Onze historie in woord en beeld

[p. 9]

III De Kruistochten.
1096-1291.

Peter van Amiëns.

TE Amiëns, eene stad in Frankrijk, woonde 11^de eeuw een kluizenaar, die Peter heette. Op zekeren dag verliet hij zijn eenzaam verblijf en ging naar het Heilige Land. Hij wilde Jerusalem bezoeken en daar bidden op het graf van den Heere Jezus. Jaarlijks

Kerk van het Heilige Graf.

begaven zich honderden pelgrims naar de heilige stad. Zij meenden daar dichter bij den hemel te zijn dan elders.

Nu was, honderden jaren vroeger, op het graf van den Heiland, eene fraaie Christelijke kerk gebouwd.

Dit Godsgebouw was - jammer genoeg - in handen der Turken gevallen. Deze ruwe menschen, aanhangers van

[p. 10]

den valschen profeet Mohammed, konden de bedevaartgangers niet met rust laten. Zij scholden hen uit voor christenhonden, ja ontzagen zich menigmaal niet, hen schadelijk te mishadelen. Peter zag dit met verontwaardiging; aan die gruwelen wilde hij een einde maken. Weder in Europa teruggekomen, begaf hij zich naar den Paus, die toen algemeen als het Hoofd der Christelijke Kerk erkend werd. Pater vertelde, al wat hij gezien had. ‘Mag,’ zoo vroeg hij eindelijk, ‘dat land, waar de Verlosser geleerd, geleefd en geleden heeft, nog langer in handen der Turken blijven?’

‘Neen,’ antwoordde de Paus, ‘alle vorsten en volken van Europa moeten zich opmaken om het Heilige Graf aan de handen der ongeloovigen te ontrukken.

De Vergadering te Clemont.

Eenige maanden later had er op een plein buiten Clermont, eene stad in 't zuiden van Frankrijk, eene groote vergadering plaats.

[p. 11]

De Paus was er zelf ook bij en beloofde aan ieder, die naar Jerusalem wilde gaan om de Turken te verjage, vergeving van zonden.

‘God wil het,’ riep het volk vol geestdrift uit, en allen besloten, de wapene aan te gorden. Tot teeken daarven hechtte men een rood kruis op den rechterchouder.

Peter oop zij ezel.

Peter de Kluizenaar was er erg blij om dat het zoo ging. Op zijn ezel gezeten, en met een kruis in de hand, trok hij overal rond om de menschen op te wekken mede te gaan naar het Oosten.

‘Gij christenen,’ zoo sprak hij, ‘zult gij het nog langer dulden, dat de heilige stad in handen der Mohammedanen of Muzelmannen blijft? Daar stierf eens de Heiland aan het smadelijk kruis. Welnu, gordt dan uw zwaard aan en trekt mede ter bevrijding van Zijne heilige woning! Gij edellieden! Verlaat uwe kasteelen en goederen en volgt de banier des kruises! Gij lijfeigenen en laaggeborenen! Schaart u rondom de heilige vaan en gij zijt voortaan vrije mannen evenals uwe meesters!’

Zoo sprak de vurige kluizenaar en zijne woorden maakten op de

[p. 12]

toechoorders een ontzettenden indruk. Het vold vereerde hem als een profeet en kuste den zoom van zij kleed. Sommigen trokken zeelfs zijn ezel eenige haren uit het lichaam om die als heilige teekenen te bewaren.

Evenals Peter gingen honderden monniken door geheel Europa om

Het Kruisleger op marsch.

overal den kruistocht te prediken. Rondreizende zangers verheerlijkten door hunne liederen de grootsche onderneming en zongen, terwijl zij aan hunne luit de liefelijkste tonen ontlokten:

Op, Christ' nen, op! Ontwaakt, te wapen!
De Muzelman trekt in hef veld,
Hij dreigt het Kruis met zijn geweld,
En zoudt gij, Christen, rustig slapen?
De Turk maakt Christus' Naam te schand,
Trekt op en redt het Heilig Land!

