Onze Eeuw. Jaargang 17

[p. 156]

Buitenland.

Het lot van Griekenland en zijn Koning is nu bezegeld. De ‘beschermende’ mogendheden hebben eerst de toelating harer troepen in Saloniki afgedwongen, daarna de Grieksche vloot ingepalmd, vervolgens het Grieksche leger in den Peloponnessus doen opsluiten, intusschen de helft van het vergroote koninkrijk in handen van Venizelos gesteld, de rest door strenge blokkade in bedwang gehouden. De eisch van admiraal Jonnart namens de genoemde mogendheden heeft tenslotte den Koning tot aftreden en de koninklijke familie tot vertrek bewogen; alleen prins Alexander, door zijn vader aangewezen, bleef om de koninklijke waardigheid ten minste voor de dynastie, waaraan het Grieksche volk gehecht is, vooralsnog te behouden. Vooralsnog, want reeds de proclamatie van den jongen Koning mocht de goedkeuring der mogendheden niet wegdragen. Zoo gaat het dan weder een der ‘kleine natiën’, die door de Entente ‘beschermd’ worden; daartoe leidde het streven van koning Constantijn om zijn land door toegeven buiten den oorlog te houden, wat hem ten minste gelukt is. De zwager des Keizers is met de zijnen in Zwitserland aangekomen, begeleid door de sympathie van het eigenlijke Grieksche volk, dat in hem den held der vorige oorlogen, die het land groot hebben gemaakt, blijft eeren.

Aan den gang van den wereldoorlog verandert deze gebeurtenis niets, want Griekenland kon sedert lang niet als een factor van beteekenis in den strijd worden aangemerkt. Sarrail trok zich na de mislukking van zijn offensief in Macedonië meer naar Saloniki terug; de Italianen proclameerden, tot verontrusting hunner bondgenooten, de onafhankelijkheid van Albanië en bezetten de Grieksche hoofdstad van Epirus, Janina. Deze laatste maatregelen deden het bondgenootschap met de andere mogendheden een weinig kraken. In verband met het geringe succes van den zooveelsten slag aan de Isonzo, waarvoor die maatregelen eenige vergoeding moesten geven, kwam er weder beweging in Italië en het vertrouwen der bondgenooten op Italië's duurzame volharding werd er niet grooter op. Alles toont, dat het nooit zeer volhardend gestemde

[p. 157]

Italiaansche volk diep zucht onder de zware lasten, de toenemende ellende, de ernstige verliezen. Zal het nog lang blijven volhouden? De regeering en de kranten protesteeren verontwaardigd van ja; Triëst, Istrië, Dalmatië liggen verlokkend, d.w.z. zij toonen geen spoor van sympathie voor een toevoeging aan Italië, integendeel, maar voor de Italianen zijn zij nog een lokaas. Hoe lang zal dit tegenspartelende lokaas nog trekken? Een gevoel van matheid, van smachtend verlangen naar het einde is in Italië reeds onmiskenbaar: het is de bodem, waarop de vredeslust dagelijks groeit en de kracht der volharding afneemt...

Het bondgenootschap der Entente toont bedenkelijke scheuren, niet het minst aan den Russischen kant. Nog roept de Russische regeering luide, dat zij den oorlog tot het einde wil voortzetten, en de Raad van soldaten en arbeiders herhaalt dien kreet. Maar een doffe ondertoon van ‘vrede, vrede’ klinkt daaronder door, ternauwernood overstemd door den oorlogskreet, die met zijn beroep op Rusland's eergevoel tegenover zijn bondgenooten wat onzuiver klinkt te midden van de in leger en vloot, in bestuur en politiek heerschende anarchie. Op het van binnen bruisende en kokende Rusland valt voor de Entente tenminste voorloopig niet te rekenen, al kunnen ook de Centralen nog geen spoedigen vrede aan dien kant verwachten en moeten zij zich tevreden stellen met den feitelijken wapenstilstand in het Oosten, slechts verbroken door wat kanongebulder en wat plaatselijke schermutselingen zonder beteekenis.

Maar voor die dreigende afvalligheden zal Amerika vergoeding geven. Milliarden zal het leenen, heeft het reeds geleend, duizenden vliegtuigen, honderden duikbootverdelgers, millioenen soldaten zullen komen van over de oceanen naar Frankrijk en de Noordzee. Maar zal dat - al doen wij wat af van de overgroote Yankee-cijfers en woorden - de beslissing geven aan het westfront? Twijfel is gerechtvaardigd, als men van Engelsche zijde hoort, dat het Engelsche millioenenleger bij Meessen na twee jaar onverdroten mijnarbeid de Duitsche versterkingen in de lucht deed springen en, daarop met alle kracht aanvallend,... 3 à 4 kilometers is vooruitgekomen naar de Laye. Een rekensommetje geeft aan, hoe lang de door Amerika's hulp veroorzaakte groote overmacht der Entente noodig zal hebben om aan de Maas te komen, en het resultaat van dat rekensommetje spreekt niet van twee jaar maar van vele jaren.... en van België's verdelging. Of zullen de Centralen het weldra niet langer kunnen uithouden? En is een nieuw St.-Helena

[p. 158]

voor keizer Wilhelm en de zijnen, door de nieuwe wereld democratie uitgeworpen, gereed? Het lijkt er nog niet veel op. Het Duitsche volk, dat reeds zooveel leed, is bereid nog veel meer te lijden, want het weet, dat een nederlaag zijn smadelijke ondergang zou zijn. En dat weten ook de Oostenrijkers en Hongaren, dat weten ook Turken en Bulgaren ieder voor zich. Zij zijn bereid om tot het einde toe te strijden, tegen welke overmacht ook, want - voor de zooveelste maal - zij strijden meer dan ooit voor hun leven.

Het ziet er anders in Duitschland niet fraai uit: geld is er genoeg, al is het papierengeld en postzegels voor pasmunt wat men ziet; maar zelfs voor veel geld is er weinig te koop aan levensmiddelen, kleeding en wat niet meer: zij, die er reisden, spreken van vervallen en haveloos uiterlijk der menschen, van stilstand der gewone bedrijven, al bloeien de oorlogsindustrieën. En in Oostenrijk ziet het er niet beter uit, terwijl de partijen, de volkeren in dezen kaleidoskopischen staat elkander met woorden te lijf gaan en de bitterste verwijten wisselen. In de landen der Entente, in Engeland, Frankrijk en Italië heerscht schaarschheid, hoewel nog geen gebrek, en men gaat er ook met bekommering de toekomst te gemoet, terwijl de duikbootenoorlog onverminderd voortgaat.

Geen vrede dus op den grondslag: geen annexatie, geen schadevergoeding? De socialistische conferentie te Stockholm mislukt? Het schijnt voorloopig zoo, want de volkeren der wereld blijven doorvechten voor het oogenblik. Maar de hoop op vrede, het innig verlangen naar het einde der worsteling wordt steeds sterker en reeds vraagt men zich niet langer af: wie zal de tegenpartij op de knieën brengen? maar wel: hoe lang zullen de regeeringen nog die hoop, dat verlangen kunnen teleurstellen? En dat is ten minste een vooruitgang.

24 Juni 1917.

P.J.B.