan ernstig hoofdschuddend heen te gaan.

Er gebeurde toen iets, het gistte, het kwam over ons, er waren blikken en handdrukken van beteekenis bij enkelen, er was wel wat pose ook; maar er was toch ook een fond van echtheid door die pose tegen profanie beschermd. Er was in elk geval een nieuwe ontroering en er vormden zich nieuwe gedachten van schoone smart, er was polemische kracht, die de miskenning tartte en hoopvol verwachten van een nog vaag heerlijke toekomst.

In die dagen was Toorop voor zijn kring een moeilijk te benaderen mysterieuse grootheid, vreemde wereldwijze met diabolische oprechtheid geeselend het wufte menschdom. Niet als een straatprediker maar in de raadselachtige kabalistiek van een profeet. Hij wilde niet voor allen spreken, maar voor wie hem konden verstaan of vaag meevoelden, als een eenvoudige meevoelt bij het latijnsche woordengeklank van den priester.

Het had waarlijk iets van lithurgie en ik denk nu onder veel andere symptomen aan een jong meisje dat met gevoileerde stem en glanzende oogen beleed er aan te ‘gelooven’. En dit was toen volkomen zuiver en oprecht.

Maar zooals we vaak geneigd zijn die wondere kenteringen van

[p. 176]

ons gevoelsleven vol zoete melancholie, te houden voor den reeds aangebroken nieuwen tijd, waanden we ook toen dit alles bestendig. We zagen de nieuw getinte jaren komen, een tijd van oneindige verfijning, na de goedronde ons eens zoo dierbare Hollandschheid der Marissen. We hoopten op een tijd van louter uitgevierde nevroses, sidderend van diepste innerlijkheid, onnaspeurlijk gevat in bevende lijnenrythmiek.

J. TOOROP: Kommuniante, teekening, (1898).

Sedert is er zooveel anders geworden. De groote Hollandsche bloeitijd is voorbij al staan er nog enkelen, terwijl deze mannen van den nieuwen tenor alleen gebleven zijn, zonder een groote levende school om zich te zien groeien door hun aanvoerend talent bevrucht en geschraagd. Wel zijn er eenige namen te noemen, maar het is hier de plaats niet allen te bespreken die in dit verband behooren vermeld te worden, nu van Toorop alleen zooveel te zeggen valt naar aanleiding van deze expositie, die een tachtig nummers telt.

Nu is het niet leeg meer als vroeger en ook niet plechtig. In het kleine vierkante zaaltje dringt men soms. Er zijn oogenblikken dat de galerij boven vol staat. Nu weet men het wel: dit is Toorop,

[p. t.o. 176]

J. TOOROP: VÓÓR DE WERKSTAKING, schilderij. (1886-7).

[p. 177]

die vroeger veel vreemde teekeningen gemaakt heeft met symbolieke beteekenis, toentertijd haast onoplosbaar, nu vrijwel gevulgariseerd. Dit is Toorop, die berucht werd in Amsterdam door de sektieltableaux in Berlage's Beurs. Kortom, het is een interessant evenement en het verontrust of ergert nauwelijks iemand meer; maar of welbeschouwd de groote schare werkelijk nu kritischer ziet dan vroeger, of zij kieskeuriger, of zij positiever geworden is, we twijfelen er sterk aan. De geheimzinnige attractie der tooverformule is verflauwd, het genot is minder mysterieus, maar of dit verlies wordt vergoed door een stelliger genieten, we gelooven het niet.

J. TOOROP: Meisje uit Marken, teekening. (1901).

En toch is Toorop's kunst in den grond voor zinnelijk, klaar genot geschapen en is juist zijn picturale werk sterker, dan het mystisch symbolistische, dat bij hem minder om den inhoud dan om den gaaf ornamentalen vorm, de snareranke, muzikale lijn bekoort, en waarvan de ‘Drie Bruiden’ (hier in fotografie), de hier mankeerende ‘Rôdeurs’ en de machtige ‘Passeur d'eau’ de meest voldragen uitingen waren.

[p. 178]

J. TOOROP: Een visscher uit Marken, teekening. (1901).

Behalve die symbolieke teekeningen uit het begin van 90 is hier de verzameling vrij compleet! Te samen een tijdperk om ongeveer 20 jaren vertegenwoordigend: Daar zijn de impressionistische schilderijen, gemetseld met het tempermes, van 1885 beginnend, droef en grijs eerst van toon, als de Londensche straatmuzikanten, De Theems, met het zwaarzwalpende, goorgele water onder de log deinende

[p. t.o. 178]

