|
| |
| |
| |
Mieke's trouwkleed
Door Christine van den Bosch.
't Vriendelijk kerkklokje klept 't ‘Angelus’ over dorp en velden; 't is voor de zonen der kerk een aanmaning tot gebed. Nu, Zaterdagavond, schijnt 't voor de andersdenkenden niet alleen de naderende avondrust, maar ook den aanstaanden rustdag in te luiden. De een na den ander verlaten de boeren en arbeiders 't land; alleen boer Harmsen blijft nog onafgebroken werken. De vertrekkende buren blijven even staan met 'n: ‘Hoe is 't, buurman, steek je de naald nog niet in 't spek?’ of: ‘Zeg Jan, mot je nog een daghuur verdienen?’
Zonder op te zien, antwoordt ie: ‘Nog een klein zetje, en dan bin we klaar.’ Dan vraagt ie aan een klein, tenger vrouwtje, dat een eindje verder bezig is aardappels te rooien: ‘Hoe sta jij d'er mee, Mieke?’
Ze richt zich op uit haar gebogen houding, duwt de vuisten tegen haar lenden, pijnlijk van 't bukken, en zegt, wijzend op een mand gerooide aardappels: ‘Diè heb 'k er uit; is 't genog?’
‘Zat en genog,’ meent Harmsen, ‘maar wat scheelt er aan, vrouw?’
‘'k Bin moe, bar moe, Jan.’
| |
| |
‘Ik kan 't je anzien en 't is werachtig ook geen wonder, mensch: eerst bin je in huis an 't heisteren geweest en nou van de middag hier, 't is veel te erg voor je. Je most 't niet meer doen, Mieke; ik kan 't best alleenig af, en anders kan ik Peters ook wel es een daghuur laten verdienen.’
‘Och, ik doe 't ommers zoo graag en 't is zoo gezellig samen te werken. We hebben 't zoo lang met ons beiden gedaan, hè? Maar... nou schei ik er toch uit, hoor.’
‘Kijk es, ga daar een poosje op de kruiwagen zitten; 'k mot deze rij andijvie nog opbinden en dat gindsche hoekje grauwe erwten optrekken; straks leg ik ze achter 't huis op de heg en als we dan een paar dagen mooi weer houwen, zijn ze droog en rijp.’
Mieke is gaan zitten, de armen steunend op 'r schoot, 't hoofd op de borst, den rug krom, - oud vrouwtje bijna, hoewel pas vijfenveertig. Ze kijkt van tijd tot tijd even naar 'r man, hoe hij met z'n forsche hand de andijviestruiken omvat, om er dan voorzichtig een touwtje om te binden.
‘Zouwen ze geel zijn, als “de deern” over een week thuis komt?’ vraagt ze; ‘ze is d'er zoo dol op.’
‘'k Denk 't wel. Zie zoo, da's gedaan; nou de erwten nog.’
Behoedzaam trekt ie de planten uit en legt ze in den kruiwagen. Als er eenige rijpe erwten op den grond rollen, raapt hij ze op. ‘Kijk toch 's an vrouw; is 't geen lieve lust zulke cap'cijners te winnen? Jonges, jonges, as knikkers bin ze haast, zoo groot; diè van de winter met een plakkie spek, dan eet de Prins niet lekkerder as ik... nou?’
't Vrouwtje knikt; ze heeft ook wel hart voor 't gedoe, maar ze is van avond tè vermoeid. Ze denkt aan den loop, dien ze straks nog moet doen. 't Is wel niet zoo ver, maar 't pad is erg steil. En als ze dan thuiskomt, heeft ze ook nog veel te beredderen voor den Zondag... ze moet niet vergeten een band aan 'r zwart zijden schort te zetten en een knoopje aan 't ‘halfhempie’ van 'r man.
‘Ik geloof, Mieke, da'j al half in de dut bint; of zit je weer te prakkezeeren over onze deern?’
| |
| |
‘Nee, 'k docht an alles, wat we straks nog te doen hebben. Bin je klaar?’
‘Ja; hier, neem jij de kruiwagen, die is licht; dan draag ik de aardappels, de gereedschappen en de kool.’
Hij werpt eerst nog een goedkeurenden blik over 't land en zegt: ‘'t Staat er met alles toch mooi voor, hè?’
‘Ja,’ aarzelt ze, ‘da's waar, maar voor mij is 't veld op zen mooist, vóór we beginnen te plukken en te rooien.’
‘Daar is wel wat van an,’ bevestigt hij, terwijl hij den zwaren zak op zijn schouder tilt. ‘Zie zoo, vrouw, nou maar vooruit.’
Langzaam komt Mieke achter 'm aan; de wagen is niet zwaar, maar door haar onregelmatige passen slingert hij heen en weer.
‘Hola! 'k ga ook mee!’ klinkt eensklaps een vroolijke stem achter haar.
Met een schok laat ze de pooten van den wagen vallen en: ‘Da's Hanne!’ roept ze verheugd. Haastig kijkt ze om; ja, ze is 't; o, wat heerlijk!
‘Vader, daar is onze deern!’ schreeuwt ze tegen 'r man, die haar al een eind vóórgekomen is. Dan neemt ze een tip van 'r schort om haar bezweet gezicht af te vegen, en loopt vlug 't meisje tegemoet.
‘Dag Hanne, dag meid, bin je daar? Hoe gaat 't?’
‘Is dat geen verrassing, Moeder? Dat hadt u nou toch niet gedroomd, hè? Eerst een zoen.... zoo.’
Vader, inmiddels genaderd, wordt nu hartelijk begroet. Mieke staat 'r dochter met bewondering aan te kijken. Wat is ze mooi in dat bruine pakje met dien grooten hoed. ‘En toch in 't geheel niet opzichtig’, denkt ze verheugd. Dan krijgt opeens haar gelaat een ernstige uitdrukking en ze vraagt bezorgd: ‘Je hebt toch niks gehad met de Freule?’
‘Neen, Moeder, geen onraad, hoor; 'k zal straks thuis alles vertellen, want hier loopen we zoo ongezellig als ganzen achter mekaar. Wacht eens; draagt u mijn taschje, paraplu en handschoenen, dan zal ik den wagen kruien; en dan doen we net als vroeger: wie 't eerst thuis is.’
| |
| |
‘Maar, deern, in dat mooie kleed.... wat zullen de menschen....’
‘De menschen zullen zeggen, Moeder, dat ik, als jongste, 't zwaarste pakje moet dragen.’ Meteen slaat ze de handen aan den kruiwagen en duwt hem vlug de hoogte op. Glimlachend blijven de ouders staan, haar na te kijken.
