Onze Eeuw. Jaargang 15

[p. 451]

Buitenland.

Belangrijke dingen zijn sedert ons vorig overzicht geschied op het terrein van den wereldoorlog. De Russen zijn na hunne zware nederlaag in Polen door maarschalk Von Hindenburg opnieuw verslagen bij de Mazurische meren in Oost-Pruisen en over de grens terruggedreven, nagezet door de Duitsche troepen, die reeds Tanroggen hebben bezet. Ook uit de Bukowina zijn zij door de Duitsch-Oostenrijksche troepen met groote verliezen verdreven, waardoor de kans op het optreden van Roemenië, beducht voor te groote successen der Russen in Hongarije en Zevenbergen en begeerig naar een deel in dien buit, zeer is verminderd. Aan het westelijk front daarentegen, waar de Duitschers blijkbaar een deel hunner troepen voor den opmarsch in het Oosten hebben weggevoerd, is het het oude, vreeselijk lied: vestingoorlog in de loopgraven, offensief hier, defensief daar zonder belangrijke successen van weerzijden; aanvallen der bondgenooten met oorlogsschepen en vliegtuigen op de Belgische kust, de basis voor de Duitsche duikbooten en vliegtuigen.

Deze echter kunnen nu een belangrijke rol gaan spelen. Engeland heeft getracht door het beletten van allen neutralen zeehandel met Duitschland dit land uit te hongeren zooals de Amerikanen het in 1864/5 de opstandelingen van het Zuiden deden En werkelijk moest Duitschland maatregelen nemen om zijn bevolking door zuinig omgaan met de voedingsmiddelen daarvoor te behoeden. Maar het gevaar van de zijde der duikbooten bracht Engeland tot een zeer bedenkelijk middel, nl. het officieel aanbevelen van het gebruik der neutrale vlaggen om zoo de duikbooten af te houden van onmiddellijk torpedeeren van alle Engelsche koopvaarders, die - wat te verdedigen is - ook bewapend werden. Deze aanschrijving, eerst door de Engelsche pers geloochend maar weldra erkend, brengt ongetwijfeld den neutralen handel in gevaar en heeft dan ook tot protesten der neutralen aanbieding gegeven.

Maar Duitschland bleef niet met die, aanvankelijk door Engeland weinig geachte protesten tevreden. Het antwoordde met een aan-

[p. 452]

kondiging, 10 dagen te voren, dat op 18 Februari zou begonnen worden met een algeheele blokkade der Engelsche kusten door middel van duikbooten, mijnen enz., ten einde van zijn zijde Engeland van allen toevoer af te sluiten.

Dit, nu van Duitsche zijde, den neutralen zeehandel ernstig bedreigende plan gaf aanleiding tot heftige beweging. De Engelsche pers schreeuwde moord en brand over dezen ‘piraten-maatregel’, vergetend, dat het misbruik der neutrale vlag insgelijks een gewoonte van zeeroovers placht te zijn. De neutralen, Amerika aan het hoofd, protesteerden tegen de beide plannen bij Engeland zoowel als bij Duitschland en beide oorlogvoerende mogendheden antwoordden Amerika. Engeland verdedigde het gebruik der neutrale vlag als een middel van krijgslist maar toonde zich bereid om het op het punt zijner vlag niet veel duldende Amerikaansche volk tegemoet te komen; Duitschland zond eveneens een zeer gematigd schrijven, wijzend op Engeland's uitdaging tot dezen maatregel, waarvan het zich de bezwaren welbewust bleek. Wij leven nu in gespannen verwachting, wat er werkelijk van dat alles gebeuren zal. De neutralen trachten aanvankelijk door het aanbrengen van reusachtige, des nachts verlichte opschriften op hunne schepen, door het beschilderen der scheepsrompen met scherpe nationale kleuren enz. het gevaar te ontkomen; hier en daar is uit vrees voor de duikbooten de koopvaart reeds gestaakt of wordt gesproken over het convoyeeren van koopvaarders door oorlogsschepen als in ouden tijd, over het varen van koopvaarders in ‘admiraalschap’ met elkander enz. In ieder geval is de ernstige toestand door dit alles nog verergerd.