J. TOOROP: PORTRET VAN DE DOUAIRIÈRE VAN ZUYLEN VAN NYEVELT, waskrijt, (1898).

[p. 179]

scheepsrompen in de Londensche atmosfeer, het virtuoos geschilderde, lichtwemelende interieur met het portret van Toorops vrouw. De krasse, kleurige Vloed met de getijgerde schuimsprei die ruisschend wegtrekt in 't golfdal langs den zwaar wadenden oliejas-man. Dan volgt de symbolieke tijd met De Venus der Zee, De(n) Tuin der Weëen, O Grave where is thy victory beginnend en eindigend met de doorwerkte teekening: De Zaaier van 95. Voorts de mooie portretten van 96 af: Kinderlijke Meditaties; het superbe portret van Mevrouw de Douairière van Zuylen van Nyevelt van 98 en het frappante meisjesportretje uit hetzelfde jaar: Kommuniante. Verder: De gepointilleerde, wazige Strandjes en Zeeën van 1899. Eindelijk de serie vast geteekende portretten en portretjes die Toorop in 't verloop der volgende jaren maakte. Te beginnen met het gepointilleerde portret van Dr Timmermans, en als pendant het dubbel (lamp en daglicht) verlichte portret van Mevrouw Bouman, en eindigend met het konterfeitsel van Mr. van Rees, gedateerd 1904. Daartusschen behoort nog de reeks kleine teekeningetjes, fijn gediviseerd in gouache-tintjes uit den Domburgschen studietijd van 1903, en de mooie bewegingsschets, die tegelijk weer Toorop's diepst-psychische eigenschappen van verfijnd sensualist openbaart: De Kruispolka.

J. TOOROP: Wilgen met Schuur, teekening. (1901).

En toch is het met al dit materiaal nauwelijks mogelijk eenigzins een ontwikkelingsgang vast te stellen; immers er is bij nader inzien meer verschil van procédé dan van wezen, meer van manier dan

[p. 180]

van kunnen. Stelt men het portret van Mr. van Rees in 1904 naast die zielkundig benaderde beeltenis in waskrijt van de oude baronesse van Zuylen, die zes jaren vroeger ontstond, dan is er van geleidelijken vooruitgang geen sprake.

J. TOOROP: Portret van Pastoor van Straelen, teekening. (1902).

Zoo diep als Toorop daar tot in de fijnste bijzonderheden van dat reeds halfgedoofde aristocratengezicht doordrong, vermocht hij hier niet op zijn model in te gaan. Daartegen kan de bewering niet gelden, dat er ook niet zooveel menschelijks van te zeggen viel, want elk gezicht, ook het uiterlijk meest strak conventioneel geplooide, blijft toch het onfeilbaar symbool van den innerlijken aard voor wie het ernstig bestudeert. Men kan hoogstens het ééne stuk ‘gelukkig’, het andere, om welke reden dan ook, minder volkomen bereikt vinden. En dat is wat van al dit werk, na de afgesloten impressionistisch-tonalistische en de symbolistische

[p. 181]

periode, kan gezegd worden.

J. TOOROP: Annetje de Meester, teekening. (1903).

Tastend en zoekend naar telkens nieuwe procedés, gehoorzamend aan de altijd nieuwe eischen van het geval en, niet het minst, spoedig geïnfluenceerd door een nieuwe buitenlandsche mode, is Toorops werk te ongelijk om er voorloopig den trek naar een vast omschreven doel in te constateeren. Nog altijd is bij dezen uiterst begaafden kunstenaar, geen einde aan het zoeken, geen bezonkenheid en rust gekomen. Behalve zijn exotische afkomst, waardoor de wajangachtige delicatesse zijner symbolieke vrouwenfiguren verklaard wordt, compliceert ook zijn gestadige lust tot cosmopolitisch leven, tot reizen en vlottend zijn het moeilijk proces van het zich zelf vinden. Dit evenwel schijnt vast te staan: Hoe teer zijn landschappen ook mogen zijn, hoeveel beschaafder dan Fransche en Belgische voorgangers hij ook de pointilleer-techniek voor zijn blonde zeegezichten wist aan te wenden, de portrettist Toorop blijft ons 't liefst,

[p. 182]

omdat hij in die kwaliteit vaak aan iets zeer bijzonders raakte, dat niemand buiten hem bezit.