‘Zoo'n meid,’ zegt vader, goedig. Moeder knikt tevreden. ‘'t Blijft toch onze goeie, eenvoudige deern, hè? Je zou toch niet zeggen, dat een onderwijzeres met zooveel acten niet te grootsch zou zijn, om achter den kruiwagen te loopen!’
Vlugger dan zooeven vervolgen ze hun weg, en hoewel 't pad haast te smal voor beiden is, gaan ze toch naast elkaar: ze hebben er behoefte aan, te praten over ‘onze Hanne’.
Spoedig hebben ze hun woning bereikt, een boerderijtje met laag rieten dak en drie ramen aan de straat; vóór 't huis een tuintje met dahlia's en zonnebloemen. Als ze de keuken binnengaan, bemerken ze tot hun schrik, dat er bezoek is: zwager Dirk, zoojuist door Anna binnengelaten, zit druk met 'r te redeneeren, terwijl zij bezig is koffie te zetten.
‘Wél, wél, Jan, 'k wist niet eens, dat je dochter al vacantie had, en nou hoor ik, dat ze drie weken met de Freule op reis geweest is. Hoe kwam dat zoo, Hanne?’
‘Och, oom, de kamenier kon niet mee, omdat ze te oud wordt; een nichtje van de Freule, dat mee zou, werd ongesteld en toen kreeg ik een briefje, of 'k lust had.’
‘En jij, lèkker!’ lacht oom Dirk. ‘Nou, nou, da's boffen; da's wat anders as werken op 't land, hè, deern?’
‘Dat is 't zeker, oom,’ antwoordt 't meisje ernstig.
‘Maar as 't er op an komt, kan ze 't toch nog as de beste’, beweert vader, triomfantelijk; ‘dat hebben we zooeven gezien.’
‘Ja, ze kwam daar kranig ankruien,’ lacht oom; ‘'k zat juist voor 't huis op de bank op jelui te wachten; en ze wist precies waar de huissleutel verborgen lag; hé Hanne?’
| |
| |
‘Zeg, zwager, nou mot je nog even met de vrouwlui praten, terwijl ik de beesten eerst ga verzorgen.’ ‘En ik ga me eigen een beetje opknappen,’ zegt moeder; ‘Hanne, hou jij terwijl oome Dirk an de praat.’
Een kwartier later zitten ze gezellig om de koffietafel en moet Anna van 'r reizen vertellen. Met belangstelling zitten de mannen te luisteren; moeder aanvankelijk ook, maar dan gaat ze er over prakkezeeren, waarom de deern een week vroeger is thuis gekomen; en, eenmaal afgeleid, heeft ze niet de rechte attentie meer voor 't verhaal. Ze moet Hanne straks vragen, of ze ook een beetje warm eten wil hebben; er staan nog kouwe aardappels en boontjes.... dan een paar eieren er bij.... ze eet thuis toch altijd zoo lekker. Vervelend, dat vanavond oome Dirk juist moest komen; nou duurt 't zoo lang, eer de deern vertrouwelijk kan praten. Even luistert ze weer naar de beschrijving, die Anna van Napels geeft, dan zit ze een oogenblik later te soezen: straks maar even de Zondagsche kleeren klaar leggen; Hanne kan nou mooi dat karweitje er aan doen.... en bedlinnen uit 't kamnet nemen voor de deern.... 't zal vanavond wel een uurtje later worden, vóór ze naar bed komen.... als ze dan maar niet zoo slaperig is, want.... nu.... hè, daar was ze al ingedommeld; gelukkig, de anderen hebben er niks van gemerkt. Ze moet even in de beenen, anders houdt ze d'r oogen niet open.
‘Wat ga je doen, vrouw?’
‘Even de spullen voor morgen klaarleggen. Zeg Hanne, jij lust straks zeker wel een happie eten, niet?’
‘Neen, Moeder, alleen een plak mik met spek’.
‘Ik merk 't al’, lacht oom Dirk, ‘je wil me weg hebben, Mieke. 'k Ga zoo dadelijk heen; maar, Hanne, vertel nog eerst even....’
Moeder gaat naar de opkamer, trekt de bovenste la van 't kabinet open en mompelt, terwijl ze de kleeren er uit neemt en netjes op stoelen hangt: ‘Da's de broek, da's 't vest, da's de jas, nou... 't halfhempie, de das... en de pet. En nou voor mijn: de rok,.... 't schort, en.... och, wa's dat toch nog een mooi jak; en
| |
| |
'k heb 't toch...la 's kijken: we bin vierentwintig jaar getrouwd...dan is 't ook al vierentwintig jaar oud, en 't is nog zoo zwart as een git. De deern moet 't weer 's an de verkeerde kant opstrijken, dan lijkt 't net nieuw. Ik ben er in getrouwd en 't zou nog best kunnen gebeuren, dat ik 't anhad as Hanne... as Hanne... wacht es, nou geloof ik, dat 'k ineens weet, waar de deern over wil spreken.... 't zal wis over de vrijerij zijn, dàt zal 't..... As 't maar een eenvoudige jongen is...geen meneer; een rijke heereboer, zooas de zoon van Berends van de Witte Hoeve, dat zou nog kennen...dat zou mooi zijn, maar een stadsche meneer...neeë, dàt hoop ik niet.
Moeder, oom Dirk gaat weg.’
‘O, goed, ik kom hoor.’ Gelukkig dat ie gaat. Nooit heeft ze hem zoo verheugd ‘goeie reis en groeten thuis’ gewenscht als nu. Haastig keert ze naar 't keukentje terug en gaat rustig zitten, de eeltige werkhanden gevouwen in haar schoot; tegenover haar zit 'r man; Anna tusschen hen in. Met verlangenden blik kijken ze 't meisje aan.
‘Nee, deern,’ zegt moeder, als Anna haar nog koffie wil inschenken, ‘laat maar; nou moeten we eerst weten, hoe 't komt, dat je zoo vroeg thuis gekomen bent.’
‘O, heb ik dat nog niet verteld? Nou dan: de freule heeft 'r reis bekort, door ziekte van 'r zuster in Den Haag. Eergisteren kwam 'r een telegram, dat de barones ernstig ongesteld was; we zijn toen direct op reis gegaan en kwamen van morgen in Den Haag aan.’
‘Wat scheelt 'r?’ vraagt Mieke, deelnemend.
‘Longontsteking; maar gelukkig was de toestand vandaag iets gunstiger geworden.’
‘God zij gedankt!’ zucht moeder; ‘'t bin zulke brave menschen.’
‘En nu,’ vervolgt Anna, ‘heb ik een nieuwtje te vertellen. Ik zal maar met de deur in 't huis vallen: ik ben verloofd, tenminste...als u beiden 't goedvindt.’