De Nederlandsche regeering heeft zich evenmin als de andere regeeringen zoo maar bij de zaak nedergelegd. Uit haar onlangs verschenen Noordzeeboek blijkt, dat zij van het begin af ‘het recht der neutralen’ heeft hoog gehouden en bij iedere gelegenheid heeft geprotesteerd, hoffelijk maar nadrukkelijk, tegen elke schending daarvan, met name door Engeland, dat nu en dan ook wel bewijzen van neiging tot tegemoetkoming aan de bezwaren heeft gegeven en allerlei middelen heeft aangewezen om aan de gevolgen zijner handelspolitiek tegen Duitschland te ontkomen. Wij mogen ons gelukkig rekenen de leiding onzer buitenlandsche zaken in zoo vertrouwde handen te zien; de samenwerking van den Minister met de gezanten te Londen en Berlijn bleek in alle opzichten onberispelijk. Met ernst en waardigheid heeft Nederland getracht van het ‘recht der neutralen’ nog zooveel mogelijk te redden in

[p. 453]

een tijd, waarin oorlog, d.i. opheffing van recht, den boventoon voert. Gelijk in De Groot's tijd komt Nederland weder op, zooveel en zoo krachtig mogelijk, voor de ‘Vrije Zee’. Wij kunnen volkomen gerust zijn, dat onze belangen in goede handen zijn. Maar of onze handel na de laatste maatregelen der verbitterde tegenstanders werkelijk zal kunnen voortleven, dat is een vraag, waarop alleen de naaste toekomst antwoord kan geven: dat antwoord is afhankelijk van de gezindheid der tegenstanders om die maatregelen werkelijk door te zetten.

Ook Japan heeft van zich laten hooren. Gebruik makend van de gelegenheid, zooals te eeniger tijd verwacht kon worden, heeft het aan China eischen gesteld, die neerkomen op een Japansch protectoraat aldaar, met het op Duitschland veroverde Shantoeng, Korea en Fomosa als basis. Het behoeft geen betoog, dat noch Engeland noch Rusland daarin berusten kunnen, en met spanning wachten wij af, wat de bondgenooten nu zullen doen met hun ‘gelen’ broeder, die hen voorloopig niet behoeft te vreezen. En zou de nieuwe Japansche Zuidzee-maatschappij ook wel heelemaal onschuldige plannen hebben? Wie zal het gelooven? De toekomst is zwanger van groote gebeurtenissen en het zeer gestoorde posten telegraafverkeer licht ons zeer onvolledig in, nu één mogendheid het overzeesch verkeer van dien aard in zijn niet volstrekt onbaatzuchtige handen heeft. Het verluidt, dat zelfs het diplomatiek verkeer der neutralen in die handen niet geheel vertrouwd is gebleken...

Ons Nederland blijft met het geweer bij den voet afwachten, niet gezind om zich in den bloedigen oorlog te mengen, als het niet volstrekt noodzakelijk is, en intusschen wakend, met de open oogen zijner diplomatie wakend, voor zijn eer en zijn belangen, bereid tot alle offers, desnoods tot de zwaarste van alle. Het rekent op zijn volk voor het geval het ‘recht der neutralen’ niet anders dan met geweld te handhaven zou zijn. Het vertrouwt zijn eer en zijn belangen gaarne toe aan de ervaren staatslieden, die het leiden langs de tallooze klippen en mijnen, waarmede zijn weg als bezaaid is. Het Noordzeeboek toont, wat wij te vreezen en te hopen hebben.

Waar is het einde? In Italië rommelt het: de oude veete tegen de Tedeschi is verre van onderdrukt. Op den Balkan gist het: Servië hoopt op Fransche militaire hulp tegen Oostenrijk, nu de Russische versaagt; Griekenland trilt van ongeduld; Roemenië

[p. 454]

en Bulgarije zien uit; Turkije, teleurgesteld op den Sinaï en aan het Suezkanaal, in Perzië en den Kaukasus, maakt zich gereed om de geleden slagen te herstellen. Men hoort van gisting in Afghanistan, in Egypte, in Marokko - waar niet in de wereld, in deze veege wereld, waarin wij moeten leven? Waar is het einde?

Aanvankelijk is werkelijk met 18 Februari de duikbooten-oorlog in Kanaal, Iersche Zee en Noordzee begonnen en ook neutrale schepen vallen ten offer. Weldra ook een der onze? En Amerikaansche ook reeds! De gevolgen zijn niet te berekenen maar kunnen hoogst ernstig zijn. Caveant consules!