Onze Eeuw. Jaargang 12

[p. 146]

Buitenland.

De Italianen hebben nu werkelijk belangrijke voordeelen behaald op de Turken en Arabieren, die na een slag bij de oase om Tripolis deze en hunne overige feitelijk belegerende schansen en stellingen hebben verlaten en naar de zijde van de bergen zijn teruggetrokken. Met de 75000 man, die Italië thans in Tripoli heeft, zal het behoud van Tripoli, Benghazi en andere kustplaatsen wel verzekerd zijn, maar de definitieve verovering van het geheele wilajet zal nog wel lang tot de vrome wenschen behooren, tenzij Turkije spoedig eieren voor zijn geld kiest. Dit laatste schijnt vooralsnog niet zeer waarschijnlijk, en dat is voor Italië, dat millioenen Lire per dag aan de zaak ten koste moet leggen, een leelijk ding, want de Italiaansche schatkist is allerminst onuitputtelijk. Turkije heeft ook wel behoefte aan eene leening voor van zijne verdedigingsmaatregelen op de Afrikaansche, Aziatische en Europeesche kusten benevens tegenover het niet vertrouwde Montenegro, Italië's voorpost op den Balkan; maar het rekent - en blijkens de Dardanellenkwestie en die van de verdediging van Smyrna, Saloniki, enz. niet ten onrechte - op den steun der mogendheden, die de actie der Italiaansche vloot in de Aegaeische zee evengoed belemmeren als zij dat in de Adriatische deden. Die vloot stoomt wel dreigend langs de Turksche eilanden en kusten maar mag niet meer dan dreigen en dient angstvallig de handelsbelangen der mogendheden te ontzien; alleen in Tripoli bewees zij belangrijke diensten, zoowel bij het transport van troepen, van water en andere mondbehoeften als bij aanval op en verdediging van de kustplaatsen, wier omgeving zij met hare zware vèrdragende kanonnen kan beheerschen.

Voor de Jong-Turken is de toekomst verre van rooskleurig: men wijt hun den slechten gang der zaken, ook der handelszaken, en de ontevredenheid over de resultaten van hun beheer neemt groote afmetingen aan. Een nieuwe revolutie in Turkije te hunnen koste is verre van ondenkbaar; in Macedonië en Albanië is de gisting zeer gestegen.

Van ernstige rechtstreeksche vredesonderhandelingen is in deze

[p. 147]

omstandigheden echter nog weinig sprake. Misschien zullen nieuwe Italiaansche successen eindelijk den mogendheden aanleiding geven tot het aanbieden van bemiddeling. Daarop wordt blijkbaar gewacht.

Intusschen trachtte Rusland zijn slag te slaan in de Dardanellen-kwestie. De bedreiging der beroemde zeeëngte door de Italiaansche vloot belemmerde reeds den handel op de Zwarte Zee en werd daardoor voor Rusland een voelbaar nadeel, zoodat het te Constantinopel voorstellen deed om de sedert 1856 en 1877 opgelegde beperkingen zoo niet weg te nemen dan toch aanzienlijk te verlichten. Maar een wenk der mogendheden aan de Italiaansche vloot was voldoende om deze te doen verdwijnen uit de gevaarlijke omgeving der zeeëngte, die zij dreigde te forceeren, en daarmede hield voor het oogenblik Rusland's actie op.

Rusland had bovendien èn in Perzië èn in China een oog in het zeil te houden. Met Engeland samenwerkend maakte het tot ergernis der machtelooze Perzen zich gereed om gewapend tusschenbeide te komen in Teheran, waar de verwarring ten top was gestegen; het dreigen alleen was voldoende om te breidelen de opkomende verontwaardiging in Perzië over het gemis aan feitelijke onafhankelijkheid tegenover de beide reuzenmachten, die elkanders invloedssferen hebben afgebakend en daartusschen slechts ¼ van het rijk hebben opgelaten... voor Turkije, de derde grensmogendheid? De Amerikaan Shuster, die de Perzische financiën zou regelen onafhankelijk van de beide overheerschende mogendheden, moest voor die stoutigheid boeten en heengaan, want de Perzische regeering mocht niet al te krachtig worden na hare gemakkelijke zege op den cliënt van Rusland, den oud-sjah! En het gelukte Perzië zwak te houden.