‘Wat is ie? Heeft ie een goed bestaan?’ is vaders zakelijke vraag, terwijl moeder informeert: ‘Hij is toch van ons geloof? Is 't 'n meneer?’
| |
| |
Anna bevestigt vaders vraag met een knikje en stelt dan Moeder gerust: ‘Ja, zeker, hij is protestant en...'t is wel een meneer, maar hij is erg eenvoudig en degelijk. Hij is schilder en....’
‘Verver?’ zegt Moeder, ‘huisschilder?’ Ze voelt den afstand tusschen haar en den ‘meneer’ verkleinen, maar Anna lacht: ‘Neen, hij is landschapschilder, hij....’
‘Maakt ie schilderijen?’ roept Mieke verschrikt, ‘o, kind, dat bint immers lui zooals kemedievolk, die d'r eigen niet storen aan God of zijn gebod en d'r maar heen leven met mekaar, zonder dat ze getrouwd zijn? En die menschen in 'r werkplaats laten komen, om ze...., met permissie, nakend uit te pottreteeren? O, deerntje, deerntje, hoe kon je je daar mee afgeven! Da's treurig.... treurig!’
‘Och, Moeder, er zijn goeden en slechten bij, zooals overal. Ik ken verscheiden schilders, die even braaf leven, als de besten hier van 't dorp. Er wordt zooveel gepraat en overdreven. Wat wordt er niet gezegd van 't leven van de studenten! en u ziet er onzen Dominé en onzen Dokter toch niet minder om aan, dat ze 't vroeger waren.’
Vader gniffelt even: bij de hand als die deern toch is! Moeder zegt niets, zit maar voor zich uit te staren.
‘Zooals ik zei, is hij van heel eenvoudige familie; zijn vader is dorpsveldwachter. Als kind kon hij al prachtig teekenen, en daarom heeft de Burgemeester met nog een paar andere rijke families 't bekostigd, dat ie leerde schilderen. Hij heeft hard gewerkt, geen tijd en geld verbeuzeld, en zijn naam is al gunstig bekend. En toch is ie erg nederig; u hoeft er niet tegen op te zien kennis met 'm te maken; u kan ook dadelijk “Kees” tegen 'm zeggen’.
Moeder maakt 'n afwerend gebaar: ‘nee, dat zal 'k toch niet kennen; met zoo'n meneer raak ik niet op m'n gemak; dat weet 'k zeker. Ik zal 'm nooit familjaar as m'n schoonzoon kennen behandelen; en jij Jan?’
Harmsen kijkt z'n vrouw een beetje verwonderd aan; ze is anders altijd zoo zacht, en nu zoo kort, zoo heftig. Hij trekt op 'r vraag de schouders op.
‘Och, dat zal wel wennen,’ sust 't meisje, ‘als u hem
| |
| |
maar eerst ontmoet hebt; morgen komt ie uw toestemming vragen.’
‘Morgen al?’ zucht Moeder en schudt verdrietig 't hoofd. Dan vraagt ze haastig: ‘En de Freule, weet die 't? Wat zegt die er van?’
‘U kan aan de Freule schrijven, zoo gauw haar zuster wat beter is; ze heeft naar 'm geïnformeerd en de gunstigste antwoorden gekregen.’
Moeder haalt diep adem; haar voorhoofd ontplooit zich een weinig; die tijding stelt haar tenminste een beetje gerust.
Nu is ze toch nieuwsgierig om wat meer van de zaak te hooren. ‘Waar heb je 'm ontmoet en hoe lang kennen jullie mekaar en hoe heet ie?’
‘Hij heet Kees van Tiel. We zijn in Amsterdam bij dezelfde fietsclub en ik ken 'm al een jaar; maar we hadden mekaar nog nooit anders gesproken, dan in gezelschap van anderen. Toevallig ontmoette ik hem in Napels en, als de Freule 's middags rustte, gingen wij samen wandelen’.
‘Zoo, hm, ditmaal zonder gezelschap van anderen,’ plaagt vader.
‘Den derden dag vroeg ie me; ik heb 't toen dadelijk aan de Freule verteld en die heeft 'm ontvangen en lang met 'm gesproken; daarop heeft ze naar Amsterdam geschreven, om naar 'm te informeeren. Hij heeft plan vóór den winter naar Parijs te gaan en daar nog een paar jaar te werken. Eerst hadden we ons voorgenomen, met trouwen te wachten, tot ie vandaar terugkwam, maar hij verdient meer dan genoeg, om een huishouding te bekostigen en ik ben zuinig en daarbij.... 't zou zoo ongezellig voor 'm zijn om daar alleen heen te trekken en ik hier, hè? Dus, als u er niet tegen bent, zouden we graag over een maand of drie willen trouwen’.
Onbewegelijk, verbaasd, hebben de ouders haar aangehoord. Met de oogen dicht, knikt vader nu, als toestemming, maar Moeder zegt op verdrietigen toon: ‘Dat gaat te haastig, deern; we kennen je toch niet zoo op slag in de' vreemde laten trekken met een man, waar we zoo weinig van weten?
| |
| |
U zal gauw genoeg zien, hoe die is, Moeder, en 'k durf wedden, dat u later zal zeggen: “Je hebt een goed huwelijk gedaan, Hanne”’.
Ongeloovig schudt 't vrouwtje 't hoofd. Vader troost haar met: ‘'t Is wel kort tijd, maar de deern gaat morgen nog niet naar de' Burgemeester.... kom, we zullen de kat nog eerst eens uit de' boom kijken’.
Anna glimlacht gelukkig, zéker van den gunstigen indruk, dien haar Kees zal maken, en vervolgt: ‘We zouden graag hier willen trouwen, zonder omhaal. In Parijs gaan we op gemeubeleerde kamers wonen; voor 'n huishouding heb ik dus voorloopig niet te zorgen. Mijn uitzet krijg ik voor een groot deel als bruidsgeschenk van de Freule; prachtig, hè? Voor trouwjapon neem ik een blauw mantelcostuum - Kees zegt, dat blauw me zoo goed staat - en dat trek ik dan op reis ook aan. 'k Heb nu nog drie weken vacantie, dus mooi den tijd om alles te bespreken en te regelen. En als nou morgen de kennismaking met Kees meevalt - waar ik geen seconde bang voor ben - en de inlichtingen zijn naar uw zin, dan hebt u er toch niet op tegen, hè? We moesten dan met ons drieën een dagje naar de stad om inkoopen te doen, onder andere: een pak voor Vader en een japon voor u, Moeder, of een mooie lap er voor’.
‘Voor Vader, da's wat anders: Z'n rug en knieën en mouwen worden leelijk glad, maar ik heb niks nieuws noodig, hoor; m'n trouwkleed is nog zoo zwart as....’
