Onze Eeuw. Jaargang 11

[p. 450]

Buitenland.

De groote Engelsche constitutionneele crisis is voorbij: de liberale regeering heeft het pleit gewonnen en met een nog onverwacht sterke meerderheid hebben de Lords de vetowet aangenomen, die hun recht om alle door het Lagerhuis goedgekeurde wetten te verwerpen zoo goed als vernietigt, ten minste tot een recht van opschorting voor betrekkelijk slechts korten tijd beperkt. En dat resultaat is verkregen door het dreigen met een buitengewone vermeerdering door den Koning van het getal liberale leden van het Hoogerhuis. Een aantal onverzoenlijken, aangevoerd door den ouden liberalen staatsman lord Halsbury, heeft tot het laatste toe volgehouden maar een ander deel der conservatieven en unionisten - verraders, kreet de verontwaardigde tegenpartij - heeft het hoofd gebogen. Het heeft er gespannen en tot op het laatst scheen de overwinning twijfelachtig; de zittingen van het Hoogerhuis toonden menig stormachtig oogenblik, menige dramatische scène, herinnerend aan de groote dagen van de Reformbill en de Koornwetten, aan Macaulay's, Disraeli's, Gladstone's triomfen van welsprekendheid. Maar de doorslag werd gegeven door de van staatsmansinzicht getuigende overweging bij lord Landsdowne en de zijnen, dat de definitieve vermeerdering van het aantal liberale peers met van heinde en verre bijeengezochte liberale leden de regeering voorgoed in liberale handen zou brengen, ja het karakter van het Huis zou bederven. Liever dan deze kansen te loopen, gaven de Landsdownianen toe, niet schromend voor de beschuldiging van verraad. Zij waren overtuigd daarmede het voortbestaan der Engelsche staatsinstellingen in den ouden vorm, ten minste naar het uiterlijk, voor geruimen tijd te verzekeren. Voor de zooveelste maal toonde die constitutie hare onverwoestbare kracht van aanpassing.

De liberale regeering zit thans vaster dan ooit in het zadel. Het den Ierschen, straks den Schotschen bondgenooten beloofde Home Rule, de veelbegeerde vrijheid op kerkelijk gebied in Wales, voorspel misschien van Home Rule ook daar, zullen ongetwijfeld binnen korten tijd worden toegestaan. Voor het oogenblik echter werd het Engelsche volk bezig gehouden door de stakingsbeweging

[p. 451]

op het gebied van spoorwegen, havenarbeid en transport, die groote afmetingen aannam en de gansche Engelsche maatschappij in hopelooze verwarring dreigde te storten. Zou het den ministers Buxton en Lloyd George gelukken ook die ernstige crisis te bezweren? Er was geen reden om dit te betwijfelen, al was de toestand te Liverpool en Londen vooral ernstig genoeg en zag men hier en daar revolutionnaire en boevenelementen het hoofd opsteken: de regeering blijkt gezind om met militaire macht alle wanordelijkheden te onderdrukken en het Engelsche volk was in zijn overgroote meerderheid altijd ordelievend genoeg om haar zedelijk daarbij te steunen. Ook hier zal het blijken, dat tegen revolutie en anarchie geen redeneering maar alleen machtsontwikkeling, militaire machtsontwikkeling helpen kan: alleen daardoor zijn revolutionnaire en anarchistische elementen tot kalmte te brengen, zij het dan ten koste van menschenlevens.