[p. 13]

Alom vond deze roepstem weerklank en honderdduizenden gordden zich aan tot den heiligen strijd. Ontzaglijke toebereidselen werden gemaakt, waardoor men eerst in het jaar 1096 op marsch ging.

Wie zou het groote kruisleger aanvoeren?

Godfried van Bouillon.

Daartoe koos men Godfried van Bouillon, een man van onversaagede dapperheid.

Beter dan iemand was hij in staat in zulk een leger van 600.000 man orde en tucht te handhaven.

Uiterst bezwaarlijk was echter de tocht. De reusachtige krijgsmacht smolt weg als sneeuw voor de zon, zoodat slechts 30.000 afgematte kruisvaarders Jerusalem bereikten. Meer dan een half millione menschen

[p. 14]

waren onderweg door honger en dorst, de verzengende hitte en het zwaard des vijands bezweken.

Welk eene blijdschap, toen het overschot van het kruisleger de heilige stad aanschouwde! Door diepe aandoening overmand, bogen de ruwe krijgers het hoofd en kusten den grond. Doch eerst na hevigen strijd gelukte het hun Jerusalem te bemachtigen, want de Turken verdedigden zich met den moed der wanhoop. Eindelijk kwamen de christenscharen

Eene straat in Jerusalem.

in de stad, waar zij, helaas! op eene goddelooze manier huis hielden. Alle Turken, die in hunne handen vielen, brachten zij om het leven, zoowel den stokouden grijsaard als het hulpelooze kind. In sommige straten, zoo verhaalt men, steeg de bloedzee tot de toornen der paarden.

Zoo was dan het Heilige Graf aan de Turken ontrukt, doch niet voor altijd. Immers bijna eene eeuw bleef Jerusalem in handen der Christenen; toen werd het hun door den Egyptischen sultan Saladin weder ontnomen. Deze gebeurtenis veroorzaakte zulk eene ontsteltenis in Europa, dat men besloot tot een nieuwen tocht naar de heilige stad. En al liep deze onderneming vruchteloos af, toch gaf men den moed niet op. Nauwelijks was het eene kruisleger verslagen of men verzamelde weder een ander, dat hetzelfde lot wedervoer.

Zoo besloot in 1147 Keizer Koenraad van Duitschland, het nog eens te beproeven.

[p. 15]

Hij was daartoe opgewekt door den beroemden monnik Bernard van Clairveaux, die hem in eene kerk te Spiers het kruis op den schouder hechtte.

Keizer Koenraad besluit tot den Kruistocht.

Vol moed begaf de Keizer zich met zijne legerscharen op weg. Helaas! Het grootste deel zijner troepen kwam jammerlijk om het leven, zonder eenig voordeel van beteekenis behaald te hebben.

Doch niet alle Kruisvaarders waren even ongelukkig. Een onzer Hollandsche Graven, de dappere Willem I, volgde 60 jaar later het voorbeeld van den Duitschen Keizer en met beteren uitslag. Met eene vloot van twaalf schepen begaf zich Graaf Willem naar Egypte en belegerde de sterke stad Damiate.

[p. 16]

De vloot van Graaf Willem.

't Ging lang niet gemakkelijk, deze geduchte vesting in te nemen. Om met pijlen in de stad te kunnen schieten, maakte de Graaf een houten toren, die op wielen werd voortbewogen. Zoo drong hij eindelijk met zijne moedige krijgers Damiate binnen en keerde na de verovering der stad, met roem overladen,

Belegening van Damiate.

naar zijm vaderland terug.

Na dit heldenfeit van den Hollandschen Graff werden nog drie kruistochten ondernomen, die alle vruchteloos afliepen. Palestina bleef in handen der Turken tot op dezen dag.

De kruisvaarders hadden geroepen: /lsGod wil her!/rs De uitkomst leerde echter duidelijk: /lsGod wilde het niet!/rs