‘Als mos,’ vult Anna lachend aan. ‘Neen, moedertje,’ gaat ze op overredenden toon voort, ‘u moet eens een deftige, zwarte japon hebben en die laten we dan wat nieuwerwetsch maken: geen rok, waarin u zoo wijd bent als een ton - ja, wees niet bang, ook geen strompelrok, hoor! - en in plaats van een lang, wijd jak, een kort jacquet met een satijnen vestje en een geplooid lint om 't middel; 'k zal u wel opknappen, hoor!’
‘Een japon?’ zegt moeder op afkeurenden toon, ‘neen, deern; as 't dan toch wezen moet: een rok en een jak... vindt jij ook niet, vader?’
| |
| |
‘Waar gaat 't meeste goed an?’ is Jan's praktische vraag.
‘O, aan een japon gaat maar de helft van een jak en rok,’ zegt Anna.
‘Wel, vrouw, dan geef ik Hanne gelijk en zou 'k, in jouw plaats, een japon nemen; Jans en Griet dragen 'm toch ook, en daar hoef jij niet voor onder te doen’.
Met gerimpeld voorhoofd en vooruitstekende onderlip zit Mieke voor zich uit te staren. Hanne trouwen.... zoo ver weggaan, naar Parijs.... hier de trouwerij.... zij een japon.... 't is te veel emotie in eens in 'r kalm leventje. Ze kan niet zoo gauw zich in alles indenken, die gedachten verwerken.
‘Trek de lip wat bij, vrouw; harrejennig, 'k geloof da'j er beduusd van bent’.
Anna kijkt Moeder aan en schrikt van 'r bleek, vermoeid gezicht.
‘En nou gauw gaan slapen Moeder’, zegt ze vriendelijk. ‘Vader en ik zullen wel zien, wat er nog te doen is’.
‘Nee, kind, 'k zal eerst een boterham voor je maken en 't karweitje....’
‘Alles komt in orde, Moeder, als u nou maar dadelijk naar bed gaat, en.... maak u nergens zorgen over; u zal zien, dat “alles reg kom”, zooals de Transvalers zeggen.’
Als Moeder naar bed is, blijft Anna, terwijl ze een boterham eet en alles in orde maakt, nog 'n poosje met Vader praten. Hij kijkt 'r aandachtig aan; wat heeft ze een knap, vriendelijk gezicht en prachtig blond haar. Hij kan zich best begrijpen, dat die schilder verliefd werd op z'n mooi, rein, gezond dochtertje, dat in kennis en manieren niet voor een dame hoeft onder te doen.
Ze vertelt van de mooie schilderstukken, die Kees maakt. ‘O, ze zijn prachtig! Nu zal u misschien denken, dat mijn oordeel niet veel te beduiden heeft, maar 'k zal u eens laten lezen, wat een paar groote bladen over zijn laatste stuk zeggen; 'k heb de uitknipsels in mijn taschje’.
‘Heeft hij je die gegeven?’
‘O, neen, dat zou hij nooit doen; ik heb ze zelf uit- | |
| |
geknipt; als ik in mijn pension, waar we veel kranten lezen, iets over Kees las, ging ik in een kiosk de krant koopen; want.... u moet weten.... 'k hou al zoo lang van 'm’.
Vader zucht; 't is een uiting van dankbaarheid, omdat z'n kind haar geluk gevonden heeft.
Eindelijk gaan ook zij ter ruste; Anna denkend aan 't weerzien van Kees den volgenden dag en Harmsen met de gelukkige gedachte, dat z'n dochter een glorierijke toekomst tegemoet gaat.
‘Slaap ie al, Mieke?’
‘Neeë. Wat is er?’
‘'k Wou maar zeggen, wat is 't toch goed, da 'k er altijd op aangedrongen heb, Hanne te laten leeren. Weet je nog wel, da'j altijd zei: “As 't maar tot 'r geluk is!....” Nou zie je toch, hè, da 'k gelijk had.’
‘We zullen 't afwachten,’ is Mieke's nuchter antwoord.
Harmsen zwijgt, want de vrouw begrijpt 't niet recht; 't is 'r overvallen en ze ziet bar tegen dien aanstaanden schoonzoon op; hij niet.... werachtig niet, want zonder op zich zelf te roemen: hij weet ook z'n weet je, al is ie dan niet geleerd. Hij slaapt in met de gedachte aan een beroemd schoonzoon, mooie schilderijen en een nieuw, zwart pak, en droomt.... dat er een levensgroot portret van 'm op een tentoonstelling is; maar als ie er voor staat, ziet ie zich geschilderd in een vuil boezeroen, op klompen met een ouwe pet scheef op z'n hoofd, bezig.... een paar varkens te drijven. Als ie verbijsterd rondziet, ontdekt ie Hein Velders - z'n eenigen vijand op 't dorp - die tegen een heer zegt: ‘Daar stáát de kerel van die plaat; hij heeft nou andere kleeren an, voor de bruiloft van z'n dochter, maar 't ìs 'm, hoor, 't ìs 'm!’
Met dreigende vuist wil Harmsen naar de schilderij stormen, maar zijn arm wordt tegengehouden door.... Mieke, die 'm angstig vraagt: ‘Wat wil ie toch, man? Ben je niet goed te pas? Je legt te hijgen en te zuchten, dat een mensch d'r naar van wordt.’
‘O.... hè, vrouw, ben 'k hier.... gelukkig! 'k Ben
| |
| |
blij, da'j me wakker gemaakt hebt.... heb 'k me daar een miserabele droom gehad! brr!’
‘Wat droomde je dan?’ informeert Mieke, nieuwsgierig.
‘Dat zal 'k je morgen wel eens vertellen; 'k wil je nou niet uit de' slaap houwen.’
‘'k Sliep niet; 'k heb nog geen oog dichtgedaan; we bint van de “wies” man.... glad van de wies.... dat bin we.’
Den volgenden dag komt de aanstaande schoonzoon, die door zijn kalmte en eenvoud een gunstigen indruk maakt. Vader is dan ook spoedig met 'm op streek, maar Moeder kan de teleurstelling, dat 't een ‘meneer’ en dan nog wel 'n ‘schilder’ is, niet overwinnen, en 't is haar onmogelijk ‘Kees’ en ‘jij’ tegen 'm te zeggen. Hij praat druk met Harmsen en let weinig op 't schuchtere vrouwtje, dat zich liefst op den achtergrond houdt. Anna's gelaat straalt van vreugde, als ze bemerkt, dat ie 't met Vader zoo goed kan vinden en telkens doet ze moeite Moeder in 't gesprek te halen of iets aardigs van haar te vertellen. Als Kees 's avonds vertrokken is en Anna verlangend aan 'r ouders vraagt, hoe ze ‘'m’ vinden, is vaders oordeel één en al lof, maar Moeder zegt, hoofdschuddend: ‘Goed en best, deern, maar de vreemdigheid, die doet 't 'm.’ Na verloop van eenige dagen ontvangt Harmsen een brief van de Freule, waarna hij besluit, zijn toestemming tot de verloving te geven en op Anna's verzoek gaan ze nu met hun drieën naar de stad om inkoopen te doen. Met de noodige kleeren voor vader zijn ze spoedig klaar; dan koopen ze een mooie, zwarte lap voor een japon voor Moeder, die door de dorpsnaaister zal worden gemaakt.
