Onze Eeuw. Jaargang 16

[p. 158]

Leestafel.

August Heyting. I. Liederen en Hymnen. II. Van Dood en Leven. Den Haag. G.A. Kottmann.

In uiterlijk voorkomen onderscheiden zich deze twee kleine bundels van elkaar door het feit dat de eene met paarse, de andere met groene letters is gedrukt; zij komen onderling overeen door de bizarre onleesbaarheid van den titel. De lezer verwacht daardoor eene soort van gezochten, niet dadelijk verstaanbaren inhoud en zal zich verrast voelen wanneer hij straks bemerkt dat een dichter zijne aandacht vraagt die noch bizar noch onverstaanbaar is. Heyting is mededeelzaam. Hij geeft u alles wat hij zoo denkt en gevoelt: stemmingen in zijn rozentuin, echo's van de zee, oostersche liefdedroomen, fietsherinneringen, en nog veel meer. Misschien is die gulheid, waardoor hij den lezer kiezen en oordeelen laat, een bewijs van jeugd, evenals een - soms hinderlijke en voor zijn poëtisch talent onnoodige - achteloosheid in versificatie en rhythme. Intusschen niets kiezen zal geen lezer. De verzen van August Heyting zijn van anderen aard dan velen die ons ‘ter beoordeeling’ worden gezonden, doch die we stilzwijgend op ons lijstje als ontvangen vermelden, omdat ze zelf geen enkel woord tot ons zeiden, of soms lokten tot spot, die eigenlijk tegenover iederen eerlijken dichter wreed en ongepast is.

Bij zulk eene schifting der dichtbundels is onze maastaf volkomen willekeurig. Wij spreken over een dichter graag, zoodra bij enkele zijner liedjes ons hart of ons oor, of wat ook in ons, even is geraakt, zoodat er instemming - ‘Anklang’ is iets duidelijker - ontstond. Welnu, ondanks veel dat mij in deze twee bundeltjes niet zeer behaagt - vooral geldt dat den humor - is bij de lezing die weerklank niet zeldzaam geweest. Welk een zingend liedeke is dat van den gelukkigen minnaar dat klankvol aanheft:

Mijn lief loopt met schellekens aan haar voeten,

en dat zoo'n aardige belofte van voortdurende blijdschap geeft in zijn slot:

Mijn lief loopt met schellekens aan haar voeten,
De bomen, de bloemen groeten met schroom,
Mijn lief danst met schellekens aan haar voeten,
En danst, en danst nog 's nachts door mijn droom.

[p. 159]

Hoe flink en sonoor zet dat lied op de zee in met zijn eersten regel:

Breed dreunend orgel van de nimmer moede zee.

Maar daarnevens, hoe talrijk zijn de verzen die aan ons voorbij glijden zonder één woord dat ons treft! De oude Korinna had geen ongelijk toen zij Pindarus de les meegaf dat men met de hand en niet met den heelen buidel moet zaaien.

K.K.

J.H. Leopold. Stoïsche Wijsheid. Rotterdam. W.L. en J. Brusse.

Bijna aarzel ik om voor de aankondiging van een derden druk, die zich naar ik meen niet door belangrijke wijzigingen van de voorafgaande edities onderscheidt, plaats op onze leestafel te vragen, te meer omdat de voortreflijke vertaling van Dr. Leopold, in toon zoo gelijk gehouden met het origineel van Epictetus en Marcus Aurelius, mijn lof niet noodig heeft. Maar het feit zelf, dat deze predikers van de zelf bevrijding door zelf beheersching, - deze geneesmeesters van de ziel door bestrijding van al wat niet luistert naar de Rede, welke aanspoort om ‘niet te walgen, niet te versagen, niet te vertwijfelen’ - zoo aandachtig gehoor vinden is op zichzelf gedenkwaardig.

‘Zooals uwe herhaaldelijke gedachten zijn zoo zal uw verstand wezen.’ Aan velen heeft de vertaler van Epictetus en M. Antoninus heilzaam voedsel gebracht, indien de koopers van zijn boekje ook lezers zijn geweest en naar het voorschrift van den wijzen keizer ‘hunne ziel hebben gekleurd’ door de daarin neergelegde gedachten.

