Onze Eeuw. Jaargang 14

[p. 310]

Buitenland.

De vreeselijke oorlog woedt nog steeds voort in de nabijheid onzer grenzen, in het thans na Luik, Brabant, Limburg, Henegouwen zoo zwaar bezochte Vlaanderen. Diep medelijden vervult ons allen, als wij denken aan de ontelbare verschrikkingen, waaraan onze buren en stamverwanten zijn blootgesteld. En dat medelijden toonde zich in daden, toen de ontstelde ongelukkigen bij honderdduizenden hunne woonplaatsen verlieten en heul zochten in het gastvrije, gelukkig ook voor hen, neutrale Nederland, waar een spontaan zich hoog verheffende golf van deernis zich over het gansche land verspreidde. Als in het zoo zwaar getroffen België eenmaal de vrede - o, mocht hij spoedig komen! - weder zal heerschen over stad en land, zal tegenover den volkshaat jegens den indringer de dankbaarheid aan Nederland in het zich herstellende Koninkrijk nieuwe banden tusschen ons en het Belgische volk samenvoegen. Nederland deed veel, meer misschien dan in verband met eigen nooden en gevaren gewenscht was; het deed dit met liefde, getrouw aan de fiere aloude overlevering, die Nederland maakte tot het toevluchtsoord van alle vervolgden, van alle ballingen om staatkundige of godsdienstige redenen. Het bewees ook volle gastvrijheid aan de tienduizenden geïnterneerden, door het oorlogslot over onze grenzen gedreven, met name na den onverwacht snellen val, eerst van Luik, daarna van Brussel en Antwerpen. Onze gevaarvolle internationale positie werd door dat alles aanzienlijk versterkt, ongezocht bijkomstig loon nu reeds voor de gul geboden hulp: ook van Duitsche en Engelsche zijde werd met groote dankbaarheid getuigd van de goede zorgen, door Nederland aan de respectieve onderdanen of.... hun stoffelijk overschot gewijd.

Of thans voorgoed het telkens en telkens weder dreigende gevaar voor onze voortgezette onzijdigheid verdwenen mag geacht worden? Niemand, die dit zal kunnen beweren. Zoowel te land als ter zee kunnen zich mogelijkheden opdoen, die deze onzijdigheid - ook al is zij voor beide der strijdende partijen in sommige opzichten voordeelig - in gevaar zouden kunnen brengen. Langs

[p. 311]

de gansche reusachtige slaglinie in Noord-Frankrijk en België schijnen de beide tegenstanders voorloopig tegen elkander op te wegen: noch de toestroomende aanzienlijke versterkingen aan de Duitsche zijde noch de voortdurende toevloed van Engelschen en Indiërs. Canadeezen en Australiërs, Algerijnen en Negers aan den anderen kant hebben totnogtoe een beslissing kunnen uitlokken. Vol moed denkend aan de aanvankelijke zegepraal bij de Marne. die den Duitschen terugtocht naar de Aisne veroorzaakte, hopen de Verbondenen de Duitschers nu spoedig tot in België terug te kunnen dringen; deze zelf twijfelen er niet aan, of hunne met vasten, taaien wil strijdende troepen zullen weldra voor Parijs staan. Het is ermede als in het Oosten, waar de Russen, aanvankelijk teruggeslagen uit Oost-Pruisen en West-Gallicië, met nieuwe hoop hunne tallooze massa's als een ‘wals’ aanvoeren ter verplettering van Duitschen en Oostenrijkschen tegenstand en het overstelpende aantal stellen tegenover het taktisch overleg.

En niet geringe gebaren bedreigen ons ter zee. Werden onze stoomschepen uit Indië en Amerika reeds lang door aanhouding en tijdroovend onderzoek van ernstigen aard gehinderd en menige lading of deel daarvan op grond van het rekbare begrip van contrabande of voorwoordelijke contrabande verbeurd verklaard, liep een enkel dier schepen op een der door beide partijen in de Noordzee gelegde of kwistig rondgestrooide mijnen, in Engeland beginnen zich onder den indruk van vrees voor Duitsche duikbooten en torpedo's, die reeds eenige Engelsche oorlogsschepen in den grond boorden, onder den indruk ook van vrees voor ondernemingen van de vlaamsche kust uit, bedenkelijke plannen te verheffen. Er was zelfs sprake van algeheele afsluiting der Noordzee voor allen handel der neutralen. Wij zouden daardoor in eene positie komen, die weinig zou verschillen van die tijdens het continentale stelsel van Napoleon - en men herinnert zich de toen hier te lande ondervonden ellende! Onze gansche overzeesche handel, thans reeds ernstig belemmerd, zou plotseling ophouden en Engeland - ‘beschermer der kleine staten’! - zou ons onvermijdelijk werpen in de armen van Duitschland, wat onze koloniën weder in ernstig gevaar zou brengen, natuurlijk niet ten nadeele van Engeland en wederom als in den Napoleontischen tijd. En dan nog de Scheldekwestie en die van de Rijnvaart, beide altijd dreigend met oorlogsgevaar!

Gelukkig zou zulk een Noordzee-politiek ook de Vereenigde Staten, reeds nu evenals wij in hunnen zeehandel ernstig benadeeld, in ernstige moeilijkheden brengen. Reeds nu begint men

[p. 312]

aldaar te klagen over de bemoeilijking van den neutralen handel, maar dàn zou de vrees voor den machtigen staat misschien meer invloed hebben dan de zoo luide verkondigde sympathie met de kleine. Op dien grond vooral is het niet te verwachten, dat vooreerst van zulk een maatregel, voorgesteld in verband met zekere in Engeland merkbare onrust tegenover sommige Duitsche successen ter zee, sprake zal zijn. Quod di avertant! Want ons bestaan zou ermede op het spel gezet worden; wij zouden wel genoodzaakt zijn het geweer van den voet aan den schouder te brengen.

Daarvoor schromen ook andere neutralen. Portugal; dat blijkbaar onder Engeland's druk neiging vertoonde om mede te doen, trok zich terug; Italië volhardt in zijn neutrale houding: het heeft immers in Albanië reeds, naar de berichten luiden, te Walona vasten voet, de eerste beweging naar het begeerde loon; Turkije, vol thans van Duitsche sympathieën, sloot de Dardanellen af, maakte zijn oorlogsvloot in orde en mobiliseerde sinds lang, maar in afwachting van goede kansen; Roemenië, Bulgarije, Griekenland blijven voorloopig min of meer zenuwachtig maar toch ten slotte buiten den strijd; Spanje met zijn Fransche neigingen houdt zich geheel op den achtergrond; de Scandinavische landen verbergen hunne vrees voor Rusland niet maar nemen toch een stipte neutraliteit in acht. De Vereenigde Staten eindelijk letten angstvallig op wat er in het als in waanzin zichzelf vernielende Europa voorvalt en peinzen over vredelievende bemiddeling.

Vrede! Hoe ver echter schijnen wij op dit oogenblik daarvan nog verwijderd! Frankrijk en België, ook het blijkbaar uitgeputte Servië zouden daarvan wel niet ten eenenmale afkeerig kunnen blijken. Maar Rusland, Duitschland en Engeland verklaren nog dagelijks tot het alleruiterste te willen strijden en er is, helaas, weinig uitzicht, dat de wanhopige kamp binnen afzienbaren tijd een einde zal nemen. En zoolang zal ook Nederland, wat het ook aan krachten en geld kosten moge, ten volle gewapend zijne grenzen hebben te bewaken, voorbereid op het ergste, als het noodig mocht zijn. Quod di avertant!