Prachtig en prachtig vindt Mieke de stof; ‘hoe eeuwig jammer,’ denkt ze, ‘dat daar nou geen lang jak met een rok van gemaakt mag worden!’ Met de keuze van een hoed komt de moeielijkheid aan. Vóór den winkel verzet ze zich nog tegen den koop en beweert, dat ze bij een japon best de knipmuts kan dragen, maar Anna houdt vol, dat dàt niet kan. 't Kost 'r immers niets, Anna wil
| |
| |
alles betalen en ze heeft dan meteen een deftig costuum om Kees en Anna later te komen bezoeken. Zuchtend, met 't gelaat van een martelares berust ze. Zij gaan den winkel binnen, waar Anna verzoekt, eenvoudige, zwarte hoeden te mogen zien. De modiste, die meent, dat 't voor 't jonge meisje zelf is, komt met een paar reuzenhoeden aandragen. Anna, die inmiddels rondkijkt, heeft 't niet bemerkt. Met schrik kijkt 't boerenvrouwtje naar de monsters en met uitgestoken handen, roept ze: ‘dat nooit, dat nooit!’ Haastig keert Anna zich om en wijst de juffrouw, welke hoeden ze bedoelt. De jonge winkeljuffrouw, die zich in den verkoop moet oefenen op de cliëntèle van ‘buiten’, zet Mieke een zwarten hoed met lila bloemen op en zegt: ‘Zie eens, dame, hoe jeugdig deze u kleedt; hij maakt u wel tien jaar jonger.’
‘Maar dat wil 'k juist niet’, moppert, Mieke; ‘'k zal niet anders lijken as 'k ben’.
‘Een zeldzame klant’, denkt de juffrouw verbaasd. Eindelijk slagen ze; er wordt een zwart hoedje gekozen, met witte en zwarte veeren gegarneerd. Maar van dat oogenblik af is 't met de gemoedsrust van Moeder gedaan. De gedachte, dien hoed te moeten dragen vindt ze verschrikkelijk. 't Laten maken en 't passen van de japon verergert de ongelukkige stemming nog. Ofschoon de naaister den rok zóó wijd maakt, als ze tegenover de bestaande mode eenigszins kan verantwoorden, noemt Moeder 't toch een apenrokje.... en daarin nou te moeten loopen.... op straat, den stoep van 't gemeentehuis op, in de kerk, oh!.. - en dan dat lijf te moeten dragen zonder schoot en zonder schort.... ze mag er niet aan denken....
Als 't geen zonde was, zou ze wenschen, op Anna's trouwdag ziek te zijn, tenminste zóó, dat ze niet mee hoefde, of.... dat er anders vóór dien tijd een ongeluk met 'r japon gebeurde. Daarna verwijt ze zich weer berouwvol: ‘Foei, foei! zoo'n kleeding zou 'n mensch slecht maken.... dat zou die’! Anna heeft 't te druk met haar eigen aangelegenheden, om veel op Moeder te letten en als 't Vader of haar nu en dan opvalt, dat Moeder zoo stil is, zoeken
| |
| |
ze de oorzaak in 't aanstaand vertrek van Anna, zoo ver van huis.
De trouwdag is aangebroken. Vóór dag en dauw zijn de buurmeisjes al gekomen om ‘gruun’ te maken. Twee rieten leunstoelen zijn kwistig met dennengroen en dahlia's versierd. Om den spiegel slingert zich een krans van klimop en papieren rozen, terwijl op 't glas met kaarsvet in mooie krulletters 't opschrift prijkt: ‘Hulde aan Bruidegom en Bruid’! en daaronder: ‘Niet lachen s.v.p.!!!’
't Laatste is een uitvinding van neef Piet; hij vreesde, dat 't ‘een dooie boel’ zou worden en daarom - speculeerend op de neiging tot 't verbodene in den mensch - hoopt hij hierdoor de gasten ‘wat op te draaien’. Hij is al vroeg gekomen, om van 't effect van zijn uitvinding te genieten. De meeste binnenkomenden barsten dan ook in een vroolijken lach uit, maar doet een enkele dit niet, dan zet Piet een ernstig gezicht, met opgetrokken wenkbrauwen, en wijst met deftig, waarschuwend gebaar naar den spiegel; doorgaans verkrijgt ie dan 't gewenscht succes. In de mooie stoelen zitten Anna en Kees. De bruid ziet er lief uit in 'r witzijden blouse en blauw lakenschen rok, in 't haar en corsage een takje oranjebloesem. ‘Leelijk, hè’, fluistert ze Kees in, ‘zou je niet zeggen, dat die dahlia's er op gespijkerd zijn? Maar, 's lands wijs...., hè?’
‘Ik zie vandaag niemand en niets dan jou’, zegt Kees, galant, ‘en... jij bent niet leelijk: je ziet er beeldig uit, kind’.
De ouders van Kees, zoo even door hem van den trein gehaald, hebben zich op de opkamer wat verfrischt en komen nu beslag leggen op de conversatie van Harmsen en de jongelui. Mieke loopt, nog in daagsche kleeding, zenuwachtig heen en weer, zonder iets van belang uit te voeren. Griet, 'r schoonzuster, die 'r opzoekt in de keuken, vraagt verbaasd: Wa's dat nou? Nog de Paaschpronk niet an? En 'k heb nog wel gehoord, da'j zoo deftig wordt. Mag 'k je nieuwe kleed es zien?’
‘Straks,’ komt 't norsch van Mieke's lippen; ‘'k ga me zoo anstons ankleeden.’ Een der nichtjes, die gekomen
| |
| |
zijn om te bedienen, biedt beleefd aan, tante te helpen, maar wordt met een kort: ‘Nee, ik ken 't wel alleenig,’ afgescheept.
