Onze Eeuw. Jaargang 13

[p. 314]

Buitenland.

Zou op het lang verwachte Finis Turchiae nu ook het geheel onverwachte Finis Bulgariae volgen? Zou de veelbewonderde tsaar Ferdinand zich plotseling van troon en roem beroofd zien? Zouden de trotsche Bulgaren, nog pas dronken van oorlogsroem en zegepralen, als slaven van Grieken, Serviërs, Roemenen en Turken moeten voortleven? Er waren in de laatste dagen oogenblikken, waarop het ernaar leek. Maar het was niet te denken, dat èn Rusland èn Oostenrijk in eene verdeeling van Bulgarije tusschen de gelukkige overwinnaars van het oogenblik zouden berusten. En het is waarschijnlijk, dat Bulgarije, alleen met Thracië vergroot, uit den strijd zal te voorschijn komen, terwijl de gehoopte suprematie op den Balkan, voorzoover die gaat, Roemenië ten deel zal vallen.

Wat is de oorzaak van dezen val van Bulgarije? Het antwoord op die vraag kan alleen dit zijn: het heeft te hoog en te ver voor zijn krachten willen grijpen. Het heeft geheel Macedonië, reeds jaren lang begeerd, willen voegen bij zijn gebied als prijs voor de werkelijk bovenmenschelijke inspanning, die het zich in den Turkschen oorlog heeft getroost. Honderd duizend zijner beste zonen heeft het in den dood gezonden, meer dan 1½ milliard francs heeft het niet rijke land opgeofferd voor het vurig begeerde doel van den gemeenschappelijken Balkankrijg tegen Turkije, den ouden erfvijand. Het heeft de leiding genomen op militair en diplomatiek gebied en de zegepraal op de Turken bevochten.

Maar nu kwam de verdeeling van den buit. Als loon voor zijn inspanning eischte het geheel Macedonië, niets minder, terwijl Servië, Griekenland en Montenegro met betrekkelijk geringe gebiedsvergrooting tevreden zouden moeten zijn. Maar ook deze landen hadden zware offers in bloed en geld gebracht en eischten daaraan evenredig aandeel in den Turkschen buit, eischten verdeeling van Macedonië in hoofdzaak naar ethnographische normen. De Bulgaren, trotsch op hun succès, weigerden echter alle toenadering, alle onderhandeling, zich beroepend op de vóór den

[p. 315]

onverwacht gelukkigen oorlog gesloten verdragen, ondanks alle raadgevingen der mogendheden; zij weigerden ook Roemenië's verlangens te bevredigen en de Turken te ontzien; zij speelden het gevaarlijke spel: alles of niets, gevaarlijk vooral voor een volslagen uitgeput speler. En bovendien waren zij het onder elkander niet eens over de gewaagde kansberekening. Maar Danef's regeering te Sofia zette door ondanks alles, rekenend op Rusland, den ouden bondgenoot, en waagde den wanhopigen strijd tegen alle vijf naburen te gelijk, rekenend blijkbaar ook op de uitputting ook der andere Balkanstaten... behalve Roemenië, dat de zaken had aangezien en geen man en geen cent had besteed maar zijn tijd slim had afgewacht.

Van alle kanten drongen de andere Balkanstaten, zich niet storend aan Rusland's dreigementen, afkeerig van de Bulgaarsche suprematie, die zou moeten volgen, als Macedonië Bulgaarsch werd, op Bulgarije's grenzen aan. De gedecimeerde Bulgaarsche legers waren niet in staat al die vijanden tegelijk te weerstaan en dezen drongen door in het ongelukkige land. Zelfs de Turken, die nog altijd in gespannen afwachting aan de Tsjataldsjalinie lagen, kregen hoop op nog meer dan de lijn Enos-Midia, hun te Londen toegezegd, hoop op Adrianopel, op meer zelfs. Zij bezetten zelfs Adrianopol weder, in snelle dagmarschen voortrukkend door het zoo goed als niet meer bezette gebied, dat volgens het vredesverdrag aan Turkije terug zou keeren. Het ernstig en dreigend protest van Rusland, de vertoogen van Engeland en Frankrijk konden het Turksche leger niet tegenhouden, voortgestuwd als het werd door de Turksche volksmeening, begeerig naar revanche op Bulgarije, naar zekerheid, dat ook Griekenland Adrianopel niet zal verkrijgen. Wat zal van dit alles het einde zijn? Reeds liepen geruchten van de smadelijke vlucht der Bulgaarsche koningsfamilie, die nog zoo kort geleden droomde van den zegevierenden intocht in Constantinopel. Maar er loopen ook geruchten van de tusschenkomst der mogendheden, die den ondergang van Bulgarije niet kunnen wenschen, al zagen zij de vernedering ervan niet zonder vreugde, bevreesd als ook zij waren voor een overheerschend Groot-Bulgarije. Naar allen schijn zal Roemenië, als lastgever der mogendheden, het beslissende woord hebben te spreken en Bulgarije, na afstand van den Donauvestingdriehoek, met Thracië alleen en weinig of niets meer tevreden doen zijn. Reeds heeft Bulgarije, ten einde raad, om vrede gevraagd op de voorwaarden, die zijn christelijke vijanden stellen; tsaar Ferdinand zelf heeft koning Carol van Roemenië om genade moeten vragen. En zoo zal de bloedige Macedonische krijg in enkele dagen Bulgarije hebben bedwongen.

[p. 316]

Naast het bloedige treurspel op den Balkan, ten slotte ondanks alle waarschuwingen en vermaningen in een ‘broedermoord’ ontaard, treedt al het overige in de wereld op den achtergrond. Een Europeesche oorlog zal er zeker niet ontstaan, nu Roemenië bereid is bevonden met zijn nog ongerept leger en zijn ongerepte financiën den Balkan te bevredigen. Alleen in China dreigt ernstig gevaar. Zuid-China, door Japan gesteund, wil zich afscheiden van het rijk van Peking, van de logge republiek van Joeantsjikai; Mongolië in het Noorden stelt zich meer en meer onder Rusland. Het oude kolossale China lost zich op in drie nog altijd groote deelen. Cui bono? Rusland en Japan weten daar blijkbaar alles van en toonen geringe ongerustheid over den afloop, waaromtrent zij reeds lang tot overeenstemming zullen zijn gekomen. Gelijk Perzië heeft moeten berusten in wat Engeland en Rusland dienaangaande zijn overeengekomen, zal ook China moeten berusten in de afspraken van Rusland en Japan.

De Russische diplomatie heeft bij dat alles de handen vol en zij houdt de leiding. Ook op den Balkan? Wie weet? Die diplomatie heeft al zoo dikwijls hare voortreffelijkheid bewezen. Maar Turkije kon het leger niet meer tegenhouden en de bedreiging met Rusland's vloot en Rusland's leger op de grenzen van Armenië had voor het oogenblik geen invloed... tenzij Armenië de prijs zou moeten wezen voor Bulgarije's vernedering! Intusschen schijnt het niet waarschijnlijk, dat de mogendheden Turkije zullen toelaten om Adrianopel blijvend te bezetten en zoo het met zooveel moeite verkregen Londensche verdrag stuk te scheuren. Zoo belachelijk zullen zij zich in het Oosten niet laten maken en nog wel door Turkije, dat geheel in hunne macht is!