Ook een krachtig omhoog strevend China wordt door geen der mogendheden gewenscht. Het was daarom een uitkomst voor allen, dat Joeantsjikai, hoofd eener bemiddelende partij tusschen Mantsjoes en opstandelingen, de al te snelle vorderingen der laatsten wist tegen te houden. Met verbazing zag men plotseling de alom zegevierende opstandelingen, die Nanking bemachtigd hadden en op Peking aanrukten, tegengehouden; de onmiddellijk optredende samenwerking der betrokken mogendheden met de ‘partij der orde’ gaf te dien opzichte te denken: had Japan den opstand totnogtoe niet met welwillendheid bejegend, om niet meer te zeggen? Een ‘Chineesche republiek’ leek den mogendheden blijkbaar een minder gewenschte oplossing; in het ‘ontwakende China’ met zijn reusachtige bevolking scheen noch een militaire monarchie noch een pretentieuse

[p. 148]

republiek gewenscht; veeleer moest op een in een aantal kleinere staten verdeeld China worden aangestuurd, een statenbond of zoo iets. Met belangstelling ziet men uit wat de overleggingen tusschen de mogendheden en den machtigen Chineeschen minister zullen opleveren te dezen opzichte. En zou er dan voor ieder dier mogendheden geen klein Kerstgeschenk overschieten?

Over Marokko is men het in die richting geheel eens geworden. En in Frankrijk èn in Duitschland hebben de ‘nationale’ (zegge chauvinistische) pruttelaars nog wat nagebabbeld en de respectieve regeeringen wat geplaagd met opmerkingen en bezwaren maar Bethmann Hollweg heeft de Duitsche gemoederen geheel tot bedaren gebracht door pralend aan te toonen, dat hij zich niet door Engeland had laten intimideeren, en Caillaux is in Frankrijk met succès bezig te laten zien, dat hij niet is geweken voor Duitschhoogen toon en militaire kracht. Of dat aller nu precies waar is, valt te betwijfelen; maar wie stelt een staatsman den eisch om precies de waarheid te spreken? In geen omgeving is het woord van Talleyrand, die geheel diplomaat was, zoo van toepassing dan in die der staatkunde, waar slechts weinig woorden vallen, die niet bestemd zijn ‘pour cacher la pensée’. Een feit is het, dat de Engelsche staatslieden, na de booze uitingen van dezen zomer en het, zooals thans gebleken is, in Juli en Augustus ernstig dreigende oorlogsgevaar, thans overvloeien van lieftallige gevoelens voor Germania, de krijgshaftige en wijze. Het is al boter tot den boôm - en Afrika betaalt de kosten. Dat intusschen keizer Wilhelm een vredesprijs verdient, behoeft geen oogenblik betwijfeld te worden: ware hij niet gezind geweest om de opkomende berserkerwoede in Duitschland in toom te houden, wie weet wat er gebeurd zou zijn?

De reis van het Engelsche koningspaar naar hun Indisch keizerrijk toont ook duidelijk, dat de spanning geweken is. Met ongekende pracht en staatsie worden zij daar ontvangen, reeds de heenreis op het tooverschip Medina was als een sprookje. Maar dat sprookje - gelijk zooveel Engelsche sprookjes - heeft ook nog een praktischen kant van overgroote beteekenis: de centrale regeering gaat van Calcutta, den ouden zetel des vreemden veroveraars, over naar het oude Delhi, het antieke middelpunt van Indië, de residentie der Mogols. Dit is blijkbaar de inleiding op het plan tot het toekennen eener ruimere mate van zelfregeering ook aan dit deel van het Britsche reuzenrijk en wij wachten op de verdere uitwerking ervan. De reis van het koningspaar heeft zoo een groote beteekenis voor de toekomst van Indië, voor de wereld.

[p. 149]

Dat zelfregeering een groot voordeel is, ondervindt meer en meer ook Zuid-Afrika, waar onder leiding van Botha, Steyn en Hertzog een nieuwe partij, de Afrikaansche partij, is opgetreden om Boer en (Afrikaanschen) Brit (onder Boerenleiding) samen te brengen in den kamp voor zelfstandige ontwikkeling van Zuid-Afrika - het ideaal van hen, die nooit gewanhoopt hebben aan de zegepraal. Wat voor thans bijna 10 jaren Steyn in vertrouwden kring als zijne hoop voor de toekomst uiteenzette, is een goede schrede verder gekomen op den weg der verwezenlijking en nog bij het leven van den grooten ‘president’ onder leiding van zijne beste geestverwanten schijnt het, zij het dan onder Britsche vlag, voor algeheele verwezenlijking vatbaar. Kruger wilde iets anders, wilde de uitbreiding der Boerenregeering over geheel Zuid-Afrika met volkomen onafhankelijkheid van welke buitenlandsche macht ook: dat ideaal bleek aan het slot van den grooten oorlog onbereikbaar. De overgebleven leiders hebben niet gewanhoopt aan de bereiking van dat andere ideaal: samenwerking van de beide elementen der bevolking tot vestiging eener uit beide samengestelde Afrikaansche natie, zichzelve regeerend naar eigen inzicht, niet naar de eischen eener buitenlandsche staatkunde.

Het Kerstgeschenk in Noord-Afrika is er al: Engeland en Frankrijk beide verzekerden zich van een mooie haven ten O. en ten W. van het Italiaansche Tripoli! Alles blijkbaar al lang te voren afgesproken en afgedeeld volgens het bekende recept: gij wat, dan ik ook wat.