Onze Eeuw. Jaargang 12

[p. 143]

Buitenland.

Het is nu een decennium geleden sedert het ministerie Waldeck-Rousseau begonnen is met die desorganisatie in het politieke en sociale leven waarvan Frankrijk de wrange vruchten plukt. De persoon van dezen talentvollen man, wien niemand de gaven van een staatsman ontzegt, zal wel een raadsel blijven. Het ergste gevolg van zijn bewind is wel dat het de deur geopend heeft voor Combes, André en Pelletan, Clémenceau, ten slotte Caillaux. En nu er eindelijk mannen aan de regeering zijn die; - zij het misschien nog te angstvallig, maar toch met ernst; - regeeren willen, doen zich de naweeën van het wanbestuur der laatste tien jaren sterk gevoelen. Zoo onlangs in de nog voortdurende gisting onder de onderwijzers, die sedert den tijd van Waldeck-Rousseau een syndikaat vormen en als zoodanig zich fel aan de oproerige woelingen der C.G.T. aansluiten. Dit is kras aan het licht getreden in de bijeenkomst der ‘instituteurs syndiqués’ in Augustus te Chambéry gehouden. Zij hebben het er van genomen: sympathie betuigd aan oproerige arbeiders, aan Servische onderwijzers in opstand, anti-militaristische en nieuw-malthusiaansche betoogingen gehouden, gelijk zij ook deelnemen aan de propaganda van de ‘sou du soldat’ in 't leger, kortom in alles zich aan de zijde scharen der ‘bataille syndicaliste’. Wel is waar tellen hun syndikaten slechts 6000 leden op de 1000 0 onderwijzers, maar het getal is niet klein op zichzelf, zij vormen de rumoerigste minderheid, gelijk dat altijd het geval is met de oproerige elementen die doen alsof zij de meerderheid zijn; ook hun blad ‘l'école émancipée’ neemt toe. Ditmaal ging het toch over de schreef; de regeering is energiek opgetreden; de minister van onderwijs Guist'hau, heeft hun syndikaten ontbonden. Welke de gevolgen dier maatregel zullen zijn is nog niet te zeggen; in elk geval is het juist dat geen regeering dulden kan de grondslagen der gevestigde orde door staatsambtenaren te zien ondermijnen.

Een andere wonde plek der Fransche politiek heet Marokko. Generaal Lyautey ondervindt van alle zijden moeilijkheden en vraagt om meer troepen; meer zelfs dan Frankrijk voor zijn positie in Europa bij den gespannen internationalen toestand in 't vaderland missen kan. Wel is Merâkech, de zuidelijke hoofdstad, door

[p. 144]

een Fransche colonne ingenomen en de tegensultan Hiba verjaagd, maar de expeditie was weer te weinig talrijk om den tocht verder naar 't Zuiden voort te zetten. Intusschen volbrengt de gewezen Sultan Moelai-Hafid zijn plezierreisje door Frankrijk, bespied met die soort van nieuwsgierigheid die bij 't publiek alras meer dan een tintje van sympathie medebrengt, welke de slimme Oosterling dan toch aan Frankrijk niet verdiend heeft.

Een lichtpunt voor Frankrijk is de reis van Poincaré naar Rusland, waar hij niet minder dan als ware hij staatshoofd ontvangen werd, en waar de alliantie tusschen de beide landen bevestigd is. Wat dit verbond in zijn reeds betrekkelijk langen duur heeft opgeleverd is volkomen duidelijk: voor Rusland het materieele voordeel van zijn leeningen in Frankrijk te plaatsen, voor Frankrijk wat diplomatieken steun en de gloire van niet meer geïsoleerd maar naast een machtigen bondgenoot te staan. Wat het zal opleveren in dagen wanneer het al lang dreigende onweer in Europa zich mocht ontlasten, is natuurlijk niet te zeggen. De vermeende gecombineerde veldtochtplannen die de ‘deskundigen’ der journalistiek nu en dan ontwerpen zijn toch chimeriek. Niemand kan op vooralsnog onberekenbare factoren bouwen. Intusschen werken allianties, ententes, verbonden, de beide ‘triplices’ in Europa in den zin van vrede. Er is, vergeleken met verleden jaar, een zeer merkbare détente. Het trok zeer de aandacht dat Poincaré op zijn reis in de open zee het eeresaluut ontving der Duitsche vloot; een sprekende, wijl niet strikt noodige, hoffelijkheid.

In denzelfden zin heeft men wel het bezoek van den Oostenrijkschen premier graaf Berchtold aan Roemenië op te vatten. Al zou men het bloeiende rijk van koning Karel met zijn aangroeiende bevolking van nu reeds 7 millioen als een voorpost van 't drievoudig verbond beschouwen, zijn toch stellig de besprekingen tusschen Oostenrijk en Roemenië meer in den zin van handhaven des vredes dan van gemeenschappelijk optreden in een oorlog. Dit is ook de strekking der energieke raadgevingen door de mogendheden aan de van ongeduld trappelende Serviërs en Bulgaren gegeven: raadgevingen waar men een achtergrond van bedreiging bij overtreding er van wel zal gevoelen.

Van minder wijde politieke strekking is de reis van Keizer Wilhelm naar Zwitserland, waar hij toch de Duitsche voorposten in dat land heeft gemonsterd en met gereserveerde sympathie ontvangen is. Zoo strekken de reizen van soevereinen en ministers heden ten dage veelal tot 't bewaren van den vrede.