Een oogenblik scheen het omstreeks het einde van Juli, dat nog veel ernstiger gevaren ook Engeland dreigden. Het Bismarckiaansch-bruske optreden van Duitschland in Marokko dreigde den wereldvrede te verstoren en van alle kanten kwamen onrustbarende geruchten van geheime wapening en troepenbeweging in verschillende landen. Ook onze eigen kustverdediging kwam, zooals bleek, in actie om voorbereid te zijn op alle plotselinge gebeurtenissen, met name gewapend tegen iedere poging tot overvalling onzer havens, hetzij van Engelsche, hetzij van Duitsche zijde. De onverbeterlijke optimisten op dit gebied zouden, wanneer genezing van hunne kwaal mogelijk ware, deze dagen niet mogen vergeten: het heeft inderdaad een oogenblik gespannen, ook hier. Maar gelukkig hebben zoowel Duitschland als Engeland en Frankrijk middelen weten te vinden om de reeds bedenkelijk hoog slaande golven der volksagitatie, door onverantwoordelijke pers- en beursmanoeuvres zooals altijd aangezet, tot bedaren te brengen: de geruststellende verklaringen van Asquith en Lloyd George, de vredelievende houding van keizer Wilhelm zelven, de door de kalmte der regeering geleide merkwaardig rustige stemming in Frankrijk hebben het gewenschte gevolg gehad en de onweerswolken voorloopig doen overdrijven. Thans zitten de Fransche gezant Cambon te Berlijn en de Duitsche staatssecretaris voor buitenlandsche zaken, de Bismarckiaansch gestemde Von Kiderlen - Wächter ijverig te zoeken naar middelen tot verzoening van belangen of liever naar voorwerpen van koloniaal landbezit, die dienen kunnen tot bevrediging van wederzijdsche lusten. Ga in Marokko uw gang, maar geef mij ook

[p. 452]

een vet brokje uit uw vleesch - of dat van anderen - in Afrika: ziedaar de vraag. Het komt er slechts op aan, een vet brokje te vinden, dat aan den eenen kant den Duitschen honger stilt en welks gemis aan den anderen de Fransche eer en de Engelsche constituties niet al te zeer aandoet. Het schijnt nog niet zoo gemakkelijk een oplossing te vinden, want de Duitsche, Fransche en Engelsche belangen en eergevoelens zijn kittelachtig van natuur, maar men wanhoopt niet, al staan de onderhandelingen thans stil en begint Frankrijk ongeduldig te worden, zeker als het is van Engeland en Rusland - zoo doet het ten minste. Zou niet België met zijn Congo, misschien te zwaar voor zijn eigen maag, of het reeds zoo geplukte Spanje, het roemruchtige Portugal - hoe lang nog republiek? - een pondje vleesch kunnen missen? Anders zouden Togo of Kameroen met hunne interessante Negers kunnen helpen. In ieder geval: zijn pondje vleesch wil Shylock hebben, al was het op Timor, waar Portugeesche onruststokers ons eenige last veroorzaakten en een weinig beteekenend misverstand over wederzijdsche rechten en grondgebied zelfs een kleine expeditie noodig maakte. Hoe weinig blijkt er intusschen noodig om de poppen aan het dansen te brengen! Leven wij inderdaad niet te midden van vulkanen?

De vulkanische stemming op den Balkan lijkt voorloopig weder voorbij te zijn: de Albaneezen leggen de wapenen neder, zelfs de onhandelbare Malissoren; de parmantige Montenegrijnen kiezen eieren voor hun geld; de moede Porte dankt den hemel, dat het zaakje opgeknapt is, in afwachting van wat er nu weêr komen zal om de in het regeeren voorloopig niet voorspoedige Jong-Turken in ongelegenheid te brengen.

Naar de laatste berichten is de Engelsche spoorwegstaking geëindigd met de aanvankelijk door de leiders ervan smadelijk afgewezen instelling van een verzoeningsraad van twee vertegenwoordigers der werkgevers en twee der arbeiders tegen belofte van weder indienstneming der ontslagenen en stakenden - allesbehalve een zegepraal der toch triomfroepende leiders, die het benauwd kregen, nu lang niet de helft der spoorwegmannen wilde mededoen. - En het ‘misverstand’ met Portugal zal spoedig geweken zijn. Een Oranjeboek zal ons weldra precies zeggen, wat er gebeurd is, beter dan president Machado in de rumoerige Costituinte.