K.K.

P.C. Boutens. Het treurspel van Agamemnoon naar het Grieksch van Aischylos. Tweede druk. Rotterdam. Brusse.

Bij het verschijnen der eerste uitgave van deze Aeschylusvertaling is door velen de verzuchting geuit dat deze schoone en hechtgebouwde Nederlandsche verzen toch eigenlijk voor een goed deel onverstaanbaar zijn voor hen die het oorspronkelijke werk er niet naast kunnen leggen. Al bevatte die klacht veel waars, de dichterlijke vertaler heeft zich daardoor niet laten verleiden om zijn dramatische taal meer ‘verstaanbaar’ te maken; en daarin heeft hij m.i. gelijk gehad, want een zoodanige wijziging zou bijkans niet hebben kunnen geschieden zonder schade te doen aan den Aeschyleïschen toon dezer overzetting, welker meesterschap ik bij de lectuur van dezen herdruk opnieuw heb bewonderd, niet in de

[p. 160]

laatste plaats om de merkwaardige zelfstandigheid van dit in philologisch opzicht zoo buitengewoon moeilijk werk; al mag bij deze hulde de vraag niet achterwege blijven, of niet de resultaten van den eigenlijk philologischen Aeschylus-arbeid der laatste jaren in Boutens' tweeden druk te weinig tot hun recht komen.

K.K.

H. van Dijk. Karakter. Hemmen. H. de Hartog.

Een frisch boekje over een hoogst aangelegen onderwerp, eigenlijk een gedrukte voordracht, die echter haar waarde ontleent aan de omgeving waarin deze dingen gezegd zijn. Dit is niet afdingen op den lof dien we er gaarne aan toekennen, maar een karakteriseering van dit boekje over het karakter.

De schrijver is predikant-directeur van het gymnasiaal internaat te Zetten, en als zoodanig spreekt hij hier tot den kring der Zettensche gymnasiasten, die deel uitmaken van zijn groot huisgezin.

‘Karakter is uiting van persoonlijkheid,’ deze stelling weet hij zijn gymnasiasten zóó voor te lichten dat wij gevoelen hoe het maar niet een mooi woord is als hij ze noemt ‘zijn huisgezin’. Kameraadschappelijk en toch niet zonder vaderlijk gezag wijst hij hen op het tegenwoordig vooral zoo algemeene gevaar van karakterloosheid, en op het heerlijke van karaktervastheid. Uitnemend maakt hij daarvoor gebruik van pakkende illustraties uit onze literatuur. Een ding is een beetje jammer - dat ‘onze’ literatuur, ook hier nog goeddeels buitenlandsche is. Voortreffelijk al die voorbeelden en citaten - maar onze bloeiende, eigen letterkunde komt niet tot haar recht.

G.F.H.

Voorts zijn door de redactie ter aankondiging ontvangen de navolgende boekwerken:

Prof. Dr. Ph. Kohnstamm. Godsdienst en Politiek. (Synthese; 2^de Deel IV.) Haarlem. De Erven F. Bohn, 1915.

Jacob Israël de Haan. Rechtskundige Significa en hare toepassing op de begrippen: ‘Aansprakelijk, verantwoordelijk, toerekeningsvatbaar.’ (Diss.) Amsterdam. W. Versluys, 1916.

J. Lens en H.J. van Wijlen. Bloei. Leesboek voor de Christelijke School. Tiende deeltje. Met teekeningen van Isings. 's Gravenhage. H.J. Spruyt, 1916.

K. Veldkamp. Twintig spreeklessen. Groningen. J.B. Wolters' U.M., 1915.

F.J. Krop. Naar Frankrijk en het Fransche Front. Rotterdam. J. Amesz.

Dr. Hans Hoppeler. Wonderen en Wetenschap, Vert. door Dr. J.A. Rademaker. 's Gravenhage. W.A. Beschoor, 1915.