Verwonderd wordt ze door 't meisje nagekeken, als ze met een ontevreden, verdrietigen trek op 't gelaat de keuken uitgaat. Poes komt 'r in den gang tegen, vleit zich tegen haar rok en wrijft haar kop streelend heen en weer; met een grimmig: ‘vort, beest!’ schudt ze haar af. Met loome schreden bestijgt ze 't trapje naar de opkamer. ‘Eerst maar de lage schoenen uit en de laarzen an,’ zucht ze. ‘Ellendige, nauwe, hooge schoenen;’ ze doet een paar stappen; ‘net een gevoel, of je schaatsen onder hebt, die te stijf gebonden zijn.’ Dan trekt ze 'r jak en rok uit en legt ze op 'n stoel. ‘Eerst m'n haar een beetje terecht doen, en dan die prullewinkel an. Wat moet 'k ook weer eerst antrekken?... O, ja... de rok.’ Ze gooit zich 't kleedingstuk over 't hoofd... een haak blijft in 'r haar hangen, dien ze voorzichtig moet losmaken, terwijl ze van ongeduld beeft. Nu trekt ze den rok naar beneden, maar kan 'm niet over de schouders krijgen. Hoe komt dat? Had ze nou Janna's hulp maar aangenomen! Ze moet den rok weer terugtrekken... o, 't komt van de drukknoopjes... hoe dom van 'r, om daar niet aan te denken. Hm, zès heeft dat mensch er asjeblieft angezet; ze lijkt wel gek. Nog 's... zie zoo, dat zit. Nou 't lijf. Wat zei ze ook weer van vast maken?... van onderen beginnen, eerst de haken en oogen van de voering,... dan de drukknoopen van 't satijnen vest... en dan van de bovenstof... 't is m' een ‘onmundig gedoe.’ Ze gaat voor den spiegel staan. ‘Wat nou? O, de boord is nog los,... bespottelijk, die achter in je nek te moeten vastmaken. Wat een lamme, hooge boord met dat plooisel er uit... hè, hè!’ Ze bekijkt haar rok, lacht verachtelijk, zet den rechtervoet zoo ver mogelijk voor den linker, zoodat de rok om de beenen spant, en gromt dan: ‘Goed, om je hals te breken... je kan niet eens een goeien stap doen; jammer, dat 't geen Oranjedag is, dan kon ik er
mee zakloopen... Als 'k nou nog maar de' palmdoek om mocht, die bedekte
| |
| |
veel, en de knipmuts op... maar straks die ellendige hoed op m'n kop... 't is zonde, dat ik 't zeg, maar och, ze moesten 't es weten, ze moesten 't es weten!’
Als een automaat stapt ze naar beneden en komt de kamer in. 't ‘Niet lachen s.v.p.’ heeft op haar geen uitwerking en haar gelaat staat zóó droevig, dat Piet er niet aan denkt, z'n aardigheid bij haar te beproeven.
‘Keurig, hoor’, knikt Anna, als Moeder haar passeert, ‘luister 's, u moet niet zoo boos kijken, dat 's niks voor u en.... u moet ook niet zoo stijf zijn; doe heel gewoon’.
Ze antwoordt niet. Wel ja, doe heel gewoon.... as je tot an je keel toe vol zit.... as je moeite hebt, je in te houwen.... Met een zucht gaat ze zitten; ze zet 'r voeten op een stoof, maar vindt, dat 'r knieën zoo bespottelijk smal en strak zitten in 'r rok, zoo gek.... zoo kaal.... net as bij 'n man; dan maar eens zonder stoof probeeren, dan is 'r schoot tenminste niet zoo hoog. Ze kijkt naar Jans en Griet en de Moeder van Kees, maar zoo gauw ze met opzet een andere houding wil aannemen, zit ze zoo stijf, dat ze zich niet durft te bewegen. Ook met 'r handen is ze in de war. Ze had de rechterhand over den linkerpols gelegd, maar door de klamwarme hand, voelt ze 't plooisel in de mouw kleven en slap worden. De handen op de knieën uitgespreid,.... neen, dat 's ook zoo gek. Dan gaat ze zenuwachtig de handen tegen elkander wrijven, dat 't eelt een krakend geluid maakt. Ze krijgt 't steeds warmer; 't bloed stijgt in heete golven naar 'r hoofd. Ze schuift even den vinger tusschen hals en boord.... pff.. ff.... om te stikken, om te stikken! Als ze rondziet, meent ze, dat allen naar 'r kijken. De nichtjes achter in de kamer bij 't koffietafeltje staan te fluisteren: de eene schudt 't hoofd, de andere glimlacht. Mieke zou durven wedden, dat ze zeiden: ‘'t staat 'r niks.’
Ach, ach, was de dag toch voorbij! Hoe krijgt ze 'm nog om! Als ze maar eerst uit de kerk is, want daar zal ze zich in deze spullen heelemaal niet op 'r gemak voelen en aan de preek heeft ze niets! niemendal! En dan.... om twaalf uur komt de freule om te feliciteeren. Die had juist,
| |
| |
toen Mieke bij 'r diende, zooveel met 'r op, omdat ze zoo eenvoudig was; daarom werd ze altijd tot voorbeeld gesteld aan de andere booien. Ze zal wel denken: ‘Gaat dat mensch op 'r ouwe dag nou nog met de mode meedoen....’
't Zweet begint op 'r voorhoofd te parelen; ze zal 'r zakdoek nemen, maar de zak zit achter in den rok. Ze tast naar 't split.... kan 't niet vinden en denkt er niet aan, dat ze de drukknoopjes heeft dichtgemaakt; dan veegt ze met den rug van 'r hand 't voorhoofd af. Een van de nichtjes komt haar eau de cologne presenteeren. Weer zoekt ze naar den zak.... vergeefs.
‘Zal ik u eens helpen, tante? De drukknoopjes zullen dicht zijn.’
‘O, ja, die dingen; sluit ze maar Marie, 'k houd de zakdoek toch in mijn hand; 'k doe 'm er niet weer in.’
‘Vrouw,’ roept Harmsen; ‘vrouw.... Mieke dan toch!’ Ze kijkt verschrikt op tot groote hilariteit der gasten. ‘Ben je al zoo heet, mensch? 'k Ging nog 's effen de lucht in, as 'k jou was; 't is hier erg warm.’
Ja, dat zal ze doen; ze staat haastig op, en stapt stijf naar de deur. Achter 't huis, in 't prieëltje laat ze zich op een bank vallen en snikt 'r verdriet uit.
