Onze Eeuw. Jaargang 13

[p. 471]

Buitenland.

De Jong-Turken, verbitterd over den gang van zaken en begeerig om hun door den ongelukkigen krijg geschokt aanzien weêr te herstellen, hebben onder leiding van den dapperen Enver-bei, den begaafden schoonzoon van den Sultan, nog kans gezien om even vóór het sluiten van den reeds beklonken vrede een paleisrevolutie tot stand te brengen. Kiamil en Nazim pasja, door de revolutie ‘verrast’ hebben geen noemenswaarden tegenstand kunnen bieden; de laatste is door een ‘ongeluk’ omgekomen en een jongturksch ministerie onder leiding van den energieken Mahmoed Sjefket pasja nam de leiding der zaken in handen; de zwakke Sultan zelf gaf onmiddellijk toe. De nieuwe regeering begon met groote woorden. Zij zou den smaad van den vernederenden vrede niet dulden; zij zou de sultansgraven van Adrianopel benevens de eilanden aan de Aziatische kust onder geen voorwaarde afstaan; zij zou nieuwe legerscharen uit Klein-Azië laten overkomen en de Tsjataldsja-linie onneembaar maken; zij zou redden wat er nog te redden viel; zij zou den oorlog hernieuwen en onder nieuwe aanvoerders de uitgeputte Bulgaren terugjagen naar hunne grenzen.

En de oorlog werd werkelijk hernieuwd, om Adrianopel, om Skoetari, om Janina; de Balkanstaten zelf braken de onderhandelingen te Londen af, waarbij de turksche gezanten een verwonderd gezicht zetten. Toen begon het oorlogsspel en dat der diplomatie van voren af, en het is nog aan den gang. De kanonnen spreken weêr voor Adrianopel en Skoetari, die het nog wel eenigen tijd schijnen te kunnen houden; de Bulgaren van de eene zijde, de Grieken van de andere laten de Tsjataldja-linie ongemoeid maar richten zich tegen de Dardanellen daarachter en bedreigen het sterk bezette Gallipoli; ondanks alle pralende overwinningsberichten in de sterk gecensureerde turksche pers en turkschgezinde buitenlandsche organen, ondanks alle berichten over tienduizenden versche turksche manschappen, ondanks de fantastische sneltochten van den turkschen kruiser ‘Hamidié’ in de Egeïsche, Roode en Middellandsche zeeën, blijft het er voor Turkije veeg uitzien. Er is geen

[p. 472]

geld, er is geen vertrouwen, er is geen hoop en zelfs de stoutmoedige Enver-bei zag zijn groote aanvalsplannen door een deerlijke nederlaag mislukken, den dood van Nazim gewroken door nieuwe oneenigheden in het gedesorganiseerde turksche leger. Het oogenblik schijnt nabij, waarop de Balkanstaten hunne bedreiging, dat zij nu niet meer met Adrianopel en de eilanden tevreden zullen zijn, zullen kunnen waar maken. Ook de Jong-Turken doen weêr moeite om de onderhandelingen te heropenen en laten nog maar zwakjes hooren, dat zij tot het ‘uiterste’ zullen volhouden. Ook zij zullen moeten bukken.

Maar er is al weêr tijd gewonnen door den ‘coup de théâtre’, die min of meer op afgesproken werk schijnt te gelijken. Wisten Kiamil en Nazim werkelijk niet wat er gaande was? Het is haast niet te gelooven. De comedie is dan mooi uitgevoerd maar het einde wordt er niet minder tragisch om. Hakki pasja, die te Londen weêr aan het werk is, zal het wel niet verder brengen dan zijn voorgangers. Maar er is tijd gewonnen, al lijden de arme bewoners der belegerde steden en der geplunderde landstreken, die van Constantinopel en de troepen in de liniën onnoembare rampen. Er is tijd gewonnen en de Turken hopen nog altijd op verdeeldheid onder de mogendheden en onder de Balkanstaten. Elementen voor die verdeeldheid zijn er nog steeds: Bulgarije en Roemenië haspelen over Silistria; Grieken, Serviërs, Montenegrijnen en Bulgaren zien elkander wel eens onvriendelijk aan; Rusland en Oostenrijk staan nog altijd tot de tanden gewapend elkander te bewaken. Maar ondanks alle ophitsing, ondanks alle ballons, die worden opgelaten van turksche of turkschgezinde zijde, komt er toch niets van werkelijken onderlingen strijd: de mogendheden weten elke dreigende botsing nog te vermijden en het blijft ten slotte bij papieren onvriendelijkheden. Hoe lang nog? Het noodlot van Turkije schijnt onafwendbaar en het zal, ondanks alle kapriolen, ondanks alle bochten, waarin de lenige Turk zich wringt, dat noodlot over zich moeten laten komen.

Alleen in Mexico gebeurt verder nog iets, dat de moeite waard is om besproken te worden. De energieke Porfirio Diaz, die er de rust zoo lang wist te handhaven, heeft in zijn neef, generaal Felix Diaz, een wreker gevonden. De overweldiger Madero, in zijn eigen hoofdstad aangetast, heeft zijn familieregeering niet lang kunnen voeren en heeft, toen de Vereenigde Staten der Unie niet tusschenbeiden kwamen, de vlag moeten strijken voor de zegevierende revolutie, epidemische ziekte in het voormalige Spaansch-Amerika, waar de

[p. 473]

vreemdeling altijd verdacht moet zijn op ronddwalende kogels maar verder kan denken: lood om oud ijzer.

Dat denken de wilde engelsche stemrechtvrouwen niet. Zij begaan allerlei kattekwaad en erger en maken zich hoe langer hoe meer vijanden onder de rustige burgerij, die wel eens gauw genoeg kan krijgen van dat spelletje. Nog zijn er vele gentlemen in Engeland, die in die verwilderde en dweepzieke schepsels ‘vrouwen’ zien en telkens, als het er op aankomt om ze voorbeeldig te straffen, haar min of meer vrouwelijk uiterlijk ontzien willen hebben. Als de misdadigsters niet willen eten, zou men ze met succes en vrede den hongerdood kunnen laten sterven; als ze te veel lijden onder dwangarbeid, zou men ze kunnen deporteeren naar een of ander vriendelijk oord in de tropen. Maar geen mededoogen met dergelijke wilde anarchisten ‘van de daad’! Ook de diepe eerbied van Engelschen voor alle wezens, die, zij het bij ongeluk, met een vrouwelijk lichaam geboren zijn, heeft ten slotte zijn grenzen, zoo goed als de spreekwoordelijke engelsche braafheid en onbaatzuchtigheid. In ieder geval, het vrouwenstemrecht is er nog lang niet, daar zoo min als hier of in Duitschland, waar onder de stemrechtvrouwen nog waarlijk het suffragettendom verontschuldiging, zoo niet heimelijke goedkeuring vindt, ja, als men durfde, navolging zou vinden bij sommige ongeveer gelijkgestemde malloten, wien het ‘moderne vrouwenleven’ naar het hoofd gestegen is. Vrouwen zijn over het algemeen liefelijke, zelfopofferende menschen maar in sommige gevallen, met name als zij aan politiek gaan doen, worden zij dol van dweperigheid. Daarop dient gelet te worden, ook bij ons; het engelsche voorbeeld is buitengemeen leerzaam voor hen, die in het vrouwenstemrecht een onschuldig, ja zelfs een aan te prijzen middel zien tot verbetering der maatschappij.