J. TOOROP: Het Schaap, teekening. (1903).

Wie toch heeft ooit zoo den halfbedeesden, boeienden blik van een halfwasmeisje in stellige lijntjes geteekend als hij hier in de Kommuniante? Wie heeft na de 15d'eeuwers een kop zoo strak en toch zoo in de huivering van het kloppende leven ons doen aanzien als Toorop in zijn ‘Pastoor van Straelen’? En bij het duizendvoudig overleg waarvan al deze portretten getuigen danken zij hun waarde tenslotte toch niet aan de toepassing van geleerde theorieën, of het in praktijk brengen van meeningen over kunst, noch ook aan het geduld, waarmee elk onderdeel trouw is nageschreven. Toorop is niet kritisch al wil hij 't wellicht soms zijn of schijnen, hij is bovenal intuïtief. Zie zulke handen als op de meeste zijner portretten, met één lijntje gezet, belichamen zij nog eens alles wat het gezicht ons al zeide. Dat hij integendeel vaak niet geduldig genoeg is om zuiver alle deelen van zijn voorbeeld te inventariseeren in hun onderling verband, wordt meer dan ééns door zeer onacademische teekenfouten bewezen. Daar zit een oor niet op zijn plaats, (N^o 18) of wordt een been te lang; (N^o 51) maar toch blijft altijd het geheel bewonderenswaardig accuraat rekenschap geven van al wat er uiterlijk en door het uiterlijke innerlijk van de geportretteerden te zeggen valt. In zijn portrettuur is Toorop zuiverder symbolist dan in zijn uitsluitend met zinnebeeldig doel gecomposeerde teekeningen van vroeger. Hier is de sym-

[p. 183]

boliek die geen uitleg behoeft om begrepen te worden, de ervarings-symboliek van het leven.

De Heer A. Plaschaert heeft onlangs den wensch uitgesproken, dat de schilders hun werken toch mochten dateeren.

Toorop doet dit meestal en zoo is deze tentoonstelling de gelegenheid, waar we met weinig moeite nu nog een werk kunnen doen wat voor wie zijn oeuvre later wil overzien wellicht bezwaarlijk wordt en tijd kost. Ik noteer dus hieronder de lijst der hier tentoongestelde en gedateerde werken in chronologische volgorde als een legger voor latere studies. Waar de stukken niet gedateerd waren verstrekte mij de kunstenaar zelf de noodige inlichtingen. Een korte beschrijving van elk werk dient alleen om het later te kunnen identifieeren. Van alle commentaar heb ik mij onthouden, om niet te veel plaats in te nemen. Het kwam er hier meer op aan een nuttig, dan een aangenaam werk te doen. Wat baten conclusies als de feiten niet vast staan?

W. Vogelsang.

Maart 1904.

Chronologisch gerangschikte Lijst van Toorop's Werken op de Tentoonstelling

1885	Straatorkest in Londen. Schilderij (tempermes).		Cat. 4
		Druk verkeer op een trottoir. Onder de voorbijgangers 2 straatmuzikanten, één met een harp en één, gekleed in groene jas, met viool. Een meisje haalt geld voor hen op. Gem. l.o: 1885.
	Oude Eiken in Surrey. Schilderij (olieverf, vlak aangezet en gecontoureerd).		Cat. 36
		Op den voorgrond een oude eikestam, waarbij een dame in lila japon rust. Op den achtergrond heuvels, links graast een paard; rechts een koe. Gem. r.o.: J.H. Toorop.
	Lawntennis. Schilderij (vlak aangezet).		Cat. 37
		Een lawntennisplaats in een tuin. Rechts bij het net liggen een heer en een dame in het gras. Gem. r.o.: J.H. Toorop.
	Lezende dame. Schilderij (olieverf, tempermes).		Cat. 55
		Dame in 't zwart naar rechts gewend (kniestuk) zit in een fauteuil te lezen; op een tafeltje een glas water.
	Portret van Mevrouw T(oorop). Schilderij (olieverf, tempermes).		Cat. 51
		Een dame in witte japon zit, met een handwerk bezig, bij een zeer licht raam. Bij haar staat op een rond tafeltje met één poote en hyacintenglas met bloemen. Gem.: Jan Toorop.
1885-86	De Theems. Schilderij (olieverf, tempermes).		Cat. 2
		In het midden de vaargeul, rechts en links liggen schepen gemeerd, ver naar achter een wit schip; vóór, rechts en links, veel kleine schuiten en roeibooten Gem. l.o.: Jan Toorop.
	Trio fleuri. Schilderij (olieverf, tempermes).		Cat. 3
		In een tuin, voor bloemenwand, drie dames in witte en crême toiletten. twee zittend en een staande. Gem. l.o.: Jan Toorop;

[p. 184]