Kees heeft voortdurend van terzij naar 'r zitten kijken. Hij heeft ook gemerkt, dat ze aan 't ontbijt bijna niets gebruikt heeft en voortdurend tranen in de oogen had. Een beetje wrevelig maakt 't hem, dat ze zóó zenuwachtig en bedroefd is. Wel allemachtig! Anna gaat toch een goeie toekomst tegemoet. Ze zou 't voor hen allen haast niet beter kunnen wenschen en als hij, Kees, blaauwbaard in persoon was, zou 'r Moeder niet treuriger kunnen kijken.... Toch heeft ie ook weer meelijden met 'r. 't Is zoo'n echte, trouwe huisvrouw en moeder, als er slechts weinige zijn. Aanvankelijk vond ie haar een onbeduidend sullig, dom vrouwtje, heel anders dan 'r man met z'n helder oordeel, maar de laatste weken heeft ie 'r leeren waardeeren. Toen ie, veertien dagen geleden een val van de fiets gedaan had en bewusteloos werd thuis gebracht, waren Harmsen en Anna totaal 't hoofd kwijt, maar zij
| |
| |
was kalm en handig, gaf rustig haar bevelen en bracht hem spoedig bij, zooals ze dat eens een dokter had zien doen. 't Was een geboren verpleegster: ze omringde hem met zorgen, voorkwam zijn wenschen en was toch niet hinderlijk. En.... een opofferend zieltje is 't, alleen denkend aan anderen. Hij moet nog glimlachen bij de gedachte aan een scènetje van den vorigen middag. Ze aten een nieuw soort aardappels, die in den schotel niet heel mooi schenen te zijn. Nadat allen zich hadden bediend, zei Vader - op z'n bord kijkend -: ‘nou, 't valt me erg mee; 'k heb warempel geen enkele leelijkerd.’ De anderen stemden toe, dat ze prachtig waren, tot Anna, op Moeder's bord wijzend, uitriep: ‘Vader, 't is weer zoo: Moeder heeft er weer alle leelijke uitgenomen.’
Och, ja, 't is toch een goeierd.... hij heeft werkelijk met 'r te doen.... hij zal eens in den tuin met 'r praten, 'r een beetje zien op te monteren. In 't priëel gaat ie naast haar op de bank zitten en zegt vriendelijk: ‘Zeg, Moedertje, vindt u 't nou zóó vreeselijk, dat ik Anna weghaal?’
‘Neeë....’
‘'t Is toch de bestemming van een meisje om te trouwen en ze was immers niet meer thuis.’
‘Neeë....’
‘U gelooft toch, dat we een gelukkig leven zullen hebben; en u zal haar heel vaak kunnen zien, ten minste als we weer hier in 't land zijn’.
‘Ja,.... nee, dàt is 't niet; dáárom huil ik niet’.
‘Dáárom niet?’ vraagt Kees, ten hoogste verwonderd, ‘dáárom niet, maar wáárom dan?’
‘Om dìt en om dìt’, zegt ze, terwijl ze minachtend tusschen duim en vinger, rok en mouw optrekt, ‘en om die beroerde hoed.... daar ik dat zondige woord om zeg’.
‘Vindt u die japon niet mooi? Ik ook niet, tenminste, lang niet zóó als uw boerinnenpakje; dat zie ik veel liever’.
Uiterst verrast, met stralenden blik ziet ze hem aan en 'm onwillekeurig tutoyeerend: ‘Vindt jij 't ook mooier? Dat doet me plezier’.
| |
| |
‘Maar waarom trok u dan 't andere niet aan?’
‘Omdat ze 't niet zouden willen hebben, allemaal: Vader en Hanne en de zwagerinnen. Ze denken, dat 't stijfheid en bleuïgheid van me is, dat 'k niet met die nieuwe kleeren opheb, maar dàt ìs 't niet’. En dan stort ze haar hart uit: ‘Nou mot je es hooren. In dat andere kleed ben ik getrouwd, 'k heb er Hanne en d'r broertje in voor de' doop gehouwen, 'k heb er m'n Vader en Moeder in “berouwd”, m'n man's Moeder in berouwd, een eigen en een aangetrouwde zuster in berouwd; bij alles, wat ik voor plezier en verdriet in de vierentwintig jaar van m'n trouwen heb gehad, had ik die jurk aan. Begrijp je nou, dat ik er an gehecht ben? De rok is zeven el wijd en 't jak vijf el; dáár dan de groote, zwart zijden schort over en de' palmdoek om, dan weet je, dat je angekleed bint; dan ben je deftig, hè? En neem daar nou dit nakende, kale rokje bij, dat je om de beenen krapt en niks, niks anders. Wil je gelooven, dat ik me - vooral in de kerk - voor m'n kleeren zal schamen? 't Is me krek, of 'k in de onderrok uit moet. En dan de knipmuts; dat 's één van de mooiste, die je Zondags in de kerk ziet’.
‘Ja, 't is mooie, echte kant’.
‘Heb jij daar verstand van?’ vraagt ze verheugd. ‘Dat 's anders meer spul voor vrouwvolk, o...., misschien omdat je schilder bint. De deern heeft je zeker verteld, hoe ik er an kom? niet? Nou, ik heb 'm van mijn tante Mieke, daar ik na genoemd ben. Ze was getrouwd met oome Dirk, en goed dat ze d'r bij zaten! asjeblieft, moppe maar zat! Voor d'r zilveren bruiloft kreeg ze de knipmuts van 'r man kado. Ik stond 'm zoo te bekijken, en toen zei ze: “Vin j'm mooi deern? Luister 's: as ik kom te vallen, vóór de jongens getrouwd zijn, dan zal jij de knipmuts erven”’.
‘En toen hoopte u maar, dat uw neven vrijgezel bleven?’ plaagt Kees.
‘Nou’, zegt ze kleurend,.... ‘'k was toen pas achttien jaar, hè,.... maar, 'k zou toch nooit gewenscht hebben, dat tante Mieke d'r één minuut eerder om heengaan zou’.
‘Neen, dat hoeft u niet te verzekeren’; - hij kijkt
| |
| |
even op z'n horloge - ‘en.... u hebt 'm gekregen?’
‘'t Goeie mensch had 'm nog maar één keer op gehad, juist met de zilveren bruiloft, en toen stierf ze onverwachts en ik orf de muts’.
Kees wordt onder 't verhaal wat ongeduldig en vraagt, een weinig ondoordacht: ‘En u blij?’
‘Nee, eerst niet; ze had er zichzelf zoo op verheugd, 'm te dragen.... en dat ze er nou maar één keer genot van had gehad.... en 'k had altijd 't idée, dat de menschen dachten: “ze heeft toch een buitenkansje gehad met die knipmuts”. Langzamerhand is dat gesleten, maar ik kon 'r toch 't eerste jaar niet toe komen, 'm op te zetten; dat heb ik 't volgend jaar voor 't eerst gedaan met m'n belijdenis; dat vond ik meteen een gepaste gelegenheid; niet voor de eerste keer in vroolijkheid. Over dat alles ben ik nou an 't tobben gegaan; o, ik kon er 's nachts soms niet van slapen. Die kleeren bederven vandaag al m'n genot, en dat nog wel op de trouwdag van m'n eenige deern’.
