Onze historie in woord en beeld

[p. 43]

VIII. De man des bloeds.
1567-1568.

Het gansche land is één schavot!
En hij, die beelden heeft gebroken
En hij, die beelden heeft gewroken
All ondervinden 't zelfde lot.

DE Spaansche Koning was buiten zichzelven van woede, toen hij vernam, wat hier gebeurd was. Hij sloeg de hand aan zijn baard en zwoer bij de ziel zijns vaders, dat hij den beeldenstorm bloedig zou wreken. ‘Alle Nederlanders,’ zoo sprak hij,‘zijn des doods schuldig. De Protestanten, omdat zij de beelden hebben gebroken, de Roomschen, omdat zij 't niet hebben belet.’ Om dit vreeselijk vonnis uit te voeren, koos hij den hertog van Alva, een man, hard en onbuigzaam van aard, wreed en zonder mededoogen.

Alva.

Maal Alva, Neêrlands roe, met verf van gal en bloed,
Dien krijgsman, hard als staal en bitterder dan roet,
Die achttien duizend op schavotten liet ontlijven
Eu honderdduizenden verdelgen of verdrijven.

[p. 44]

Alva daagde allen, die hij wilde vonnissen, voor een nieuwe rechtbank, ‘den Raad van Beroerten’ geheeten. Zoo werden duizenden onschuldigen omgebracht. Vooral had hij het op rijken en aanzienlijken gemunt. Daartoe behoorden ook de edele graven van Egmond en Hoorne, die Zaterdag vóór Pinksteren van het jaar 1568 te Brussel op 't schavot werden onthoofd.

Hoorne en Egmond.

Dit's Egmond, dien de nijd van Alva hielp aan kant,
De dapp're veldheer, schild en speer van Nederland.
En naast hem Hoorne's graaf, de admiraal ter zee,
Die samen met zijn vriend de dwing'landij bestreê.

Graaf Lodewijk.

Ook Oranje werd voor den Raad van Beroerten gedaagd. Gelukkig echter was hij naar Duitschland geweken. Daar was hij veilig voor Alva en kon hij een leger verzamelen om den dwingeland te verdrijven.

Dat leger stond onder bevel van Lodewijk en Adolf, twee broeders van den Prins en viel in het voorjaar van 1568 in Groningen.

Bij het dorpje Heiligerlee kwam het tot een slag, die gelukkig voor ons afliep; de vijand moest zich redden door een overhaaste vlucht. Jammer, dat deze overwinning zoo duur werd betaald. Graaf

[p. 45]

Adolf, door een sabelhouw en een pistoolschot gewond, stierf den heldendood.

Graaf Adolf sneuvelt.

Graaf Adolf, edel, jong en schoon,

Zijn vrome Moeders vierde zoon,

Was de eerste, die zijn leven

Voor 't heiligst recht zou geven.

Wat was Prins Willem bedroefd, toen hij den dood van Adolf vernam! Toch verloor hij den moed niet; hij wilde voortaan zijn leven wijden aan de zaak der verdrukte Nederlanders. In den strijd tegen Spanje, die tachtig jaren duren zou, offerde hij goed en bloed, om voor ons volk te verwerven de zoo vurig begeerde vrijheid van geweten.

Voor Godes Woord geprezen,

Heeft hij, vrij (zeer) onversaagd,

Als een held, zonder vreezen

Zijn edel bloed gewaagd.