1886	Herfstlandschap in Surrey. Schilderij (olieverf).		Cat. 6
		Door het getralie van hoog opgaande boomen heen schemeren krijtrotsen en wat blauw van een lucht. In het midden op den voorgrond is een zwart vrouwtje aan het hout sprokkelen. Gem. l.o.: 1886 J. Toorop.
1886-87	Vóór de Werkstaking. Schilderij (gepointilleerd).		Cat. 21
		Een man met een vrouw, die haar kind zoogt, zitten in avondschemer bij een blanke rivier. Verder achter: mannen aan het werk in de aarde. In het verschiet voor een zonsondergangslucht het silhouet van een stad met veel torens. De typen van de Notre-Dame, een Amsterdamsche kerk en de Oude kerkstoren te Delft vallen te onderscheiden. Gem. l.o.: Jan Toorop.
	Morgen na de Werkstaking. Schilderij (gepointilleerd).		Cat. 49
		In een zilverig ochtendlicht dragen een man en een jongen een doode over een wegje langs een heg. Achter hen een vrouw met een kind op den arm. Gem. r.o.: Toorop.
1887	Interieur. Schilderij (olieverf, tempermes).		Cat. 5
		Aan een witgedekte tafel zitten twee meisjes, één op den voorgrond is op den rug gezien, verder links in de kamer speelt een ander meisje piano. Op tafel 2 sinaasappelen en resten van een déjeuner. Gem.: J. Toorop, 1887.
1887	Broek in Waterland. (Gekleurd krijt).		Cat. 14
		Een breede sloot in groen weiland. Een man is bezig met een roeiboot. Links achter: een huisje; rechts een huis en hooischelf. Gem. r.o.: J.H. Toorop, 1903.
1888	Spelende Jongens. Schilderij.		Cat. 56
		Twee boerenjongens zitten in 't gras tegen een grijze muur, naar links gewend. De voorste houdt een duif in de handen. Gem. l.o.: Jan Toorop, 1888.
1889	Vrouw met Papegaai. Teekening (met waterverf).		Cat. 40
		Een vrouw, op den rug gezien, staart uit een raam op een landschap. In de kamer boeken met duidelijke titels, links een piano, waarop twee handen spelen. De vrouw heeft aan een lijn een zwijntje. Naast haar een papegaai op stok met een ketting vastgelegd aan een der boeken (Much ado about nothing v. Shakespeare) Allegorie op het tragisch einde van een Brusselsch Musicus, nader aangeduid door de gebroken zuil, om wier voet zich een slang kronkelt, op de piano. Op de zuil staat: De Toi vil animal à petrir un génie O fangeuse grandeur, sublime ignominie. Gem. r.o.: Jan Toorop.
1890	Venus van de Zee. Schilderij, (olieverf, tempermes).		Cat. 52
		Een vrouwfiguur met lichtblond, loshangend haar, omkleed met een wijd uitstaand gewaad van dunne stof, de linker schouder ontbloot, staat op den voorgrond. Daarachter een visschersvrouw, die haar schijnt te willen bedekken met een blauw kleedingstuk, terwijl rechts eveneens een vrouw zichtbaar wordt, die een gelen lap stof voor haar ophoudt. Verder naar achter links: een visscher en een visschersvrouw; daarachter zee en lucht. Door takkengekronkel ziet men rechts op het middenplan 't lichaam van een naakt kindje; meer op den voorgrond een slang en een papegaai. Gem. r.o.: J. Toorop.
	De Vloed. Schilderij.
		Door het schuimende water in een golfdal der branding gaat een visscher met blauwe broek en gele oliejas. Reproductie: Plakaat der Toorop-Tentoonstelling. Buffa 1904. Gem. l.o.: Jan Toorop.
	Moeder en Kinderen. Teekening (waskrijt).		Cat. 12
		Een visschersvrouw met loshangend haar zoogt haar kind; 5 andere kinderen staan er bij, links zit een zuigeling in een kinderstoel met een spaarpot te spelen. Achtergrond oranje, de kleeren van vrouw en kinderen zeer kleurig (paars en groen), de vloer geel Gem. l.o: J.H. Toorop.
	De Tuin der Weeën.		Cat. 13
		Een jonge vrouw in wit gewaad staande bij een vijverspiegel in steenen rand gevat. In den vijver een vreemd fontijnbekken, gedragen door handenwringende donkere figuren De schaal van de fontein zelve is met mascarons versierd, uit het oog van één daarvan plast een straal water neer. Links een treurwilg; op den achtergrond de vervallen tuinmuur met uit de hengsels gezakte deur. Het spiegelbeeld van de deur in den vijver is verkeerd geteekend, zoodat de schuine lijnen in plaats in tegenovergestelde richting, nagenoeg parallel loopen. Foto van A.S. Weinberg, Heerenstraat, 36, Groningen. Gem.: J. Toorop.

[p. t.o. 184]

J. TOOROP: KINDERVREUGDE, (Kruispolka), teekening. (1903).

[p. 185]

1891	Studie voor de Rôdeurs. (Teekening met enkele kleuren).		Cat. Aquarellen 13
		Een naakte hétaire, alleen de koussen nog aan en vele ringen aan de vingers, uitgestrekt op een geel kleed, achter haar nog twee tot aan de heupen naakte vrouwen, onder aan op den voorgrond een doodshoofd, een brandende kaars en het hoofd van een non met kruis. Opschrift: Een Leven. Gem.: J.H. Toorop, 1891. Studie voor de Rôdeurs.
1892	O Grave where is thy victory? Teekening (zwart krijt).		Cat. 23
		Een stervende dien twee symbolische vrouwfiguren, zwevend boven hem, de doornen van het wereldleed afnemen. Een geopend en een gedekt graf links. Van teekening en ook van conceptie zeer verwant met de teekening uit het zelfde jaar: Fatalisme. Gem. r o.: Jan Toorop, '92.
	De Jongste Generatie. Schilderij		Cat. 1
		Een klein kind, dartel de armpjes bewegend, in een kinderstoel gezeten, in een kleurigen droomentuin met boomen van smaragdgroen en stammen van purper aan donker spiegelenden vijver. Achter het kind links de gevel van een vervallen huis met schuinhangende deur. Door het raam ziet men binnen een donker gekleede vrouw bij een verwelkte tulp in pot. Op voorgrond rails en telegraafpaal. Gem. l.o.: Jan Toorop, 1892.
1895	De Zaaier. Teekening.
		Op den voorgrond twee vrouwehoofden, de Berusting en het Verlangen, met loshangend golvend haar, rechts achter: de figuur van den zaaier. Links achter: een donkere vijver, waarin twee zwanen. Foto A.S. Weinberg, Groningen. Reproductie, Bouw- en Sierkunst. Gem.: J. Toorop.
1895	Kanaal met Schilder Ets (Droge naald).		Cat. Etsen n^o 7
		Aan den kant van een kanaal zit een teekenaar, op den rug gezien. Links in 't kanaal eenden, verder een brugje. Gem.: Toorop.
1896	Kinderlijke Meditatiën. (Potlood).		Cat. 29
		Portret van een meisje, naar rechts gewend, geheel profiel, de handen gevouwen in den schoot, links onderaan gemerkt: J.H. Toorop, 1896. Opschrift: Kinderlijke Meditatiën. Foto. A.S. Weinberg, Groningen.
	Divine Extase. Niet tentoongesteld.		Cat. 47
	Boschje. (Droge naald).		Cat. Etsen 4
		Een beekje dat tusschen groote stammen van een bosch kronkelt, (vierkant). Gem. Toorop.
	Lezend meisje. (Ets).		Etsen 5
		Een meisje (Charlie Toorop) zit aan een raam te lezen, op 't kozijn ligt een horloge. Uit 't raam ziet men op zee en strand. (Schelpkar en visschers). Gem.: Toorop.
1897	Portret van den Heer Groeneveldt, Oud Vice-president van den Raad van Indië. (In zwart krijt).		Cat. 48
		De geportretteerde, een heer van middelbaren leeftijd met snor en bril, leest een boek met groote Chineesche karakters, op den achtergrond is zijn bibliotheek aangeduid, rechts en links geflankeerd door twee Budhistische Godenbeelden van brons. Gem. l.o.: J.H. Toorop.
	Bosch met vijver en zwanen. Ets.		Etsen 9
		In een vijver in 't bosch, 2 zwanen. Gem.: Toorop.
	Boom (Boerenerf.) Ets.		Etsen 11
		Vóór links: een groote boomstam, daarachter ziet men een huis, rechts een huis in 't verkort van op zij gezien. Als achtergrond dichte boomen. Gem. Toorop.
1898	Kommuniante. Teekening, (potlood en wit krijt).		Cat. 28
		Meisje met sluier ten voeten uit en face. Gem.: J. Toorop. Reproductie Catal. P.N. Schultze, Betsy Schultze.
	Portret van de Douairière Van Zuylen van Nijevelt. (Waskrijt).		Cat. 11
		Oude dame zit naar links gewend, gekleed in zwart kanten japon en zwart kanten muts, voor groenen achtergrond; de handen, in den schoot, houden een blauw breiwerk; rechts de leuning van den oranje fauteuil zichtbaar. Gem. r.o.: 1898, J. Toorop.

[p. 186]