‘En waarom hebt u daar nou niet 's over gesproken met Anna of met uw man?’
‘Nee, Jan is goed en best, maar die voèlt zoo iets niet, begrijp je? En Hanne, och die wil graag, dat 'k wat deftig voor de dag kom. Kijk 's, 'k zou me tegen jou er ook stil over gehouden hebben, als je niet gezegd had, dat jij 't andere ook mooier vondt. Affijn, 't doet me toch goed, dat ik me es uitgesproken heb... Kees, en nou moet ik me d'r maar in Gods naam een beetje tegen in zetten; 't mòt nou eenmaal... 't mòt; maar as deze dag achter de rug is, dan komt 't nooit meer an me lijf... nooit! nooit!’
Kees heeft 'r kalm laten uitspreken. Dan haalt ie z'n horloge uit den zak en zegt: ‘Over een uur gaan we weg; hoeveel tijd hebt u noodig om 't “andere” aan te trekken? Een half uur?’ Ze kijkt 'm verbaasd aan... begrijpt 't niet... waarom vraagt-ie dat...
‘Een half uur?’ herhaalt ie, een weinig dringend. Ze begint 'm te begrijpen... zou 't mogelijk zijn, dat ie bedoelt...
| |
| |
‘Een half uur?’ herhaalt zij nu. ‘Een kwartier, jong! As 't wezen moet, lap ik 't 'm in tien minuten!’
‘Wáár is 't?’
‘In de opkamer.’
Hij neemt haar vertrouwelijk bij de hand en zegt: ‘Ga 't dan gauw aantrekken; ik blijf voor 't trapje staan en zal zorgen dat er niemand inkomt.’
Blij verrast ziet ze hem aan, maar dan aarzelt ze, en stottert: ‘Zou 'k wel?... en Vader en Hanne... wat zullen ze... en wat moeten die dure kleeren?...’
‘Kom, dat redt zich wel; bekommer u daar nou niet om en laat alles maar aan mij over.’ Zijn vaste, overredende toon geeft haar moed. Ze gaat 'm vóór in huis en loopt vlug de gang door en 't trapje op. Met een verluchtend ‘hè’, maakt ze 'r halsboord los, rits! klapt ze de drukknoopjes open, trekt de armen uit de mouwen en gooit 't jacquet op bed; nou de rok; hij gaat weer moeielijk naar boven, ze laat 'm zakken en stapt er uit. Alle Zondagsspullen neemt ze uit 't kabinet; lekker die wijde rok an, 't jak, de zijden schort; de kralen en 't schotsch zijden doekje om den hals. Ze zwaait even met den wijden rok heen en weer. ‘Ziezoo, nou kan 'k voelen da'k kleeren an heb en 't zit toch niks benauwd,’ denkt ze. Ze tikt tegen de deur en als Kees opent, vraagt ie verbaasd: ‘al klaar?’
‘Ja, nee, 't is maar: Je hebt toch ook bedoeld de knipmuts?’
‘Ja, ook de knipmuts.’
‘En de palmdoek en de lage schoenen?’
‘Zeker, zeker, 't heele costuum,’ bevestigt hij, met ernstig gelaat. Ze knikt 'm vriendelijk toe en dan kijken ze elkaar lachend, kameraadschappelijk aan, als een paar schooljongens, die samen een leuke grap uithalen.
Hij zit boven op 't trapje en houdt de deur op een kier.
‘Kan u alleen?’
‘Dat lint van de muts... dat gaat...’
Met een sprong is ie in de kamer. ‘Wacht, 'k zal u even helpen.’
| |
| |
‘Jij? Ken je dat ook al?’
‘Dat zal u zien,’ lacht ie en maakt handig 't lint vast.
‘Je bent toch een knapperd!’ prijst ze hem. Ze is gereed, maar ze moet toch even dien nieuwen rok van den grond nemen en ophangen.
‘En nou niet meer schreien?’ vraagt ie, alsof ze een kind was.
‘Nee, hoor; 'k zou op 't oogenblik wel willen huilen, maar niet meer van verdriet, alleen van plezier, omdat m'n deern zoo'n bovenste-beste man krijgt,.... en omdat ik vandaag m'n trouwkleed an heb.’
Met 'r palmdoek over den arm, gaat ze hem voor. ‘Ik hoef niks te zeggen?’ vraagt ze nog, even angstig. Lachend stelt ie haar gerust, neemt haar arm door den zijnen en stapt naast 'r de kamer binnen. Hij leidt 'r naar haar stoel en blijft daar naast staan. Terwijl alle gasten hen verbaasd aankijken, zegt hij: ‘Waarde vrienden, mag ik een paar woorden zeggen? Ter eere van onzen trouwdag had Anna's Moeder - straks ook de mijne - een mooie, nieuwerwetsche japon aangetrokken; maar, zooals u weet, ik ben schilder en dat zijn soms rare lui. Zoo zijn we dol op boerinnepakjes en die zien we zelden, terwijl we alle dagen stadsjaponnen bij honderden voor oogen hebben. Om mij nu genoegen te doen, heeft mijn aanstaande schoonmoeder haar nieuwe japon, die ze zoo mooi vond - met 'n knipoogje naar Mieke - voor haar trouwkleed verwisseld en in plaats van 'r hoed met veeren, haar knipmuts opgezet. Over 't algemeen hebben schoonmoeders geen àl te gunstigen naam; maar, als 't waar is, wat men van haar zegt, dan heeft bij mij 't spreekwoord zich bewaarheid: geen regel zonder uitzondering; want mijn schoonmoeder is de beste uit de besten. Daarom verzoek ik u allen - een glas hebben we nog niet - uw kopje op te heffen en met me in te stemmen een: “Leve deze schoonmoeder!”’ - Mieke is bleek van ontroering. Ze ziet 'm dankbaar aan en zegt zachtjes: ‘Dank je wel, Kees, dank je hartelijk!’
De speech valt bij de gasten in goede aarde en ze
| |
| |
roepen luidkeels: ‘Leve z'n schoonmoeder!’ Een uur later, in de kerk, dringt telkens de gedachte in Mieke's hoofd: ‘Een goeie jongen toch... een beste... de eenige, die me begreep en dan nog wel een vrèemde en een menèer’. Als de predikant aan de gemeente verzoekt te zingen: ‘Dat 's Heeren zegen op u daal'...’, vouwt Moeder de handen en mompelt: ‘Ja, 's Heeren zegen voor àllebei... voor háár en... voor hèm.’ |
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd