Onze Eeuw. Jaargang 17

[p. 301]

Buitenland.

Het antwoord der Entente op Wilson's edelaardige vredesnota bevat inderdaad de reeds aangekondigde eischen: herstel, vergoeding, waarborgen. Sedert is gebleken, waarin ten minste de laatste volgens de Entente zullen hebben te bestaan, voor zoover afstand van grondgebied daarmede gemoeid zou zijn: Elzas-Lotharingen voor Frankrijk, de Irredenta voor Italië, de voormalige Poolsche landen van Pruisen en Oostenrijk voor het op te richten Russische koninkrijk Polen, eindelijk kleinere stukken volgens het ten troon te heffen ‘nationaliteitsbeginsel’ (Deensch-Sleeswijk, voor Denemarken, Malmédy voor België, Nizza voor Italië, Boekowina en deelen van Zevenburgen voor Roemenië, Bosnië en Herzegowina voor Servië?) en.... Europeesch Turkije verdeeld onder Rusland, en wie meer? Prachtig, als de beer geschoten is! Maar die beer weert zich duchtig, heeft heele stukken van zijn vijand onder de krachtige klauwen en is volstrekt niet van plan zich te laten schieten, integendeel schiet zelf met groot succès: dat is de stand van zaken. Het onbaatzuchtige Engeland vraagt alleen de veroverde Duitsche koloniën: niet voor zich, o neen! alleen maar voor zijn eigen koloniën: en misschien nog enkele economische ‘kleinigheden’ om zijn concurrent zoowel politiek als militair en economisch voor lange jaren plat te slaan. Op de knieën! Gij zegevierende Duitschers, Oostenrijkers, Bulgaren en Turken, gij Hunnen en Tartaren, gij Attila's en Dsjengiskhans! Eerst ons de zege!

Als men niet wist, dat onderhandelaars gelijk vele kooplieden plegen te overvragen, zou men zijn handen ineenslaan over dergelijke eischen in een dergelijke positie. Of zou misschien de inwendige toestand der hongerige en dorstende Centralen zoo geworden zijn, dat zij, hoe militair gunstig ook geplaatst, toch om het lieve leven zelf zouden moeten toegeven, zelfs aan de hoogste eischen hunner tegenstanders? Het lijkt er nog niet naar, al stijgt de nood en zal hij in dit voorjaar nog wel iets hooger stijgen. Maar de Centralen, nu wetend, dat het gaat ‘erop of eronder’, verklaren heldhaftig om strijd, dat zij eerder strijdend willen te gronde gaan dan in zulke voorwaarden te treden, en zijn bereid om nog meer

[p. 302]

te lijden, om desnoods den beker des lijdens tot den bodem te ledigen. Daar is geen twijfel aan.

Wat is dus het resultaat van Wilson's edel pogen? Oorlog opnieuw, en nu tot het uiterste? Wij gelooven het niet, want er is een grondslag van onderhandeling, n.l. die van ‘herstel, vergoeding, waarborgen’, ook door Duitschland en de zijnen aangeboden. En de Entente staat er militair, economisch en politiek ook niet zóó voor, dat zij alle vergelijk zou kunnen afwijzen of liever iedere poging om tot een vergelijk te komen. Groote woorden, brallende leuzen van beide kanten worden gehoord, maar die beteekenen weinig, want wij weten allen, dat aan beide kanten de uitputting zwaar drukt, zij het dan niet overal in dezelfde mate of op dezelfde wijze. En reeds gaf Wilson een verklaring vol hoop op een aanstaande staking der vijandelijkheden, op een toekomstige wereldjustitie, op de vrije zee....

Het is echter waarschijnlijk, dat wij in dit voorjaar nog eenmaal de uiterste krachten zullen zien inspannen, misschien onder nog niet beleefde verschrikkingen, waartoe de ‘furor Teutonicus’ zoowel als de ‘furor Anglicus’ in staat zijn en waarmede zij dreigen. Gelukt het niet beslissende voordeelen voor de eene of andere partij te behalen, dan zal eindelijk op den gevonden grondslag de misschien nu reeds ondergronds begonnen bespreking of tusschenspreking worden voortgezet. Dat is de hoop, die ons rest. Wij wachten, de wereld siddert en wacht. Van de Centralen weten wij, dat hunne volkeren snakken naar vrede: zij zeiden het duidelijk genoeg. En wij mogen het ook vermoeden van den anderen kant, uit de huiveringwekkende stilte in Frankrijk, uit de uitingen of het stilzwijgen van de beste Italiaansche, de Piemonteesche en Lombardijsche bladen, uit de onmiskenbare onrust in Rusland, uit enkele teekenen zelfs in het onverzoenbare Engeland. Laat ons hopen, dat onze indrukken juist zijn.

Van de oorlogsterreinen weinig nieuws na de verovering van geheel Walachije en de geheele Dobroedsja door de Centralen, die nu hopen binnen een paar weken de grondige verwoesting der Roemeensche petroleumbronnen door de Engelschen zoo niet ongedaan te maken dan toch door nieuwe boringen te neutraliseeren. Bij Galatz wordt bitter gestreden om het lot van Moldavïë en Bessarabië, waardoor zelfs Odessa zou bedreigd worden. Aan de Duna, in het Westen, aan den Karst afwisselende strijd om loopgraven en posities te midden van sneeuw en ijs. Maar wèl gaat de duikbootenoorlog onophoudelijk voort en verdwijnen de Engel-

[p. 303]

sche scheepstonnen bij tienduizenden in de zee, terwijl Duitsche kapers met veel succès den Atlantischen Oceaan ‘controleeren’ en den handel der Entente of op de landen der Entente kwade dagen bezorgen; tot nadeel ook der Neutralen, die ook hunne schepen bij tientallen zien verdwijnen in den grooten maalstroom of hunne ladingen wederrechtelijk of terecht zien napluizen, ophouden of verbeurdverklaren.

Van die Neutralen is Griekenland er nog altijd het slechtste aan toe. Thans heeft een ultimatum der Entente het genoodzaakt zijn gansche nog voorhanden legermacht binnen een paar weken tot in den Peloponnesus terug te trekken, opdat de Entente zonder vrees haar gang kan gaan in Macedonië.... ofwel hare veelkleurige en veeltongige legerbenden daar een ongehinderden terugtocht kan verzekeren. De Venizelistische beweging in Oud-Griekenland zelf heeft voorloopig afgedaan ten gevolge van de verontwaardiging der in hun nationaal gevoel beleedigde Grieken, die van Venizelos' bondgenooten niet meer willen hooren en opnieuw hun Koning trouw zwoeren als den voorvechter hunner onafhankelijkheid. En dan volgen al gauw wij, Nederlanders, tusschen hamer en aambeeld geplaatst en door een voorzichtig laveerende regeering geleid, natuurlijk niet zonder kleerscheuren, niet zonder nadeel voor land en volk, om in die benauwde positie het leven en de onafhankelijkheid te behouden; het niet minder gevaarlijk liggende Zwitserland, zoo dicht bij de oorlogsterreinen, bij het gevaarlijke Belfort, bij het bedreigde Tirol; het eveneens gevaarlijk gelegen Scandinavië, maar half getroost door exorbitante oorlogswinsten, nog ‘mooier’ dan de onze. Onder de ‘gelukkige’ Neutralen spannen de Vereenigde Staten de kroon, rijkdommen verzamelend, in wedijver met het zoogenaamd oorlogvoerende Japan, even ‘bevreesd’ als de beursmannen te New-York voor ‘gevaarlijke’ vredesgeruchten, die hunne winsten blijken te bedreigen. Het menschdom wordt er niet beter op en de brave lieden, die van dezen oorlog een moreele winst voor de menschheid hopen, zullen wel - als zoo dikwijls reeds - leerlijk bedrogen uitkomen. Want van moraal zien wij weinig, hoe wij er ook naar speuren. Wèl van belangzucht en strijd van belangen.

B.