1899	Zee. Schilderij (gepointilleerd).		Cat. 20
		Zee met veel rijen van golf kammen; zeer hooge horizon. Op den voorgrond iets van een duin zichtbaar. Ver naar achteren varen 3 pinken. Gem. l.o.: J.T. 1899.
	Mistige Zee. Schilderij, (gepointilleerd).		Cat. 26
		Van hoog standpunt af gezien Op den voorgrond loopen twee honden, één wit en één donker, elkaar na over het duin. Verder naar het midden, schelpvisscher met kar en paard in paars en weeke tusschentinten. Gem.: J. Toorop.
	Strandvondstertje. Ets, (droge naald).		Etsen 1
		Een meisje zoekt in het duin verschillende voorwerpen bijeen en verzamelt die in een mandje. Ver achter: de zee en een schelpwagen. Gem.: J. Toorop.
	Nettenboetsters. Ets, (droge naald).		Cat. 8
		Twee vrouwen zijn op den voorgrond in het duin bezig met het herstellen van een net, verder naar achter: een met netten beladen kar, waarop twee mannen. In een hollen weg in het midden ziet men de hoofden van vele naderende mannen en vrouwen. Gem.: Toorop.
1900	Portret van Toosje de Beer Poortugael. (Teek. in waskrijt).		Cat. 53
		Alleen het gezicht, strak en face op groenen fond. Gem. l.o.: J.H. Toorop, Katwijk a/zee.
1900	Zee met blauwe uitwatering van den Rijn bij Katwyk. Schilderij.		Cat. 24
		In de blauwe strook zoetwater, die de Rijn in zee teekent, liggen drie pinken. Aan den horizon veel zeilende schepen. Gem. J. Toorop.
	Schelpenvisscher. Ets.		Etsen 10
		Op den voorgrond een man met een schelpennet. Verder achter: de donkere zee; op 't strand, wagen en paard. Gem.: J. Toorop.
	Damesportret. Teekening (Potlood).		Aqua. 6
		Een dame, steunend op den linker elleboog, zit peinzend aan een raam, naar rechts gewend. In de linker hand een bloem (camelia). Gem. l.o.: J.H. Toorop.
	Dameskopje. Teekening (Potlood).		Cat. 44
		Dame naar rechts gewend, met nauw sluitend corsage (Buste) Gem. r.o.: J. Toorop.
	Portret van Dr. Timmerman. Schilderij (Gepointilleerd).		Cat. 3
		De geportretteerde zit, naar rechts gewend, in een geïllustreerd boek te kijken. Op tafel bij hem o.a. een aschbak, waarin een kort pijpje. Afgebeeld in het tijdschrift Die Rheinlande, bij een artikel van E. Schäfer, Juni 1903. Gem. r.o.: J. Toorop, 1900.
	Portret van Mevr. Bouman de Lange. Schilderij, (Gepointilleerd).		Cat. 9
		Naar rechts, lezend, aan een tafel, waarop een lamp met kap. Als achtergrond verscheiden weefselpatronen. De kleur van het geheel, in rose-paarse tinten, drukt de verlichting van lamp en daglicht tegelijk uit. Gem. r.o.: J. Toorop, 1900.
1901	Elsje Lukwel. Teekening (Potlood).		Cat. 16
		Profiel van een meisje met vlecht over den linker schouder, in de rechter even aangeduide hand, een Marguerite. Gem.: J.H. Toorop. Opschrift: Elsa Lukwel, Katw. a/Zee, 1900, aan Bas en zijn vrouw. Afb. in G.H. Marius, Holl. Schilderkunst, blz. 485.
	De Dorpelwachters van de Zee. Schilderij (Procédé als Signac).		Cat. 34
		Twee oude visschers zitten aan den weg in het zand; een draagt een hoogen hoed en steunt, de ellebogen op de knieën, het rechtuitstarend hoofd met beide handen; de ander, blootshoofds, de handen gevouwen op een stok. Rechts: jonge visschersvrouw met kind. Verder naar achter: een ankerdragende visscher, vier visschersvrouwen en een visscher in oliejas te paard. Gem. l.o.: J. Toorop, 1901.

[p. 187]

1901	Een visscher uit Marken. Teekening (Potlood met enkele matte kleurtjes).		Cat. 38
		De visscher staat voor een houten huisje, en face, de handen in de zijden, wijdbeens. Rechts, over een hek heen, ziet men een Markensche vrouw, een kind dragend. Ver achter: Markensche huisjes Gem. r.o.: J.H. Toorop, Aug.-Sept. 1901.
	Meisje uit Marken.		Cat. 41
		Zit te breiën bij een groote hangklok, in Markensch binnenhuis; rug aan rug met haar een ander meisje in Markensche kleedij. Gem. r.o.: J.H. Toorop, Sept. 1901.
	Wilgen met Schuur. Teekening (Potlood).		Aqua. 10
		Bij oude wilgenstammen een houten schuurtje met pannendak, in de zon. Achter een planken schuttinkje zit een meisje met strooien hoed te lezen. Het figuurtje maakt den indruk er ingezet te zijn en niet bij de oorspronkelijke visie van het geval te behooren. Gem. l.o.: J.H. Toorop, 1903. Repr. in den Cat. v.d. Tentoonstelling.
1902	Portret van Pastoor van Straelen. Teekening, (waskrijt).		Cat. 10
		De geportretteerde in zwarte soutane met baret, en face (Borststuk). Rechts op een voetstuk een Heilige: Sint Jeroun. Gem. op oranje fond: Katwijk, Pastoor van Straeten, Jan Toorop.
	‘I sit and look out’. Teekening (naar Walt-Whittman's gedicht).		Cat. 32
		Een groot vrouwenprofiel met losse, ornamentaal golvende haren, neerhangend over den ontblooten rechter schouder. Achter dit hoofd links de hooge omkrullende baren der zee en 't zeil van een schip. Gem. J.H. Toorop.
	Rijnkanaal te Katwijk a/Zee. Klein schilderij, (gepointill.).		Cat. 35
		Van een zandheuvel ziet men neer op 't kanaal, waar een bomschuit vastgemeerd ligt, een ander schip aan den overkant. Als fond de zandhelling aan de overzijde; zonder lucht Gem: Toorop.
	Portret van Freule v. Clifford. Teekening.		Cat. 15
		Profiel op groen fond; alleen het hoofd, met rood haar; naar rechts gewend. Gem.: J. H Toorop, 1902. Opschrift: Freule J. Clifford, den Haag.
	Jopie Juriaan Kok. Teekening, (potlood).		Cat. 18
		Meisje met hangend haar, naar rechts gewend profiel. In het jurkje en in het haar rood lint. Gem: 17 Juli 1902, Katw. Jopie, oud 10 jaar.
	Diakonessezuster. Teekening, (gekleurd krijt).		Cat. 45
		Alleen het hoofd en de hals; driekwart naar rechts, de broche van het witte kruis en iets van het blauw linnen van het verpleegskostuum. Gem. r.o.: J.H. Toorop, 1902.
	Mannenkop uit het volk. Teekening, (zwart krijt).		Cat. 50
		Visscher, borststuk, driekwart naar rechts, den toeschouwer aanziend. Gem. r.b. Jacob v.d. Meulen, Noordw a/Z.J.H. Toorop, 1902, Repr. in Bremmer s: Moderne Kunstwerken, n^o 47.
	Lezend meisje. Teekening, (potlood).		Cat. 54
		Charlie Toorop. Naar rechts gewend, profiel, in het loshangend haar een strik. Het jurkje oranjegeel getint Reproductie: Uitnoodigingskaart, Buffa. Gem.: Charlie Toorop, oud 11 jaar. Gedaen 2 Juni 1902. Voorts de handteekening van het meisje, Charlie Toorop, jarig, 25 Maart.
	Kindje met boek (Charlie Toorop). Ets, (droge naald)		Etsen 2
		Een meisje, tot aan de borst achter een tafel, met groot geïllustreerd boek voor zich. Op de tafel: een slank glas met twee bloemen. Hetzelfde glas komt voor op het portret van Dr. Timmerman. Gem.: J. Toorop.

[p. 188]

1902	Ontwaken. Ets, (droge naald).		Etsen 2
		Een dame ontwaakt op een stoel bij het raam en schuift het gordijn naar rechts weg. Gem. r.o.: J. Toorop.
	Schetsen voor de Tableaux in de Nieuwe Beurs, Amsterdam. (Potlood en blauw potlood).		Cat. 30
		Verleden, Heden en Toekomst; afgebeeld in het Weekblad de Amsterdammer en uitgevoerd in de Nieuwe Beurs. Gem. op De Toekomst. J. Toorop, 1902.
1903	Schetsen v.d. Keramiek grès friezen.		Cat. 31
		Voor Berlage's Korenbeurs.
	Annetje de Meester. Teekening, (zwart krijt).		Cat. 17
		Profiel van een meisje met donker loshangend haar en geruit jurkje, gezeten in een rieten leunstoel, naar links gewend. Gem.: J. Toorop, 1903. Opschr. Annetje de Meester. Repr. Cat. Tent. Buffa. 1904.
	Rust. Teekening, (guache).		Aqua. 18
		Teekening uit een serie te Middelburg gemaakt in 1903. Een meisje in rose japon, ligt in het duin. Gem.: J.H. Toorop.
	Het schaap. (Teekening als n^o 18).		Aqua. 1
		Een schaap grazend op het duin. Over een paar pannen daken heen ziet men ver over het vlakke land. Gem.: Jan Toorop te Domburg.
	Katten. Teekening, (als boven).		Aqua. 15
		Een zwart-en-wit en een bruine kat bij een etensbak. Van links kop en hals van een kip. l.o.: J.H. Toorop, 1903.
	Paarden. Teekening, (als boven).		Aqua. 7
		Paarden in de wei; achter: een huisje en boomen. Gem.: Letter N.J. Toorop, 1903. l.o. staat: Jour Sombre.
	Liggende Dame. Teekening, (als boven).		Aqua. 8
		Dame in blauwe blouse en witte rok met een stroohoed; verder naar achter: een geitje. Gem.: Letter V, 1903, J. Toorop.
	Straatweg in Domburg. Teekening, (als boven).		Aqua. 3
		Links ziet men in één laantje twee vrouwenfiguurtjes, één van achteren gezien zit op een rijwiel. Gem. r.o.: J.H. Toorop, 1903.
	Zonnige Laan. Teekening, (als boven).		Aqua. 4
		In een laan zit rechts vooraan een meisje in 't wit bij haar neergelegd rijwiel. Gem.: Letter U.-J.H.T. aan één.
	Heeren in zon en schaduw. Teekening, (als boven).		Aqua. 16
		Twee heeren op den rug gezien in een laan. Gem. r.o.: J.H. Toorop.
	Herfst. Teekening (guache).		Aqua. 14
		Een roodbruin paard opeen grasveld tusschen dunne hoornen (berken). Gem: J.H. Toorop, (Domburg 1903).
	Vrouwtje in zon en schaduw. Teekening, (als boven).		Aqua. 17
		Twee vrouwefiguutjes op den rug gezien in een laan. Op den voorgrond: een gesloten, witte barrière. Gem. l.o.: J.H. Toorop, 1903.
	Vrouw aan de Wasch. Teekening, (als boven).		Aqua. 9
		Een knielende vrouw met wit mutsje, bij 3 waschtobben. Gem.: Domburg, J.H. Toorop, 1903.
	Vioolspeelster. Teekening, (als boven).		Aqua. 12
		Een meisje speelt staande viool, een dame in gele japon accompagneert haar op de piano. Gem. l.o.: J.H. Toorop, 1903.
	Duinen in Domburg.		Aqua. 11
		Gezicht op golvend, groen duinlandschap. Op den voorgrond, twee meisjes in Zeeuwsch costuum. Gem. l.o.: J.H. Toorop, 1903, Domburg.

[p. 189]

1903	In Bekoring. Teekening, (potlood).		Aqua. 2
		Een dame, achteroverliggend, 't gezicht in 't verkort gezien, links achter haar een vioolspelend meisje en meisjes en jongens die elkaar kussen. Rechts uit 't raam ziet men de zee met zeilende pinken. Gem.: J.H. Toorop, 1902.
	Damesportret. Potlood.		Cat. 19
		Een dame met hoog kapsel (profiel) bladerend in een boek. Links op den achtergrond hangt een schilderij (Israëls?). Gem. l.o.: J.H. Toorop, 31 dec. 1903. Opdracht aan Mevr. Juriaen Kok.
	Heerenportret. Teekening (Zwart krijt).		Cat. 43
		Een heer van middelbaren leeftijd met grijzenden baard, de handen over elkander geslagen zit, den toeschouwer-aanziende, bij een tafel met boeken. Gem.: J.H. Toorop, 11-1903.
	Portret van den Heer Drabbe. Ets. (Droge naald).		Aqua. 6
		Een heer van middelbaren leeftijd zit, naar rechts gewend, te lezen. Borststuk. Opschrift met Potlood: Jan Drabbe te Domburg. Gem.: J. Toorop, 1903.
	In de Duinen te Domburg. Olieverf (Gepointilleerd).		Cat. 25
		Groot duingezicht met de zee rechts in de verte. Links vooraan zit een visschersmeisje te turen over het golvende landschap. Gem. l.o.: J. Toorop, 1903.
	Madame B. (Portret-studie). Schilderij olieverf, in breede, lange toetsen gediviseerd.		Cat. 33
		Dame, naar links gewend, (tot onder de taille zichtbaar) in witte japon, zit buiten, met den rechter elleboog op de leuning van haar tuinstoel. Gem. l. boven: J. Toorop, 1903, Domburg. Reproductie in den Cat. v. Buffa, 1904.
	Miss M. Teekening (Potlood).		Cat. 46
		Dame met hoed. Borststuk, naar links. Gem.: J.H. Toorop, 1903.
	Damesportret. Teekening (Potlood).		Aqua. 6
		Dame met geonduleerd kapsel, naar rechts gewend, steunend op de linker hand, staart peinzende voor zich uit. Gem.: J. Toorop.
	Kindervreugde. Teekening (Zwart en gekleurd krijt).		Cat. 39
		Drie meisjes dansen een kruispolka, een vierde speelt rechts viool (Charlie Toorop?) Twee dames met hoeden op zitten op den achtergrond tegen den wand van de kamer. Gem.: J.H. Toorop, 1903. Opschrift: Kruispolka.
	Portret van Mr. R. van Rees. Schilderij. (Olieverf, gepointilleerd in het breedere procédé Signac-Rysselberghe).		Cat. 7
		De geportretteerde zit naar links gewend (drie kwart) in een armstoel. Draagt een donkerblonden knevel en is gekleed in Lodenmantel over een rok of smoking. Als fond: een tapijt. Rechts uit 't raam ziet men op een Keizersgrachtbrug. Het gezicht is glad geschilderd en daarover heen licht groen gepointilleerd. Gem. l.b.: J. Toorop, 1904.
1904	Portret van Mejuffr. W. v. Rees. Potloodteekening met wat rood potlood.		Niet in den Cat.
		Bijna en face. Borststuk, aan het toilet ietwat roze. Opschrift: Wolly van Hees. Gem. r.b.: J.H. Toorop, 1904.